Σε ανασκαφές στο Σουάφαμ βρέθηκαν ανθρώπινα οστά ενώ κατά τη διάρκεια κατεδάφισης ενός παλιού ορφανοτροφείου βρέθηκε ακέφαλο πτώμα βρέφους. Η αρχαιολόγος Ρουθ Γκάλογουεϊ και ο Επιθεωρητής Χάρι Νέλσον ενώνουν και πάλι τις δυνάμεις τους για να ταυτοποιήσουν τα ευρήματα. Σε ποιον ανήκει ο σκελετός του μωρού και πώς συνδέεται με την εξαφάνιση δύο ανήλικων παιδιών όσο λειτουργούσε το ορφανοτροφείο; Είναι δολοφονία ή ταφή; Ποιος ακολουθεί το τελετουργικό των αρχαίων Ρωμαίων που κάνανε θυσίες προς τιμήν θεών όπως η Εκάτη και ο Ιανός και ποιος είναι ο σκοπός του εξαγνισμού αυτού; Πόσο εύκολο είναι να λύσει κανείς μια υπόθεση που διαδραματίστηκε πολλά χρόνια πριν;
Καλώς ήλθατε και πάλι στις Αλυκές, ένα ας πούμε μικρό χωριό, όπου ζει η επικεφαλής του Τμήματος Εγκληματολογικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Βόρειου Νόρφολκ Ρουθ Γκάλογουεϊ, μια σαραντάρα υπέρβαρη αρχαιολόγος που διδάσκει σε αυτό. Είναι μια νόστιμη κοπέλα, με πολλές γνώσεις κυρίως γύρω από την προϊστορία, με ειδίκευση στην εγκληματική αρχαιολογία και της αρέσει να διαβάζει Ίαν Ράνκιν. Μένει μόνη στο μικρό της σπίτι με τον γάτο της, τον Φλιντ, προσπαθεί να καταπολεμήσει την ανασφάλειά της για την εμφάνισή της αλλά αγαπά αυτό που κάνει, τον τρόπο ζωής της και κυρίως το μέρος που διάλεξε να μείνει. Τρεις μήνες μετά την υπόθεση που έβαλε σε κίνδυνο τη ζωή της, η Ρουθ διαπιστώνει πως η εφήμερη βραδιά με τον Χάρι Νέλσον την άφησε έγκυο. Δεν έχει λοιπόν να λύσει μόνο την υπόθεση του ακέφαλου βρέφους αλλά επίσης: να κατασταλάξει στα αισθήματά της, να κρύψει την εγκυμοσύνη, να κάνει τα πάντα για να μη μάθει ο πατέρας του παιδιού την αλήθεια, να σταματήσει να τρώει και να βάλει τις ορμόνες της σε τάξη, α, και ν’ αποφασίσει αν ο αρχαιολόγος Μαξ Γκρέι που γνωρίζει στις ανασκαφές του λόφου την ελκύει ερωτικά ή όχι. Οι σχέσεις της με τους γονείς της δυστυχώς εξακολουθούν να παραμένουν καθαρά τυπικές και ελάχιστα ουσιώδεις.
Από την άλλη, ο μεθοδικός αλλά και οπισθοδρομικός Επιθεωρητής Χάρι Νέλσον είναι ένας άντρας που προγραμματίζει τη ζωή του και νιώθει ευτυχισμένος με τη γυναίκα του και τις κόρες του. Δεν ήθελε να ζήσει στην εξοχή όμως η γυναίκα του τον πίεσε να δεχτεί τη θέση στο Νόρφολκ κι έτσι μετακόμισαν στο Κινγκς Λιν. Κατά παράδοξο τρόπο, η άκομψη εμφάνιση της Ρουθ, η συμπεριφορά της απέναντί του και οι γνώσεις της πάνω στο αντικείμενο που διδάσκει άρχισαν να σχηματίζουν μια θετική εικόνα της στο μυαλό του Νέλσον και όχι μόνο. Πλέον, ξέρουν και οι δύο πως οι στιγμές που πέρασαν μαζί ήταν απότοκες συγκεκριμένων περιστάσεων και συναισθηματικών αναγκών όμως η σπίθα κάτω από την επιφάνεια συνεχίζει να τρεμοπαίζει. Θα μάθει λοιπόν την αλήθεια για το μωρό της Ρουθ; Την αγαπάει αυτήν τη γυναίκα ή τη συμπαθεί; Και πώς αισθάνεται πλέον απέναντι στην οικογένειά του; Η περιπέτεια στην οποία μπλέκει θα ξεθάψει πολλές αλήθειες και θα τον φέρει αντιμέτωπο με καταστάσεις που χρήζουν σωστού και άμεσου χειρισμού. Ως προς το επαγγελματικό κομμάτι, εκτός από τη δύσκολη υπόθεση που καλείται να διερευνήσει, έχει ν’ αντιμετωπίσει κι έναν άτυπο ανταγωνισμό ανάμεσα στην Τζούντι Τζόνσον και την Τάνια Φούλερ, που εποφθαλμιούν τη θέση του Αρχιφύλακα, κάτι που πρέπει να χειριστεί με προσοχή και επιδεξιότητα για να μην τιναχτεί η υπόθεση αλλά και ο δεσμός της ερευνητικής ομάδας στον αέρα.
