Ξιφίρ φαλέρ λεγόταν μια επιθεώρηση της εποχής 1915-1916 που διαδραματίζεται το βιβλίο. Έτσι σαν επιθεώρηση ξετυλίγεται και η πλοκή του βιβλίου. Χωρίς να είναι σε καμία περίπτωση κωμικό έχει άφθονες παρεξηγήσεις, κωμικές συμπεριφορές, χαρακτηριστικούς τύπους, ένα σωρό ευτράπελα (η γαλλίδα γκουβερνάντα πάντα διαβάζει πριν κοιμηθεί, περπατώντας πάνω κατω, οπότε αναγκαστικά περνά μπροστά από τη λάμπα του δωματίου της, έλα όμως που οι απέξω θεωρούν αυτό το "αναψε-σβήσε " ως σήμα Μορς προς κρυμμένα ανοιχτά του Φαλήρου υποβρύχια!!, επίσης ένας γαβριάς τη βάζει στο μάτι και της σκαρώνει χιλιάδες φάρσες κάνοντας τους γύρω της να γελάνε ξεκαρδιστικά).
Με φόντο την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι ήρωες (ο διευθυντής της εφημερίδας Προχωρείτε, μάλλον δηλαδή του Εμπρός, μια αστή κοπέλα, μια γαλλίδα γκουβερνάντα και αμορόζα Ρώσου ακόλουθου, ένας Γάλλος πρόξενος κι ένα σωρό άλλοι) βλέπουν την Ελλάδα να κινδυνεύει από παντού, να έχουν πέσει πάνω της οι φίλιες και οι εχθρικές δυνάμεις (όλες εγώ τις θεωρώ εχθρικές αλλά τέλος πάντων) για να βγει στον πόλεμο και να πάψει να είναι ουδέτερη. Κατάσκοποι, ρουφιάνοι και καταδότες, αστοί και πληβείοι, βίλες και ταβέρνες, Φάληρο και κέντρο Αθήνας, μια πανέμορφη τοιχογραφία μιας πανέμορφης περιόδου μιας πανέμορφης πόλης και μιας επικίνδυνης κατάστασης. Με τις συμμαχικές δυνάμεις να τάζουν ό,τι θέλουν από την Ελλάδα χωρίς να τη ρωτούν σε όσες χώρες κρίνουν πιο συμφέρουσες τη συνεργασιά τους (βλ. Καβάλα δώρο στη Βουλγαρία).
Ειδικά το κέντρο της Αθήνας, με τα ζαχαροπλαστεία του, τα πάρκα του, τους δρόμους του το ζεις, το περπατάς, το χαϊδεύεις, η δουλειά εδώ είναι εξαιρετική. Πού το κάθε κτήριο, τι μέσο παίρνεις, πώς οδηγείς με το αμάξι (τότε μάλιστα είχαν πρωτοεμφανιστεί τα αμάξια και φυσικά στο βιβλίο υπάρχουν οι αντιδράσεις του κόσμου). Επιπλέον, ήθη και έθιμα, ζουρ φιξ, κοινωνικές επιταγές, νομπιλιτέ και σνομπισμός, ήρωες και αντιήρωες. Η ιστορία εκτυλίσσεται σποραδικά και τμηματικά, με ανατροπές και εκεί που διαβάζεις μιαν άποψη, ξαφνικά παρακάτω περιγράφονται τα γεγονότα όπως είναι και φυσικά γελάς με την εκάστοτε παρεξήγηση!. Κι αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν η αίσθηση και η γνώμη που εξέφραζαν πολλοί από τους ξένους ήρωες της Ελλάδος για την ιοστεφή, καθαρή Αττική, που νιώθεις τόσο κοντά σου το αρχαίο κάλλος, γιατί ακριβώς υπήρχαν λίγα κτήρια κι αυτά καλόγουστα, δρόμοι μεγάλοι (έστω και χωμάτινοι) και παντού γαλανός ουρανός. Σήμερα; Ας μην την ανοίξω αυτήν την κουβέντα!!!!
Αλλά δυστυχώς για μένα όλο αυτό το κατέστρεψε το ανύπαρκτο τέλος, σχεδόν απότομο. Χωρίς να έχει δοθεί λύση στην πλοκή, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η ιστορία με τις συνέπειες των τελευταίων πράξεων των ηρώων, ξαφνικά ο πιο γοητευτικός και σκερτσόζος χαρακτήρας αποβιώνει με άσχημο και ωμό τρόπο και δατς ολ φολκς!Δεν το πίστευα!Τόσος κόπος, τόση αγωνία, τόσο γράψιμο, τόση έρευνα για...αυτό; Όχι δεν το δέχομαι. Κρίμα γιατί έχουμε άλλο ένα εξαιρετικό και ατμοσφαιρικό ιστορικό βιβλίο της συγγραφέως που το τέλος το καταστρέφει.
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
"Αυτά γίνονταν την άνοιξη του 1914. Από τη στιγμή εκείνη η σχέση τους εξελίχτηκε με τη βραδύτητα και την εγκυρότητα διαβημάτων που, εξ αρχής, ως τελικό σκοπό είχαν ένα γάμο του οποίου η διάρκεια σκόπευαν να ήταν όση και ο βίος " (σελ. 71).
"-Γενικά, Νίκυ, η αδεξιότης της διπλωματίας μας στα Βαλκάνια είναι απίστευτη. Διαπραγματευόμααστε με την Ελλάδα σαν να είμαστε ένα έθνος αρσενικό και με τη Βουλγαρία σαν να είμαστε ένα έθνος θηλυκό, ενώ έπερεπε να κάνουμε και στις δύο περιπτώσεις το αντίθετο " (σελ. 136, ιδέες άγγλου πρεσβευτή!!)
"Οι συλλογισμοί του είχαν μπει σε μια τροχιά και πια αυτήν ακολουθούσαν αναγκαστικά, σαν το κάρο που έχοντας πέσει σε βαθειές ροδεσιές, ανοιγμένες από καιρό σε λασπωμένο δρόμο, τις ακολουθεί πια στανικά " (σελ. 79).
"Μίλησε λοιπόν με πάθος και αηδία για τα παράσημα που είχε κερδίσει σφάζοντας τους εχθρούς του πολιτισμού και της ελευθερίας, για να διαπιστώσει ότι οι ίδιοι αυτοί που τον είχαν στείλει να εξοντώσει τους εχθρούς του πολιτισμού και της ελευθερίας γύρευαν τώρα να τον κάνουν εκείνον όργανο για την εξόντωση του πολιτισμού και της ελευθερίας, και ότι αυτός τούτος ο πολιτισμός και αυτή ταύτη η ελευθερία του επέβαλλαν να απιστήσει! " (σελ. 427).
"Σαν παρθενόκισσος η μαμαζέλα κολλούσε πάνω του και ολοένα σφιχτότερα τον περιπτυσσόταν " (σελ. 441).
Πάνος Τουρλής