Οι ψίθυροι στους τοίχους

της Κατίνας Βλάχου

Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα! Πρωτότυπο τόσο στην κεντρική του ιδέα όσο και στην εξέλιξη του μύθου και της πλοκής. Η ιστορία ξεκινάει με τον Θεόφιλο, που επιστρέφει στην Κέρκυρα επιτυχημένος γιατρός αλλά θέλει πλέον να ξεκουραστεί μακριά από την πολύβουη Γαλλία όπου διέπρεψε. Η αδερφή του τον καλεί σε λουκούλεια κυριακάτικα γεύματα και του εκμυστηρεύεται ότι στενή της φίλη έχει οικογενειακά προβλήματα. Ο Θεόφιλος γνωρίζει την οικογένεια της Ξένιας, η οποία μόλις έχασε τον άντρα της από έμφραγμα και έχει κλειστεί στη σιωπή της. Ο γιος της, έφηβος και κομπιουτεράκιας, ανακαλύπτει κάτι μοναδικό: ότι οι κορυφώσεις των φωνών των προηγούμενων ιδιοκτητών του σπιτιού και ειδικά του δωματίου του, έχουν αποτυπωθεί στους τοίχους κι εκείνος, με ειδικό πρόγραμμα, τους έχει εντοπίσει κι έχει συλλέξει! Έτσι ξεκινά μια ιστορία μυστηρίου, η ιστορία της Ναυσικάς στην εποχή της βενετοκρατίας, που ερωτεύτηκε τον οικοδόμο του ανακτόρου του πατέρα της και συνάψανε σχέσεις αλλά ο πατέρας της τους ανακάλυψε και την έκλεισε σε απόμακρο εξοχικό σπίτι, στο σπίτι της κυρά-Βουβής όπως πλέον αποκαλείται εκείνος ο τόπος, αν και αρχικά ήθελε να την κλείσει σε μοναστήρι.

Καταρχάς πολύ πρωτότυπη η κεντρική ιδέα: \"μπορεί το ηχητικό κύμα να προκαλέσει εγχαράξεις ή άλλου είδους αλλοιώσεις στην επιφάνεια στην οποία προσκρούει;\". Η απάντηση αρχικά είναι η εξής: \"υπάρχει πιθανότητα μια επιφάνεια μη συμπαγούς ύλης, σε απόσταση σχετικά μικρή από την πηγή εκπομπής, να υφίσταται εγχάραξη κάποιας μορφής στα επιφανειακά μόρια από την πρόσκρουση του ηχητικού κύματος\". Δηλαδή φωνές σε συγκεκριμένη υψηλή ένταση μπορούν να αποτυπωθούν στους τοίχους και με ειδικό τρόπο να εντοπιστούν και να περισυλλεγούν. Έτσι ξεκινάει η αστυνομική πλοκή της υπόθεσης, στην οποία ο γιατρός δέχεται ευχαρίστως να συμμετάσχει ώστε να εντοπίσει με τον έφηβο Αντρέα την αδικημένη Ναυσικά του τότε και την ιστορία της. Την άκρη του νήματος κρατά η Ναυσικά, της οποίας η μητέρα κατοικεί στο κτήμα της παλαιότερης Ναυσικάς, η οποία συμπτωματικά ανακάλυψε σκόρπια χειρόγραφα στα υπόγεια του σπιτιού της και σκέφτηκε να τα αξιοποιιήσει για μια επιστημονική μελέτη. Ο Θεόφιλος και η Ναυσικά μπλέκονται στα γρανάζια του έρωτα.

Παράλληλα με αυτήν την ιστορία έχουμε και την Ξένια, η οποία, μην μπορώντας να αντέξει το βαρός της χηρείας σε μικρή σχετικά ηλικία κλείνεται στον εαυτό της κι εγκαταλείπει τα παιδιά της σε οικείο πρόσωπο του σπιτιού και στο Θεόφιλο. Ο γιατρός όμως κερδίζει την εμπιστοσύνη της και του αποκαλύπτει ότι διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση με παντρεμένο και μάλιστα είναι έγκυος στο παιδί του. Με τη βοήθεια του Θεόφιλου κερδίζει τη χαμένη της αυτοπεποίθηση, πατά πόδι στα σχόλια και στις φήμες του κόσμου κι αποφασίζει να κρατήσει το παιδί εις πείσμα όλων, φυσικά κρύβοντας την αληθινή του πατρότητα.

Πολύ όμορφες ιστορίες, βαθιά ανθρώπινες, δοσμένες με πρωτότυπο τρόπο: αντί να έχουμε μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, μετά την έναρξη της ιστορίας και τη γνωριμία με τους ήρωες, τη νοοτροπία τους, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και τη ροή της πλοκής, σιγά σιγά διαπιστώνουμε ότι η ιστορία της Ναυσικάς του παρελθόντος ήταν ανέκαθεν στο μυαλό και στην προφορική παράδοση των κατοίκων του νησιού. Δηλαδή ο Θεόφιλος, ο Αντρέας, η σημερινή Ναυσικά δεν φτάνουν μέσω ανατροπών στην πλήρη εικόνα της Ναυσικάς αλλά μέσω αυτής καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής τους, να πάρουν αποφάσεις, να επιλέξουν: ο Αντρέας, με το πείραμά του, φεύγει με υποτροφία στην Αμερική, ο Θεόφιλος και η Ναυσικά παντρεύονται, η Ξένια στηρίζεται στα πόδια της. Και η Ναυσικά του τότε μας αποκαλύπτει την ιστορία της μέσα από το στόμα των ντόπιων κατοίκων, την εποχή της φροντίδας της ελιάς, και μέσα από ένα γράμμα που ανακαλύψανε Ναυσικά και Θεόφιλος όταν ανακαίνισαν το σπίτι της κυρά-Βουβής που θα κατοικούσαν.

