Zωή που πάλλεται παράφορα
To τελευταίο βιβλίο του Νίκου Παπανδρέου είναι μια συλλογή δώδεκα διηγημάτων, που διαδραματίζονται σε δυο κόσμους, στην Αμερική και στην Ελλάδα, και έχουν τα περισσότερα ως κύριο θέμα τους τον έρωτα. Κάποια από αυτά είναι παλαιότερες δουλειές του, που έχουν στο παρελθόν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά ή συμπεριληφθεί σε άλλα βιβλία του (το απολαυστικό, για παράδειγμα, "Ένας κόσμος χωρίς προβλήματα" αποτελεί, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις, ένα αυτούσιο κεφάλαιο του σπουδαίου του μυθιστορήματος "Μέρες σαν κι αυτές").
Oι ιστορίες που λαμβάνουν χώρα στην Αμερική είναι περισσότερο κοσμοπολίτικες και αστικές, ενώ εκείνες της Ελλάδας είναι πιο λαϊκές, ακόμα και βουκολικές ορισμένες, με ήρωες χωρικούς, πρώην αντάρτες ή τροβαδούρους της γειτονιάς. Κάποιες είναι βαθιά συγκινητικές ("Η τελευταία κληρονομιά του μεγάλου συνθέτη" και "O ριμαδόρος το Σάββατο"), ευφάνταστες ("Έρωτας υπό αίρεση") ή ακόμα και ελαφρώς ενοχλητικές ή απωθητικές ("H Παρθένα τιμά το όνομά της" και "Η χειρότερη ιστορία").
Αν και κάπως άνισο σε γενικές γραμμές, το βιβλίο ξεχωρίζει για τις ολοζώντανες περιγραφές του, καθώς και τη βαθιά αγάπη του συγγραφέα για τους ήρωές του, ήρωες όχι πάντα συμπαθητικούς ή ένδοξους, αλλά σίγουρα αυθεντικούς και ιδιαίτερους. Το σεξ μπλέκεται στα πόδια τους ξανά και ξανά, ως πράξη, επιθυμία ή έμμονη ιδέα, ως όργανο απελευθέρωσης ή υποδούλωσής τους και κάποιες φορές περιγράφεται με απροκάλυπτο, σχεδόν ωμό και σοκαριστικό κι όμως απόλυτα διεγερτικό τρόπο.
Σε κάθε περίπτωση, η γραφή του Νίκου Παπανδρέου θυμίζει παλιούς τεχνίτες του λόγου, καλοδουλεμένη και αισθαντική, χωρίς περιττές φιοριτούρες και προσπάθειες εντυπωσιασμού, ανασαίνοντας καθαρό οξυγόνο, κυλώντας αβίαστα και απλά. Έτσι, αυτό που μένει τελικά στον αναγνώστη είναι η αίσθηση ακριβώς μιας πλούσιας, πραγματικής ζωής, με όλους τους τριγμούς της καθημερινότητας, με όλους τους χυμούς και τις εντάσεις των αξιομνημόνευτων στιγμών της.
Μαρία Τσουκανά