Ήταν μια συνηθισμένη μέρα για όλη την ανθρωπότητα και τότε συνέβη κάτι αδιανόητο. Μέσα σε δευτερόλεπτα πέθαναν όλοι οι άντρες του πλανήτη. Ακολούθησε χάος και θρήνος. Επτά γυναίκες σε μια Αθήνα που άλλαξε ριζικά από τη μια στιγμή στην άλλη ενώνουν τις δυνάμεις τους και προσπαθούν να επιβιώσουν αλλά και να ανακαλύψουν για ποιο λόγο πέθαναν οι σύζυγοι, οι πατεράδες, οι φίλοι τους. Καλώς ήλθατε σε μια νέα εποχή, όχι απαραίτητα καλύτερη από πριν.
Ο Χρήστος Αζαριάδης έγραψε ένα φρέσκο και πρωτότυπο μυθιστόρημα γεμάτο ανατροπές, σκοτεινά μυστικά και μια δυστοπική νέα τάξη πραγμάτων, σκοτεινή, επικίνδυνη, σκληρή. Η ιστορία ξεκινάει έναν μήνα μετά τον θάνατο των αντρών, σε μια Αθήνα που ξέρουμε αλλά με μια μορφή που δε θέλουμε να μάθουμε. Από κείνη την ηλιόλουστη και φυσιολογική μέρα που από τη μια στιγμή στην άλλη χάρισε θάνατο, πανικό και πλιάτσικο τίποτα δεν είναι ίδιο. Καμένα και τρακαρισμένα αυτοκίνητα, πτώματα, κομμένο ηλεκτρικό, τουλάχιστον τέσσερα δισεκατομμύρια ψυχές χαμένες σε δευτερόλεπτα και όποιοι (ή μάλλον όποιες) έχουν απομείνει ζωντανοί κλειδαμπαρώνονται στα σπίτια τους. Η δυσωδία της αποσύνθεσης είναι ανυπόφορη, η εικόνα της σήψης τόσων πτωμάτων είναι αποκρουστική. Επτά γυναίκες άγνωστες μεταξύ τους βρίσκουν καταφύγιο στην ιρανική πρεσβεία και προσπαθούν να ξεκινήσουν από την αρχή. Καταστρώνουν σχέδια, ορίζουν ρόλους, ξεχωρίζουν τη θέση τους και μένουν κρυμμένες ώσπου να περάσει το κακό, εξ ου και η έξοδος από την πρεσβεία επιτρέπεται μόνο για προμήθειες. Ναι αλλά όταν αυτές τελειώσουν τι θα γίνει παρακάτω;
Οι χαρακτήρες είναι άψογα δομημένοι και αντικαθρεπτίζουν γυναίκες που έχουμε συναντήσει όλοι στην καθημερινή μας ζωή. Η διαζευγμένη Δήμητρα έχασε τον γιο της την ώρα που έτρεχε να κρυφτεί στην πρεσβεία όπου δούλευε η αδελφή της. Τι απέγινε όμως η Τριανταφυλλιά και γιατί δεν τη βρήκε εκεί; Η σκληροτράχηλη και αποφασισμένη Σοφία δε διστάζει να πάρει αποφάσεις, να τραβήξει όπλο και να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους θέση με κάθε κόστος. Κι όμως αυτή η δυναμική γυναίκα βίωνε κάποτε μια νοσηρή σχέση μ’ έναν άντρα που την κακοποιούσε σε κάθε ευκαιρία! Η κόντρα της με τη Δήμητρα δυσκολεύει τη συμβίωση και πάντα παρεμβαίνει η Μαρία, μια έξυπνη, μορφωμένη και ικανή γυναίκα, η οποία όμως δεν μπορεί να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Ως επιστήμονας που είναι, μελετάει το φαινόμενο του θανάτου των αντρών και την επίδρασή του στον κόσμο. Στην προηγούμενη ζωή της, ερωτεύτηκε έναν επιστήμονα στον οποίο χάρισε χωρίς δεύτερη σκέψη την έρευνά της κι αυτός το εκμεταλλεύτηκε για να προωθήσει