ΣΤΗΝ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΊΑΣ, με αφετηρία τη μεγάλη σύνθεση του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου για την ενιαία και συνεχή ελληνική εθνική ιστορία και την τριμερή διάκρισή της (αρχαιότητα-Βυζάντιο-
νεότεροι χρόνοι), τέθηκαν μια σειρά από ζητήματα, όπως η γένεση του ελληνικού έθνους και η ιστορική διαδρομή του, η ελληνική ταυτότητα στη χρονική εξέλιξη και η συνυφασμένη με αυτήν εννοιολόγηση των όρων που αποτελούν
τον πυρήνα του παρόντος τόμου. Τα τελευταία χρόνια και πάλι στην Ελλάδα παρατηρείται ζωηρός αναστοχασμός σε ζητήματα ταυτοτήτων, ειδικότερα στη σύνδεσή τους με την έννοια της ελληνικότητας. Η πρόσφατη ιστορική έρευνα εμπλούτισε τις γνώσεις μας, εκλέπτυνε την ιστορική μας ματιά, συνέβαλε σε νέες κριτικές προσεγγίσεις, διευρύνοντας τον προβληματισμό αναφορικά με τις ιστορικές διαδρομές εννοιών και συλλογικών προσδιορισμών. Στην πραγματικότητα το θέμα δεν απασχόλησε μόνο την ακαδημαϊκή ιστοριογραφία, αλλά και τη δημόσια ιστορία, με δεδομένη την ιδιαίτερη σημασία που το ιστορικό παρελθόν έχει στη νεότερη Ελλάδα ως βιωματική σχέση, ως ερευνητικό ζήτημα αλλά και ως νομιμοποιητικός παράγοντας τρεχουσών πολιτικών στοχεύσεων. Το αποτέλεσμα ήταν ένας διάλογος που, συχνά αφορμώμενος από επικαιρικές καταστάσεις, χαρακτηρίστηκε ενίοτε από οξύτητα, στα όρια της πολεμικής.
Στις σελίδες του παρόντος τόμου φιλοξενούνται μελέτες επιστημόνων διαφορετικών σχολών, απόψεων και γενεών, από πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού· μελέτες που καλύπτουν ευρείες θεματικές στη μακρά διάρκεια και αφορούν σε παραδείγματα από διαφορετικές ιστορικές εμπειρίες και κοινωνικοπολιτικά περιβάλλοντα: τον αρχαίο και τον βυζαντινό κόσμο, την περίοδο της λατινοκρατίας και της οθωμανικής κυριαρχίας, τον χώρο της ελληνικής διασποράς, τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και της συγκρότησης του ελληνικού κράτους έως τον πρώιμο 20ό αιώνα.
Ο Πάνος Βαλαβάνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Wurzburg της Γερμανίας. Από το 1980 εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης, από το 1988 ως λέκτορας, από το 1994 ως επίκουρος καθηγητής, από το 2000 ως αναπληρωτής καθηγητής και σήμερα ως τακτικός καθηγητής της κλασικής αρχαιολογίας. Η διδακτορική του διατριβή και οι περισσότερες από τις μελέτες του αναφέρovται στην αρχαία ελληνική κεραμική και αγγειογραφία, στην αρχιτεκτονική και τοπογραφία της Αθήνας, στον αρχαίο αθλητισμό, καθώς και στην αρχαία ελληνική τεχνολογία.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Μαρίνος Σαρηγιάννης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Έκανε μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην Οθωμανική Ιστορία. Διδάσκει την τουρκική γλώσσα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Φωκίων Π. Κοτζαγεώργης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1967. Αποφοίτησε από το Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και παρακολούθησε τον μεταπτυχιακό κύκλο στην οθωμανική ιστορία του ίδιου Τμήματος. Το 1999 υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή επίσης στο ίδιο Τμήμα. Από το 1999 υπηρετεί στη Μέση Εκπαίδευση ως καθηγητής φιλόλογος και παράλληλα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Πάρις Γουναρίδης (1947-2017), γεννήθηκε στην Aθήνα. Σπούδασε κοινωνιολογία και ιστορία στο Παρίσι, όπου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Υπήρξε μαθητής και συνεργάτης του Νίκου Σβορώνου. Eργάστηκε για πολλά χρόνια ως ερευνητής στο Iνστιτούτο Bυζαντινών Eρευνών του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών (ΕΙΕ) και δίδαξε βυζαντινή Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Από το 2000 εντάχθηκε στο διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Βαθύς γνώστης της βυζαντινής ιστορίας, της πολιτικής ιδεολογίας, αλλά και της αγροτικής κοινωνίας, της Εκκλησίας και των αιρέσεων, συνέβαλλε επίσης σημαντικά στην έκδοση πηγών από τον αρχειακό πλούτο του Αγίου Όρους. Έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιουλίου 2017.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Η Τόνια Κιουσοπούλου είναι επίκουρη καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris I-Pantheon-Sorbonne. Οι μελέτες της αφορούν την κοινωνική ιστορία και την ιστοριογραφία του Βυζαντίου.