Στο «Σπίτι του Ιανού» κέλτικες και ρωμαϊκές παραδόσεις, καθολικές και προτεσταντικές αντιλήψεις, συγκροτούν το γοητευτικό φόντο της ιστορίας και για άλλη μια φορά μου έδειξαν με εύληπτο τρόπο γοητευτικά χαρακτηριστικά παλαιότερων εποχών και συνηθειών. Όλα ξεκινάνε από την ιδέα ότι Κέλτες και οι Ρωμαίοι έθαβαν σώματα, κυρίως παιδιών, κάτω από τοίχους και πόρτες, προσφορά στους θεούς Ιανό (των θυρών και των ανοιγμάτων) και Τέρμινους (θεό των συνόρων), άγνωστο είναι όμως αν επρόκειτο για θυσίες ή τοποθετούσαν ήδη νεκρά σώματα. Το παλιό ορφανοτροφείο στο Νόργουιτς, που έκλεισε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, αρχικά ήταν η πολυτελής κατοικία της οικογένειας Σπενς, της οποίας ο τελευταίος επίγονος, Έντουαρντ, εργολάβος οικοδομών όπως και οι προπάτορές του, σχεδιάζει να γκρεμίσει συθέμελα προς αξιοποίηση και εκμετάλλευση με πολυτελείς κατοικίες. Τα σχέδιά του όμως περιπλέκονται αρκετά, εφόσον υπάρχει θαμμένο ένα ακέφαλο πτώμα.
Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται εξίσου ατμοσφαιρικά με το πρώτο της σειράς, με την ομίχλη να σκεπάζει το Νόργουιτς, τη φωνή και τα χρώματα της φύσης ν’ αγκαλιάζουν στοργικά τον αγαπημένο τόπο της Ρουθ, τις Αλυκές και μ’ ένα συναρπαστικό ανθρωποκυνηγητό σ’ ένα ομιχλώδες ποτάμι, εφάμιλλο σε εικόνες και ήχους με τον Αχέροντα και τα νερά της Στυγός. Ακολουθούνται αφηγηματικός αόριστος και ενεστώτας διαρκείας που δίνουν ένταση και παραστατικότητα ενώ ένας μυστηριώδης αφηγητής περιγράφει τελετουργικές κατ’ εκείνον, στυγνές κατά τον νόμο, δολοφονίες, με αφορμή τις ρωμαϊκές γιορτές της θερινής περιόδου. Η αφήγηση είναι γρήγορη και κυλάει σα νεράκι. Αυτήν τη φορά τόπος δράσης είναι περισσότερο το Νόργουιτς και το Σουάφαμ παρά οι Αλυκές ενώ η κλιμάκωση της πλοκής είναι εξαιρετικά ενορχηστρωμένη. Από κει που έχουμε διάφορες απορίες, που λύνονται σιγά σιγά, κι ενώ γνωρίζουμε τα μέλη της οικογένειας Σπενς καθώς και δύο έντονες προσωπικότητες, τις φιλόδοξες αστυνομικούς Τζούντι Τζόνσον και Τάνια Φούλερ, από ένα σημείο και μετά ο κλοιός σφίγγει όλο και περισσότερο, η πορεία των ερευνών αρχίζει να αποτελεί μονόδρομο προς συγκεκριμένες ενδείξεις και τελικά η έξυπνη ανατροπή, εμπνευσμένη από τον μύθο του Οιδίποδα και άλλες ρωμαϊκές παραδόσεις, κόβει την ανάσα και δίνει τη θέση της σε μια φρενήρη καταδίωξη κι ένα λυτρωτικό τέλος.
Προς τιμήν της συγγραφέως, υπάρχουν αρκετές αναφορές στο πρώτο βιβλίο της σειράς, χωρίς όμως να αποκαλύπτονται λεπτομέρειες της αστυνομικής υπόθεσης, αντίθετα δίνονται με τέτοιο τρόπο που θέλω να το ξαναδιαβάσω! Οι συνέπειες της ιστορίας αυτής και οι αναπάντεχες ανατροπές της ακόμη επηρεάζουν τη Ρουθ και τον Χάρι στην καθημερινότητά τους, στη συμπεριφορά τους, στον χαρακτήρα τους κι έτσι έχουμε ολοκληρωμένες προσωπικότητες που εξελίσσονται μαζί με τα μυθιστορήματα. Η αφήγηση και το στυλ γραφής με κράτησαν ως το τέλος, οι απανωτές αποκαλύψεις με οδηγούσαν όλο και πιο βαθιά στον χρόνο και οι χαρακτήρες ήταν απόλυτα ρεαλιστικοί και λογικοί. «Το σπίτι του Ιανού» είναι ένα βρετανικό συναρπαστικό και ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα αγωνίας, με διακριτικό χιούμορ, σταδιακές αποκαλύψεις και ανατροπές μα πάνω απ’ όλα καθημερινούς ανθρώπους και λογικοφανείς, πειστικές αντιδράσεις.
Πάνος Τουρλής