Εξαιρετικά καλογραμμένο, με καλοδουλεμένη ντοπιολαλιά αλλά και καθημερινή γλώσσα, αναπαριστά με μαγικό και μαγευτικό τρόπο την Κέρκυρα, την ανάσα της, τις φιλοδοξίες της, τις νοοτροπίες της, την καθημερινότητά της. Οι χαρακτήρες που πλάθει η συγγραφέας είναι λίγο παραπάνω φιλοσοφημένοι και τα αποσπάσματα των σκέψεών της που καταθέτει κάπου κάπου ίσως ξενίσουν αλλά είναι τόσο καλογραμμένα και φιλοσοφημένα που δεν υπάρχει περίπτωση να τους κρατήσεις κακία που σου χαλάνε τη ροή του κειμένου. Ένα από τα πιο πρωτότυπα, φιλοσοφημένα αστυνομικά (;) μυθιστορήματα. Μην το χάσετε!!!!

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

\"Τα γεγονότα του κόσμου, τα τόσο ανεξιχνίαστα και σύνθετα νήματα των εξελίξεων, που διαπλέκονταν έξω από τη βούληση και τη συμμετοχή του μέσου ανθρώπου, δεν ήταν πια δυνατόν να εξαντλούν το ενδιαφέρον του. Μόνο σαν παρατηρητές, σαν θύματα ή σαν φορείς χωρίς επίγνωση μπορούσαν οι άνθρωποι να τα παρακολουθούν και να τα βιώνουν. Πέρασαν οι εποχές όπου υπήρχε η δυνατότητα ή η ψευδαίσθηση της δυνατότητας να επεμβαίνουμε στις εξελίξεις. Λες και η ανθρωπότητα τρέχει καλπάζοντας, ενώ ο κάθε άνθρωπος μένει πίσω ασθμαίνων, προσπαθώντας να προλάβει να κατανοήσει και να προσαρμοστεί στις αδιάκοπες αλλαγές. Μια λύση υπήρχε, η επώαση. Η καλλιέργεια της σκέψης, ει δυνατόν της κριτικής σκέψης, η προσπάθεια της επιλογής, ει δυνατόν της επιλογής με άποψη, ώστε σε κάποια δεδομένη στιγμή, σε κάποια κρίσιμη καμπή, να είναι ώριμος κανείς να τοποθετηθεί ως προς τις εξελίξεις. \" (σελ. 30).

\"Κάθε φορά που έφευγε νοσταλγούσε, κάθε φορά που ερχόταν προσδοκούσε, ακόμα όμως φοβόταν να επιστρέψει οριστικά. Φοβόταν μήπως ο τόπος καθιστά τα όνειρα περιττά, μήπως τα εξουδετερώνει. Ως τώρα δεν ήθελε να αφεθεί νωχελικά σε αυτό το κλίμα, όπου οι μεγαλύτερες αλλαγές συνοψίζονται στη διαδοχή των εποχών, χειμώνας-καλοκαίρι, στα αναλλοίωτα εορταστικά έθιμα, Πάσχα-Χριστούγεννα, και στην εποχιακή μετανάστευση των παραθεριστών\" (σελ. 117).

\"Και όπως μια πλατεία περιβάλλεται από κτίρια και περιγράφεται μόνο έμμεσα, με την περιγραφή των προσόψεων που την ορίζουν, έτσι και οι άνθρωποιι. Καθένας είναι συνάρτηση των άλλων, ορίζεται και προσδιορίζεται σε σχέση μ\' αυτούς, έχει κάτι από τον καθέναν γύρω του κι όταν επιχειρεί να περιγράψει τον εαυτό του, χίλιοι άνθρωποι συνωστίζονται. Η γνώση του εαυτού μας είναι γνώση βιωματική και γεννιεται μέσα από τη σχέση μας με τους άλλους. Κανείς δε γίνεται σοφός αν δεν υποφέρει, κανείς δε γίνεται καλός αν δεν ευτυχήσει, όπως κανείς δε γίνεται άγιος αν δεν αμαρτήσει και κανείς δεν επαναστατεί αν δεν τον καταπιέσουν\" (σελ. 119).

\"Μερικές φορές ο λόγος εισχωρεί μέσα μας χωρίς να στέκεται στο μυαλό. Πάει βαθύτερα και η κατανόηση δεν έχει να κάνει τόσο με τη νοητική επεξεργασία αλλά με τη σωματική ευφορία που μας προκαλεί\" (σελ. 133).

Πάνος Τουρλής