Στο Άγιον Όρος: προσκυνητής ή επισκέπτης;

της Αδαμαντίας Αλατάρη

Ο Κώστας και ο πατέρας του αποφασίζουν να κάνουν άλλο ένα ταξίδι στο Άγιον Όρος, το Περιβόλι της Παναγίας, επ’ ευκαιρία της αργίας της 28ης Οκτωβρίου. Κάθε επίσκεψη σε αυτόν τον Άγιο Τόπο είναι και μια ξεχωριστή, μοναδική εμπειρία, γι’ αυτό κι οι δυο τους αποζητούν την κάθε ευκαιρία που θα παρουσιαστεί για να ταξιδέψουν ξανά ως εκεί. Στο μυθιστόρημα, που απευθύνεται σε παιδιά από 9 ετών και πάνω, καταγράφονται οι εμπειρίες και οι στιγμές που ζουν πατέρας και γιος στον Άθω, οι μυσταγωγικές λειτουργίες, η απλότητα και γαλήνη της φύσης, η ιερότητα του τόπου και των ημερών, το λιτό γεύμα και πολλά άλλα. 

Η αλήθεια είναι πως η κυρία Αδαμαντία Αλατάρη έχει κάνει μια σημαντική έρευνα και τεκμηρίωση, μιας και διαβάζοντας το βιβλίο της ένιωσα πως κι εγώ περπατούσα στον ιερό αυτόν τόπο. Η ιστορία με ξενάγησε στις σκήτες, στα ξωκλήσια, στις μονές, στο λιμάνι, στα αρχονταρίκια και σε όλα τα απάτητα και καθηγιασμένα χώματα αυτής της χερσονήσου. Μου έκανε εντύπωση η αληθοφάνεια της λεπτομέρειας και ο ρεαλισμός του οδοιπορικού, γιατί η ίδια η συγγραφέας, γυναίκα ούσα, δε δύναται να μεταβεί εκεί. Η περιγραφή των τειχών, των μονοπατιών, των δρόμων, της Ουρανούπολης και της Δάφνης, ο τρόπος υποδοχής και σίτισης, η μεταφορά στα μοναστήρια, τα συναισθήματα που γεννιούνται στη θέα κάποιων μονών καταγράφονται μέσα από τα μάτια ενός έφηβου παιδιού με συναρπαστικό τρόπο. Προς τιμήν της μάλιστα κατάφερε να μου μεταλαμπαδεύσει την αγάπη της για τον Άγιο αυτόν τόπο, να μου μεταφέρει τη δική της δύναμη πίστης και ελπίδας προς το Θείο και να με κάνει κοινωνό της μυσταγωγίας και της δεκτικότητας που απαιτείται από την ψυχή για να ανταποκριθεί κανείς στο κάλεσμα. Αντί λοιπόν να μετατρέψει έναν τουριστικό οδηγό σε μυθιστόρημα και να καταγράψει ρηχά και στεγνά ένα τέτοιο ταξίδι, το έκανε δικό της και μετέδωσε την πνευματική και συναισθηματική γαλήνη του τόπου σε κάθε αναγνώστη που θα ήθελε να μάθει περισσότερα για το Άγιο Όρος.

Φυσικά και σ’ ένα τέτοιο κείμενο υπάρχουν αρκετές αναφορές στον Θεό, στην πίστη στη δύναμη του Λόγου Του και της Παρουσίας Του και άλλα, δεν ήταν όμως ούτε έντονα ηθικοπλαστικά ούτε «κατηχητικά», αντιθέτως με άφησαν με την ησυχία μου να ψάξω μέσα μου αν ένα τέτοιο κάλεσμα κάποτε θα με γοήτευε. Χάρη σε αυτό το κείμενο απέκτησα αρκετές γνώσεις για τη μετάβαση και τη διαμονή εκεί, λεπτομέρειες από την καθημερινότητα των μοναχών, που δεν έχουν μόνο να ψάλουν και να προσεύχονται αλλά και να φιλοξενούν, κάτι που δυσκολεύει τρομερά την ομαλή διεκπεραίωση αν σκεφτεί κανείς τους χιλιάδες επισκέπτες που δέχονται καθημερινά κλπ. Από την άλλη, μου άφησε και ερωτηματικά, που θα μπορούσαν να απαντηθούν, μιας και η γραφή είναι εύληπτη και επεξηγηματική χωρίς να κουράζει ή να καταντά μονότονη, π. χ. γιατί απαγορεύεται να πηγαίνουν οι γυναίκες στο Άγιο Όρος ή γιατί ρωτάγανε συνέχεια τον Κώστα και τον πατέρα του «Προσκυνητής ή επισκέπτης;» και άλλα. Σίγουρα οι απαντήσεις είναι διαθέσιμες σε οποιαδήποτε πηγή πληροφοριών θέλει ο καθένας, ήταν όμως μια καλή ευκαιρία να ενταχθούν και αυτά τα ερωτήματα στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον που έστησε με την πένα της η κυρία Αλατάρη.

Το παιδικό μυθιστόρημα «Στο Άγιον Όρος» είναι ένα κατανυκτικό, επεξηγηματικό ταξίδι στο άβατο του Αγίου Όρους, με πολλές ιστορικές, γεωγραφικές και πρακτικές πληροφορίες, εικονογραφημένο επαρκώς από τον κύριο Σέργιο Παπαϊωάννου, που η επιλογή του ασπρόμαυρου προσέθεσε ακόμη περισσότερη κατάνυξη στις στιγμές και οσιότητα στα πρόσωπα, ένα βιβλίο που με ταξίδεψε σ’ έναν τόπο ιερό και έμπλεο πνευματικής «αναψύξεως» και αποτέλεσε το έναυσμα για ένα πιθανό μελλοντικό μου ταξίδι στον Άθω.