Τον τόπο που γεννήθηκες δεν θα τον ξεχάσεις ποτέ...

Σκοπός του συγγραφέα δεν είναι να ανακαλύψει την αντικειμενική αλήθεια ούτε για τα γεγονότα ούτε για τη συλλογική ταυτότητα της κοινότητας των Κωνσταντινουπολιτών αλλά να δώσει την ευκαιρία στους ίδιους τους αφηγητές να εκφράσουν τη δική τους υποκειμενικότητα για εμπιερίες που βίωσαν ή βιώνουν οι ίδιοι. Αν και δεν επεδίωξε να αντλήσει ιστορικά στοιχεία, στις μαρτυρίες υπάρχουν στοιχεία με ιστορικό ενδιαφέρον. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου προκύπτει η ανάγκη να καταγραφούν και να αξιοποιηθούν οι προφορικές μαρτυρίες των παλιότερων και των νεότερων γενεών Κωνσταντινουπολιτών ώστε να κρατηθεί όσο γίνεται ζωντανή η μνήμη της κοινότητας.

Το βιβλίο (υποστηριγμένο από τις εκδόσεις Τσουκάτου και από τον Σύλλογο Ελλήνων Απελαθέντων εκ Τουρκίας) περιέχει οκτώ μαρτυρίες απελαθέντων Κωνσταντινουπολιτών που τις συνοδεύει εύσχημα και επιστημονικά τεκμηριωμένα, με παραπομπές και βιβλιογραφία, μια κατατοπιστική και περιεκτική εισαγωγή για τα τρία διαδοχικά στάδια απέλασης του ελληνικού στοιχείου από την Πόλη: οι άτυπες πιέσεις του 1931, μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, η επιβολή του περίφημου Φόρου Περιουσίας του 1942-1943 και τα Σεπτεμβριανά του 1955, οπότε φτάνουμε και στην κορύφωση του σχεδίου των τουρκικών υπηρεσιών, τις απελάσεις του 1964, με αφορμή τα γεγονότα στην Κύπρο.

Μέσα από τις μαρτυρίες ξεπηδάνε ιστορικές και προσωπικές αναμνήσεις, στιγμές πίκρας και ξεριζωμού, προδοσίας και αγωνίας, κομπιάσματα, παύσεις κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που σημαίνουν πολλά, πάρα πολλά. Τα κείμενα συνοδεύονται από φωτογραφίες των ανθρώπων που έφτασαν στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, με ελάχιστα πράγματα στα χέρια τους και αβάσταχτες αναμνήσεις και απορίες στο μυαλό τους. Τα δημοσιεύματα της εφημερίδας Ο Πολίτης, που ολοκληρώνουν τα κείμενα, τονίζουν τη θέση και την υποστήριξη που έδινε η εφημερίδα στα βάσανα των απελαθέντων και τις κινήσεις που γίνονταν για τη διευθέτηση των περιουσιών αυτών των ανθρώπων. Το βιβλίο είναι ένα σημαντικό συμπλήρωμα στην τραγική ολοκλήρωση του ξεριζβωμού των Κωνσταντινουπολιτών.

Πάνος Τουρλής