Ο πατέρας του Χάρι Κλίφτον σκοτώθηκε στον Μεγάλο Πόλεμο κι έτσι μεγαλώνει μόνος στο Μπρίστολ, με τη μητέρα του, Μέιζι, μια γυναίκα που αγωνίζεται να ορθοποδήσει σε μια χώρα που δίνει προτεραιότητα στις θέσεις εργασίας στους άντρες, ως ανταμοιβή για τα ανδραγαθήματά τους στον πόλεμο. Το «Μόνο ο χρόνος θα δείξει» είναι η ιστορία αυτού του παιδιού που μεγαλώνει σε έναν κόσμο εν όψει του Δεύτερου παγκόσμιου πολέμου και οι περιπέτειες που θα ζήσει είναι πολλές και διαφορετικές. Τι πραγματικά συνέβη με τον πατέρα του; Ποιος κρυφός δεσμός συνδέει τον Άρθουρ με τους πλούσιους Μπάρινγκτον; Ποιος είναι ο μυστηριώδης ηλικιωμένος άντρας που ζει σε ένα εγκαταλειμμένο βαγόνι μέσα στο κτήμα των Μπάρινγκτον και γιατί στηρίζει ηθικά το νεαρό παιδί που αγωνίζεται να επιβιώσει;Το πρώτο βιβλίο από τα «Χρονικά των Κλίφτον» καλύπτει τις δεκαετίες 1920-1940 και είναι τα αρχικά βήματα του Άρθουρ στη ζωή: οι καταβολές του, η υποτροφία του ως χορωδός στο εξαιρετικά αυστηρό και πλούσιο Σεντ Μπιντς, ο αγώνας του να συνεχίσει τις σπουδές του σε εξίσου καλό γυμνάσιο και η ενηλικίωσή του την περίοδο που ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι ανεβαίνουν στην εξουσία, τρομάζοντας τον κόσμο. Παράλληλα με τον γιο, εκτυλίσσονται και οι περιπέτειες της μητέρας του, Μέιζι, η οποία περνάει από πολλά και διαφορετικά στάδια απασχόλησης, αντικατοπτρίζοντας τις κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες της εποχής και του τόπου.
Από την αρχή υπάρχει η υπόνοια πως ο Άρθουρ ίσως είναι στην πραγματικότητα γιος του πλούσιου Χιούγκο Μπάρινγκτον και η ιστορία δε χάνει αυτόν τον προσανατολισμό μέχρι την τελική (;) αποκάλυψη. Υπάρχουν φυσικά τα παιχνίδια της μοίρας, μιας και ο Άρθουρ συνάπτει μια γερή φιλία με τον γιο του Χιούγκο, Τζάιλς, κάτι που πυροδοτεί μια σειρά από απρόσμενες εξελίξεις. Η αφήγηση ρέει αβίαστα, ήθελα να μάθω τι θα γίνει στη συνέχεια του βιβλίου ενώ ταυτόχρονα το ιστορικό και πραγματολογικό φόντο δεν είχε πολλές λεπτομέρειες που να κουράσουν ή να αποπροσανατολίσουν. Επιπλέον, ο Jeffrey Archer έγραψε το μυθιστόρημα με μια διαφορετική οπτική: την ιστορία καλύπτουν εναλλάξ οι αφηγήσεις της Μέιζι, του Άρθουρ, του Χιούγκο και άλλων ενώ τα τελευταία κομμάτια του παζλ μπαίνουν στη θέση τους όταν παίρνει τη σκυτάλη ο γερο-Τζακ Ταρ, ο ηλικιωμένος ένοικος του βαγονιού.
Η πλοκή ξεδιπλώνεται αβίαστα, χωρίς περιττολογίες και επαναλήψεις, ενώ τονίζονται περιστατικά που σε προηγούμενες αφηγήσεις είχαν περάσει σχεδόν επιδερμικά. Το τονίζω ξανά πως η ιστορία δεν κούρασε ούτε λεπτό ενώ η αφήγηση συμπλήρωνε και ταυτόχρονα προχωρούσε παρακάτω τις ζωές των πρωταγωνιστών. Ομολογώ πως δε μου γεννήθηκαν ακόμη έντονα συναισθήματα ως προς αυτό που διάβασα, παρά μόνο ικανοποίηση για τον επιδέξιο χειρισμό της υπόθεσης. Από κει και πέρα, ο πρώτος τόμος ολοκληρώνεται με κάτι αναμενόμενο, που όμως πραγματικά αφήνει τον αναγνώστη σε αναμονή για τη συνέχεια και για τις τρομερές επιπτώσεις που σίγουρα θα επακολουθήσουν ενώ η επιθυμία του Άρθουρ να είναι έτοιμος για το Πολεμικό Ναυτικό αν κηρύξει τον πόλεμο η Αγγλία στη Γερμανία τον ρίχνει σε μια νέα δίνη απρόσμενων γεγονότων.
Ο Jeffrey Archer ξέρει καλά την τέχνη της αφήγησης και με κράτησε αιχμάλωτο ως την τελευταία λέξη του κειμένου του, επομένως περιμένω με ανυπομονησία τη συνέχεια των Χρονικών. Αληθοφανείς ανατροπές (με εξαίρεση τη σκηνή στην εκκλησία, μιας και πιστεύω ακράδαντα πως η αποκάλυψη του μυστικού θα μπορούσε να είχε γίνει νωρίτερα και υπό άλλες συνθήκες, χωρίς να πέσουν στο στόμα των διψασμένων για κουτσομπολιό σνομπ παρισταμένων), ρεαλιστικοί χαρακτήρες (ειδικά τα βράδια που χορεύανε οι νέοι ενώ ο πόλεμος ήταν έτοιμος να κάνει θεαματική αιματοβαμμένη είσοδο), καλά μελετημένο φόντο (αν και ελάχιστα εμφανές) και μια σοβαρή εκκρεμότητα που θα φέρει τα πάνω κάτω στο επόμενο βιβλίο ήταν κάποια από τα θετικά γνωρίσματα του κειμένου!
Πάνος Τουρλής