Ανάμεσα σε άλλα, έχει δημοσιεύσει τα βιβλία:
- "Ο θεσμός της οικογένειας στην Ήπειρο κατά τον 13o αιώνα", Αθήνα, εκδ. Α. Σάκκουλας, 1990
- "Χρόνος και ηλικίες στη βυζαντινή κοινωνία. Η κλίμακα των ηλικιών από τα αγιολογικά κείμενα της μέσης εποχής (7ος-77ος αι.)", Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας-Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών/Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1997.
- "Βασιλεύς ή οικονόμος. Πολιτική εξουσία και ιδεολογία πριν την Άλωση", Αθήνα, εκδ. Πόλις, 2007
- Οι "αόρατες" βυζαντινές πόλεις στον ελλαδικό χώρο (13ος-15ος αιώνας)", εκδ. Πόλις, 2013
Έχει επίσης επιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους "1453: Η άλωση της Κωνσταντινούπολης και η μετάβαση από τη μεσαιωνική στη νεώτερη εποχή", Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2005 και "Οι βυζαντινές πόλεις, Προοπτικές της έρευνας και νέες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις (8ος-15ος αιώνας), Εκδόσεις της Φιλοσοφικής Σχολής, Ρέθυμνο 2012. .
Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Γαλλοτσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα γεννήθηκε στο Μπρνο και ζει στη Γαλλία, τη δεύτερη πατρίδα του, εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: "Το αστείο", "Η ζωή είναι αλλού", "Το βαλς του αποχαιρετισμού", "Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης", "Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι", "Η αθανασία", καθώς επίσης τη συλλογή διηγημάτων "Γελοίοι έρωτες" -όλα στην τσέχικη γλώσσα. Όπως και τα παλαιότερα δοκίμια "Η τέχνη του μυθιστορήματος" και οι "Προδομένες διαθήκες", έτσι και τα πιο πρόσφατα μυθιστορήματά του -"Η βραδύτητα", "Η ταυτότητα" και "Η άγνοια" γράφτηκαν στα γαλλικά.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Η Κατερίνα Νικολάου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτορας του ίδιου τμήματος. Από το 1982 ως το 1987 συνεργάστηκε σε ερευνητικό πρόγραμμα της τότε έδρας της Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα (ως το 1988) δίδασκε στο Αμερικανικό Κολλέγιο της Αγίας Παρασκευής. Από το 1988 ως σήμερα εργάζεται στο Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στο πρόγραμμα "Βυζάντιο και Σλαβοβαλκανικός κόσμος", στα πλαίσια του οποίου έχει συντάξει (σε συνεργασία με τη Θεώνη Μπαζαίου-Barabas) αναλυτική βιβλιογραφία των ετών 1945-1991 με θέμα: Ελληνικός χώρος και πρώιμοι Σλάβοι-Βούλγαροι-Σέρβοι (6ος-15ος αι.) Αθήνα 1992 και έχει επιμεληθεί την έκδοση πρακτικών συνεδρίων. Έχει δημοσιεύσει μελέτες σχετικές με τη θέση και το ρόλο της γυναίκας στη μεσοβυζαντινή κοινωνία, όπου και εστιάζεται το ερευνητικό ενδιαφέρον της. Αυτοτελή δημοσιεύματά της είναι: "Η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία" Αθήνα, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, 1993. - "Η γυναίκα στη βυζαντινή κοινωνία" (8ος-11ος αι.). Η εικόνα της στα αγιολογικά κείμενα", Αθήνα Δακτυλόγραφη διδακτορική διατριβή, 2000.
