Ο θαλασσοσφυριχτής

του Διονύση Λεϊμονή

Τα αδέρφια Σίμος και Μιχάλης κάθε καλοκαίρι περνάνε τις διακοπές τους στη νερένια πολιτεία, παίζοντας με την ξαδέρφη τους, Αγαθή. Βόλτες στη λιμνοθάλασσα που περιβάλλει την πολιτεία, παιχνίδι, ξεγνοιασιά κι ένα παράξενο, μοναχικό παιδί, ο Στρατής. Μαζί του οι τρεις φίλοι θα ζήσουν μια πρωτόγνωρη περιπέτεια μέσα στις καλαμιές του τόπου, παρέα με τους φτερωτούς θαλασσοσφυριχτές.

Ο Διονύσης Λεϊμονής επιστρέφει με μια τρυφερή και γλυκιά ιστορία, γράφοντάς την με υποδειγματικό και συναρπαστικό τρόπο. Το κείμενο διανθίζεται με υπέροχες καλολογικές εκφράσεις, μεταφορές και παρομοιώσεις, ενώ το λεξιλόγιο των ναυτικών της λιμνοθάλασσας δίνει χρώμα και ρεαλισμό στο κείμενο (για την επεξήγηση των όρων υπάρχει γλωσσάρι στο τέλος του βιβλίου) και οι περιγραφές των πτηνών στήνουν ένα ρομαντικό σκηνικό ενώ τονίζουν τη σημασία και την αξία της φύσης. Πώς ζουν και πώς ψαρεύουν οι κάτοικοι της λιμνοθάλασσας, πώς επικοινωνούν μεταξύ τους, πώς χτίζουν τις καλύβες τους, ποιο είναι το πλούσιο λαογραφικό και ιστορικό υπόβαθρό τους;

Κύριο βάρος ρίχνει ο συγγραφέας στους διαλόγους, χαρίζοντας έτσι παραστατικότητα και αμεσότητα. Συναρπαστικές είναι οι περιγραφές του βυθού και με ρεαλισμό αναπαρίσταται η διαδικασία του πυροφανιού. Επίσης παρατήρησα πόσο διακριτική είναι η αντίθεση ανάμεσα στη ζωή των ψαράδων με το βιοτικό τους επίπεδο και τη ζωή στις πελάδες (δηλαδή τις καλύβες με τους ξύλινους πασσάλους πάνω στη λιμνοθάλασσα) με την ηλεκτρονική ζωή των παιδιών που απλώς «γκουγκλάρουν» τις πληροφορίες και δεν αφήνουν τις ατμοσφαιρικές συνθήκες ή τους ίδιους τους βιότοπους να τους εξηγήσουν τα καιρικά φαινόμενα. Σε άλλα βιβλία για μικρούς ή μεγάλους αναγνώστες, πολλές φορές το παγιδευμένο στον ηλεκτρονικό «πολιτισμό» παιδί βρίσκει ευκαιρία μέσα από συναρπαστικές περιπέτειες να απαγκιστρωθεί από το μηχάνημα που κρατά στα χέρια του και ν’ αλλάξει γνώμη για τον χρόνο και τον βαθμό χρήσης του. Εδώ όμως δεν είναι αυτό το θέμα μας ή έστω ο εφαλτήριος άξονας. Κεντρική ιδέα είναι η αγάπη για τη φύση, η απλότητα που χαρίζει στον κουρασμένο άνθρωπο και η διαφορετική ματιά που οφείλουμε να ρίξουμε γύρω μας όσοι έχουμε συνηθίσει στις ανέσεις και την ετοιμότητα της αστικής ζωής.

Ο Στρατής, η μυστηριώδης παρουσία του βιβλίου, από μοναχικό και λιγομίλητο παιδί μεταμορφώνεται μέσα από την αγάπη των καινούργιων του φίλων και πείθεται να τα πάρει μαζί του στις καλαμιές της λιμνοθάλασσας. Παρ’ όλο που χάνονται σε αυτόν τον λαβύρινθο, η μουσική του βιολιού του Στρατή είναι η αρχή για μια μαγική κι ανεπανάληπτη περιπέτεια. Αποστασιοποιημένος, μετρημένος, με τους συγχωριανούς του να σέβονται και να δέχονται τη διαφορετικότητά του, είναι απόλυτα εντεταγμένος στο περιβάλλον όπου ζει. Δεν έχει ακραία ξεσπάσματα, ακόμη κι όταν διαπιστώνει πως χαθήκανε με τη βάρκα του. Βρίσκει τη λύση και δίνει έτσι στον αναγνώστη μια ξεχωριστή ανατροπή. Το δε τέλος της ιστορίας, μετά την ολοκλήρωση της περιπέτειας, ήταν τόσο τρυφερό και γλυκό!

Ο συγγραφέας δε διστάζει να σκορπίσει απλόχερα στις σελίδες του κειμένου λέξεις, ονόματα, όρους, είδη πτηνών και να στήσει μια ανεπανάληπτη εμπειρία για κάθε αναγνώστη από 10 χρονών και πάνω. Ανεπτυγμένες κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις, καθόλου περιττοί διάλογοι, αληθοφάνεια και ζωντάνια χαρακτήρων, με ταξίδεψαν στη νερένια πολιτεία, με οδήγησαν να ακούσω τη σιωπή της φύσης, με βοήθησαν να καταλάβω τον τρόπο ζωής των πλασμάτων του νερού, να αγκαλιάσω τη δύσκολη και γεμάτη λυρισμό και παραδόσεις ζωή των ψαράδων. Για μένα ήταν ένα αναπάντεχο και αγαπημένο ταξίδι που ανέβασε τον συγγραφικό πήχη του κυρίου Λεϊμονή ακόμη πιο ψηλά.

Τέλος, η εικονογράφηση της κυρίας Δήμητρας Ψυχογιού μου θυμίζει πολύ το βλέμμα των βυζαντινών εικόνων. Με αδρές γραμμές, ρεαλιστικές λεπτομέρειες, υπέροχα χρώματα στο φόντο του κειμένου, αναπαριστά σωστά, όμορφα και ρεαλιστικά τον μικρόκοσμο της λιμνοθάλασσας και τη δύσκολη ζωή των ψαράδων από το πάστωμα ως τη συντήρηση της γαΐτας και όχι μόνο. Μη διστάσετε λοιπόν να χαρίσετε στα παιδιά σας αυτό το όμορφο και ξεχωριστό βιβλίο.