Από την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης περισσότερο απασχολεί και συζητιέται η κατάληξή της. Η ήττα δηλαδή του ΕΑΜικού κινήματος και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε δυνατή. Δεν είναι παράδοξο που συμβαίνει αυτό. Το ΕΑΜικό κίνημα την περίοδο 1941-1944 κατάφερε να γίνει η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στην Ελλάδα. Ειδικότερα, το ΕΑΜ υπολογίζεται ότι είχε περί τα 2 εκατ. μέλη, η Εθνική Αλληλεγγύη περί τα 4 εκατ., η ΕΠΟΝ περί τις 700.000, ενώ το ΚΚΕ 400.000. Δίπλα σε αυτές τις πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις υπήρχε ένας στρατός, ο ΕΛΑΣ, με δύναμη 130.000 μαχητές, αλλά και ναυτική στρατιωτική δύναμη, το ΕΛΑΝ, καθώς και η Λαϊκή Πολιτοφυλακή. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι ότι υπήρχε οργανωμένη κρατική εξουσία στις ελεύθερες περιοχές της χώρας με τη Λαϊκή Αυτοδιοίκηση και τη Λαϊκή Δικαιοσύνη. Μια εξουσία που την άνοιξη του 1944 πήρε ολοκληρωμένα χαρακτηριστικά με τη συγκρότηση της Κυβέρνησης του Βουνού και τη σύγκλιση λαϊκού κοινοβουλίου, του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων, το οποίο προέκυψε μετά τις εκλογές, τόσο στις ελεύθερες όσο και στις κατεχόμενες περιοχές της χώρας. Συνεπώς, θα ήταν αδιανόητο να μην κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον το ερώτημα πώς μπόρεσε να ηττηθεί ένα τέτοιο κίνημα, το οποίο είχε εξελιχθεί σε μια πλήρως οργανωμένη λαϊκή εξουσία. Το παρόν βιβλίο Λευκές Βίβλοι του ΕΑΜ μπορεί να μην απαντάει σε αυτό το ερώτημα, να μην εξηγεί τα αίτια της ήττας, περιέχει όμως όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζονται για να κατανοήσει κανείς τις συνέπειες και να βγάλει πολύτιμα συμπεράσματα. [...]