το δικό του όνομα. Πώς αντέδρασε η Μαρία στην προδοσία αυτή; Η Αγγελική, που έχασε τη μικρότερη αδερφή της σε αεροπορικό δυστύχημα, παλεύει με την κατάθλιψη και το βάρος που πλακώνει την ψυχή της από την απώλεια. Ξέρει ποιος μπορεί να τη βοηθήσει να μάθει τι συνέβη στον κόσμο, αν είναι κάποιος πρωτόγνωρος ιός, τρομοκρατική επίθεση ή κάτι άλλο και πιέζει για να μάθει την αλήθεια αλλά με δυσάρεστες συνέπειες. Η νοσηλεύτρια Κατερίνα που εκνευρίζεται με το παραμικρό είναι μια γυναίκα που ο πατέρας της την εγκατέλειψε και μεγάλωσε με τη μητέρα της, έχει το χιούμορ για όπλο της και απέβαλε την ημέρα που χάθηκαν οι άντρες. Η Σιμόν, η μικρότερη της ομάδας, έπεσε θύμα revenge porn από τον συμμαθητή της, Αλέξανδρο, που αγάπησε και εμπιστεύτηκε για να βγει σε αυτές τις φωτογραφίες και στα βίντεο. Κάποτε βασίστηκε στους άλλους, τώρα θα στηριχτεί στα δικά της πόδια. Η έγχρωμη επιδερμίδα της την είχε κάνει στόχο στο σχολείο και βίωσε δύσκολες στιγμές. Τέλος, η θεολόγος Καλλιστώ, με βαθιά πίστη στον Θεό, είναι η μαγείρισσα της ομάδας και ένας από τους σημαντικότερους κρίκους της ομάδας. Ποια είναι η μυστηριώδης φιγούρα που παρακολουθεί από μακριά την πρεσβεία και κάθε κίνηση αυτών των γυναικών; Ποια είναι η αποστολή της και γιατί ξέρει τα πάντα γι’ αυτές; Ποιος την καθοδηγεί και με τι σκοπό;
Μια αγνώριστη Φιλοθέη, ένας λεηλατημένος Φάρος Ψυχικού, μια Βασιλίσσης Σοφίας με τη βομβαρδισμένη Αμερικανική Πρεσβεία αλλά και πιο πέρα, με αφορμή μιαν αποστολή ζωής και θανάτου, η Σπύρου Μερκούρη, το Πάρκο Ριζάρη, η Βασιλέως Κωνσταντίνου, το εγκαταλειμμένο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και η λεωφόρος Συγγρού με το ιδιότυπο Βασίλειό της που μου έφερε ανατριχίλα με την ιεραρχία, τον σκοπό ύπαρξής του και την αλόγιστη χρήση βίας ως αντίποινο για όσα πέρασαν τα θηλυκά μέλη του! Ένα σκηνικό αποκάλυψης είναι το φόντο της ξεχωριστής αυτής ιστορίας, με την αφήγηση να μεταπηδάει από γυναίκα σε γυναίκα για να τις γνωρίσουμε καλύτερα πριν και μετά τον χαλασμό, να δούμε ποιες ήταν και ποιες είναι τώρα, να καταλάβουμε τον ρόλο τους στην ομάδα. Ποια έχει δεύτερα σχέδια, ποια θέλει να κάνει του κεφαλιού της, πώς επηρεάζουν τον ψυχισμό τους τα προηγούμενα βιώματα και οι απώλειες την ημέρα που πέθαναν οι άντρες; Σταδιακά μαθαίνουμε τι συνέβη σε αυτές τις γυναίκες και πώς κατέληξαν στην πρεσβεία, μέσα από πρωθύστερα που εμπλουτίζουν την πλοκή και φωτίζουν ολοκληρωμένα τις ξεχωριστές αυτές προσωπικότητες. Οι εναλλαγές αφήγησης και η χρήση στο παρόν του ενεστώτα διαρκείας και στο παρελθόν του αφηγηματικού αορίστου δίνουν ένταση και παλμό στο κείμενο.
