Το στίγμα

της Ρούλας Σαμαϊλίδου

Κλειστοί τοίχοι κι ορθάνοιχτα αυτιά. Στερεμένες μεσήλικες ζωές που υδροδοτούν με δηλητήριο τις νέες. Πλάσματα που καιροφυλακτούν τον ήλιο του έρωτα να τον τυλίξουνε με σάβανο. Λόγια-μαχαίρια, επαφές-δολοφόνοι. Η κλειστή ζωή ενός χωριού πυροδοτεί τη φαντασία της κυρίας Σαμαϊλίδου και ξεδιπλώνει τις λέξεις, τα αισθήματα και τις σκέψεις της στο καλογραμμένο αυτό μυθιστόρημα.

Το κείμενο έχει πολλά θετικά χαρακτηριστικά και πάνω απ’ όλα δε μένει στιγμή ήσυχο. Έχει έναν κεντρικό θεματικό άξονα με πολλές ακτίνες-ιστορίες που ποικίλλουν. Με άφησε αρχικά με την εντύπωση πως πρόκειται για σπονδυλωτό μυθιστόρημα αλλά σύντομα άρχισε να κλείνει μία μία τις εκκρεμότητες, να δένει αρμονικά κάθε ίνα που άφηνε τάχαμου τυχαία να βολοδέρνει μεταξύ των σελίδων  και όλα αυτά, παρέα με έναν υπέροχο γλωσσικό διάκοσμο.

Ο τρόπος που αντιμετώπιζαν τον «τρελό του χωριού» οι γείτονές του, ένας έρωτας κόντρα στις κοινωνικές ανισότητες, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, μια κρυφή πράξη υιοθεσίας και πολλά άλλα είναι διαφορετικές ιστορίες που στιγματίζουν μια οποιαδήποτε οικογένεια και την οδηγούν σε πράξεις με ανυπολόγιστες συνέπειες. Στο μυθιστόρημα ξεδιπλώνονται ακριβώς αυτές οι καταστάσεις και οι συνθήκες που «θα βάλουν λόγια» στους χωριανούς. Και ταυτόχρονα με τις ιστορίες να τρέχει αλαφιασμένος ο χρόνος που ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1930 και φτάνει περίπου ως το σήμερα.

Ένα φροντισμένο μυθιστόρημα, γεμάτο με όμορφες παρομοιώσεις και άφθονα καλολογικά στοιχεία, που σκύβει με έγνοια πάνω απο τα προβλήματα και τις μικροχαρές των χωριανών, χωρίς να κρύβει τίποτα. Η πένα της κυρίας Σαμαϊλίδου είναι λεπτομερέστατη και ακριβής, παραστατικότατη και κατατέμνει ακριβοδίκαια την ανθρώπινη ψυχή των πλασμάτων που ανασταίνει στο κείμενό της. Με βοήθησε να ζήσω από κοντά το περιβάλλον στο οποίο κινούνται οι ήρωες του βιβλίου, περιέγραψε τα πάντα (από εσωτερικά σπιτιών μέχρι κατοικίες, χωράφια και έθιμα) και μου έδειξε ακριβώς τον σφυγμό μιας κοινωνίας σαν αυτή που μέχρι και σήμερα απαντάται σε πολλά χωριά της ελληνικής υπαίθρου.

«Το στίγμα» είναι ένα φορτισμένο συναισθηματικά, λεπτομερές, ρεαλιστικό, μελετημένο, καλογραμμένο μυθιστόρημα που μου γνώρισε ψυχές σπαράσσουσες και καρδιές αιμάσσουσες, συνήθως από λάθη ή παραλείψεις ή αδικίες άλλων. Η συγγραφέας θα μπορούσε να περιοριστεί σε μία ή δύο περιπτώσεις όμως η πρωτοτυπία έγκειται ακριβώς σε αυτό: καταγράφοντας πολλά και διαφορετικά κεντρικά σημεία μπόρεσε να απλώσει το υλικό της σε ποικίλα κοινωνικά στρώματα και μέσα από το γραπτό αυτό να φωτογραφίσει με ζωντανά χρώματα ολόκληρη την ανθρώπινη κοινωνία, με τις μικρές και τις μεγάλες της στιγμές, οπότε να τεκμηριώσει μέσα από τα γεγονότα και τις σκηνές τη νοοτροπία ενός ολόκληρου μικρόκοσμου. Το βιβλίο αυτό είναι μια συγκινητική συντροφιά για απαιτητικούς αναγνώστες!