Πότε και πώς η Ελλάδα αναγορεύεται σε τόπο καταγωγής του πολιτισμού της Ευρώπης; Σε καθρέφτη μέσα από τον οποίο η Ευρώπη βλέπει το δικό της πρόσωπο;
Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη σχέση μεταξύ της ευρωπαϊκής αυτοσυνειδησίας και της αναφοράς της στην Ελλάδα. Μια σχέση που, προφανώς, διασταυρώνεται με την πορεία των κλασικών σπουδών και με τις εξελίξεις στις τεχνοτροπίες και την αισθητική χωρίς, όμως, να ανάγεται και να εξαντλείται σε αυτές.
Η βαθμιαία και αθόρυβη ανάδειξη της Ελλάδας είναι έργο, κυρίως, του 18ου αιώνα και δεν ανήκει προνομιακά σε καμιά "εθνική παράδοση". Πρόκειται για μια υπόγεια και δύσκολη μετακίνηση από προηγούμενες παραδόσεις και συμβολικές αναφορές που συντελείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσα απ` αυτή τη διαδρομή οι δύο έννοιες, "Ευρώπη" και "Ελλάδα", αποκτούν το νεότερο, το αυτονόητο και το οικείο σε μας νόημά τους.
Η σπουδαιότερη και πλέον "υλική" εκδήλωση της νέας σχέσης μεταξύ Ευρώπης και Ελλάδας κατά τον 18ο αιώνα είναι, πέραν πάσης αμφιβολίας, το ταξίδι στην ελληνική γη. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η "καθυστερημένη ανακάλυψη" της Αθήνας από την Ευρώπη, μόλις στα 1670. Γιατί η Ευρώπη "προσέχει" αυτήν την ένδοξη -και τόσο γειτονική" πόλη μόνο τότε; Γιατί "αδιαφορεί" γι` αυτήν ακόμη και κατά την περίοδο της Αναγέννησης; Και γιατί η Ευρώπη, δείχνει εκ των υστέρων, από τότε και μετά, μια όλο μεγαλύτερη αφοσίωση και προσοχή σ` αυτήν την πόλη;
Οι απαντήσεις που δίνονται, μέσα από την παρούσα μελέτη, ενεργοποιούν και αναμοχλεύουν πολλές όψεις της ευρωπαϊκής ιστορίας των νεοτέρων χρόνων που είχαν μείνει στη σκιά και συζητούν, παράλληλα, άλλες πιο γνώριμες όψεις, οι οποίες επιχειρείται να ιδωθούν κάτω από νέο φως.