Επομένως έχουμε να κάνουμε μ’ ένα παιχνίδι επιβίωσης σε μια αλλαγμένη κοινωνία και τις σχέσεις μεταξύ ετερόκλητων ανθρώπων που αγωνίζονται να επιβιώσουν; Όχι μόνο. Το μυθιστόρημα έχει σασπένς μέχρι να μάθουμε τι κρύβεται πίσω από αυτήν τη μαζική εξόντωση και καίριες διαχρονικές ιδέες που με προβλημάτισαν και με έβαλαν σε σκέψεις. Ο κόσμος υπό την ηγεσία των αντρών είτε σε κυβερνητικές θέσεις είτε στον μικρόκοσμο της οικογένειας πήγαινε θεόστραβα αλλά θα είναι τώρα καλύτερος ο κόσμος χωρίς αυτούς; Η απάντηση είναι πως όχι αλλά η εξήγηση έχει πολλά και διαφορετικά πρίσματα, όλα όμως περιστρέφονται γύρω από ένα αξίωμα: οι γυναίκες, οι περισσότερες θύματα, θα εκδηλώσουν αυτές ακριβώς τις συμπεριφορές που έμαθαν από τους άντρες! Δεν έχει δηλαδή να κάνει με τη σχέση αντρών-γυναικών αλλά ευρύτερα με αυτήν θύτη και θύματος, αφού, αν το θύμα υφίσταται κακοποίηση και κακομεταχείριση κι αυτό είναι το μόνο που έχει γνωρίσει, δεν υπάρχει περίπτωση να μην το επαναλάβει όταν έρθει σε θέση εξουσίας. Αυτή όμως η άποψη που δίνεται υποδόρια και μέσα από ανατρεπτικά γεγονότα ανατρέπεται ή και εμπλουτίζεται μέσα από αυτές τις επτά διαφορετικές γυναίκες και τις πράξεις τους, τον τρόπο σκέψης τους, τα βιώματά τους. Την ίδια στιγμή λοιπόν έχουμε αγώνα επιβίωσης, τα βήματα επίλυσης ενός μυστηρίου και ενδιαφέρουσες απόψεις, όλα δοσμένα με γρήγορο, καλογραμμένο τρόπο, σύντομα κεφάλαια και προσεγμένη γραφή.
«Χωρίς άντρες» ξημερώνει μια νέα τάξη πραγμάτων και οι γυναίκες, το μοναδικό φύλο που επιβίωσε, αγωνίζεται να βρει τη θέση της σε μια νέα δυστοπική κοινωνία, με νέες ιεραρχίες και προτεραιότητες. Θα είναι καλύτερα τα πράγματα χωρίς τους άντρες ή η ανθρώπινη φύση είναι πάντα ένας αστάθμητος παράγοντας; Τι συνέβη και πώς πραγματοποιήθηκε αυτός ο μαζικός αφανισμός; Πόσο εύκολα μπορεί να διαταραχτεί η ισορροπία μιας ομάδας και με τι συνέπειες; Πώς μπορεί μια κακοποιητική σχέση να πάρει το πάνω χέρι και να καταστρέψει μία και παραπάνω ζωές; Υπάρχει λύση σε αυτό το πρόβλημα; Ο Χρήστος Αζαριάδης στο νέο του μυθιστόρημα αποδομεί τη σημερινή κοινωνία και τη ρίχνει σε μια εποχή πόνου, χαλασμού και αίματος για να τη φέρει αντιμέτωπη με τις ευθύνες των πράξεων της και τις συνέπειές τους.
Πάνος Τουρλής