Η Αιμιλία και ο Μάνος αποχαιρετούν με απορία και θλίψη τους γονείς τους που πρέπει να φύγουν σε ταξίδι για επαγγελματικούς λόγους κι έχουν «ένα χαμόγελο σαν θαμπωμένο τζάμι». Τη φροντίδα τους αναλαμβάνει η θεία Ειρήνη ενώ η μητέρα τους τους αφήνει ένα γράμμα για να το ανοίξουν όταν μείνουν μόνοι. Η μαμά λοιπόν τους θυμίζει πως σε λίγες μέρες έχει γενέθλια και θέλει να της ετοιμάσουν ένα υπέροχο πάρτι-έκπληξη, αρκεί να λύσουν τους γρίφους στο παιχνίδι που τους έχει ετοιμάσει! Θα τα καταφέρουν τα παιδιά; Πόσο εύκολα είναι τα αινίγματα που τους βάζει; Θα έχει γυρίσει πίσω η μαμά την ημέρα των γενεθλίων της; Η θεία όμως γιατί μοιάζει με «τσαλακωμένη ζωγραφιά»;
Το κείμενο είναι τρυφερό και συγκινητικό, γεμάτο χιούμορ αλλά και δύσκολες στιγμές. Η Λίνα Μουσιώνη μας βάζει από την αρχή στην ψυχολογία δύο παιδιών που ουσιαστικά μένουν μόνα και καταφέρνει να αποτυπώσει την παιδική ψυχολογία με ενάργεια και διεισδυτικότητα. Ένιωσα κι εγώ άγχος και αγωνία όταν έκλεισε η πόρτα πίσω από τους γονείς, σύντομα όμως απορροφήθηκα με το γράμμα κι άρχισα κι εγώ να ακολουθώ τα παιδιά στο ιδιότυπο αυτό κυνήγι θησαυρού. Η συγγραφέας καταφέρνει με μαεστρία να οδηγήσει τους μικρούς ήρωες αλλά και τους αναγνώστες στην αλήθεια για το ταξίδι των γονιών, ρίχνοντας από την αρχή σχεδόν λέξεις-κλειδιά μες στο κείμενο, οι οποίες όμως δε φαίνονται με την πρώτη ματιά, άριστα τοποθετημένες εν τη ρύμη του λόγου και της γραφής. Από νωρίς αναφώνησα ένα διακριτικό «ωχ» και δε διαψεύστηκα, να όμως που το ταλέντο της συγγραφέως κατάφερε να μαλακώσει τις σκληρές γωνίες της αφήγησης με τέτοιο τρόπο που γέμισα δύναμη και αισιοδοξία. Βοήθησαν άλλωστε σε αυτό και οι διακριτικές και προσεγμένες παρομοιώσεις και μεταφορές που θα πυροδοτήσουν τη φαντασία των παιδιών. Η ιστορία δεν είναι μονοδιάστατη, μιας και το κύριο βάρος πέφτει στην αναζήτηση των λύσεων, στην ανακάλυψη του επόμενου γρίφου και στα βήματα που οδηγούν στο τέλειο πάρτι γενεθλίων για τη μαμά όσο στο φόντο αχνοφαίνεται μια δύσκολη οικογενειακή στιγμή.
Τα δυο αδέλφια, με αφορμή τις διαδοχικές απαντήσεις που θα τους οδηγήσουν στο τελικό αποτέλεσμα, θα ανακαλέσουν τις οικογενειακές τους στιγμές, θα μαλώσουν μεταξύ τους, θα γελάσουν, θα σκεφτούν, θα ψάξουν και θα αναπολήσουν. Η Αιμιλία έχει ένα καταπληκτικό χιούμορ και καταφέρνει να τα αντιμετωπίσει όλα με αστεία, πειράγματα και ατάκες. Η σχέση με τον μικρότερο αδερφό της είναι η γνωστή και οικεία που έχουν τα περισσότερα αδέλφια: ενδιαφέρον, φροντίδα αλλά και κακιούλες: «Όταν ήθελε γινόταν αξιολάτρευτο αυτό το πλάσμα. Όταν δηλαδή δε με ζάλιζε με τη φλυαρία του ώστε να θέλω να το ξαποστείλω σε διαγαλαξιακή αποστολή και να κάνω έτη φωτός να ακούσω τη φωνούλα του. Είχα όμως τη φήμη σοβαρής μεγάλης αδελφής και δεν μπορούσα να την ξεφορτωθώ» (σελ. 15). Ο ένας προτιμάει μαγαζί με γλυκά, η άλλη βιβλιοπωλείο, έχουν τις διαφορές τους, διαπιστώνουν όμως πως τώρα πια, για να κερδίσουν, είναι μία αδιαίρετη και ενιαία ομάδα! Η καθημερινότητά τους στο σπίτι, ο δρόμος που ακολουθούν για να πάνε μαζί στο σχολείο μετά από επανάσταση της Αιμιλίας να πάψουν να τη συνοδεύουν οι γονείς, είναι λεπτομέρειες μιας καθημερινότητας οικείας στα περισσότερα παιδιά που θα διαβάσουν αυτό το βιβλίο κι έτσι τα βοηθάει να αγκαλιάσουν την ιστορία και να θελήσουν να μάθουν για τη συνέχεια. Ακόμη και η θεία Ειρήνη έχει τον δικό της ρόλο στο κείμενο, μιας και χάρη σ’ εκείνη, που είναι χορτοφάγος, τα παιδιά μαθαίνουν καινούργιες λέξεις και τρόπους διατροφής, όπως πέστο, τσία, τόφου, αγαύη, κινόα, τσάι μάτσα κλπ. χωρίς όμως να τονίζεται αυτή η εναλλακτική διατροφή ως απαραίτητη ή ως η μοναδική που κάνει καλό. Η συγγραφέας αφήνει τα παιδιά να αποφασίσουν να δοκιμάσουν μόνα τους καινούργια θρεπτικά συστατικά ενώ από σελίδα σε σελίδα η αγωνία μεγαλώνει για το αποτέλεσμα του θησαυρού. Κάπου κάπου αχνοφαίνονται και οι στιγμές των γονιών μεταξύ τους, η δική τους καθημερινότητα, η αγάπη τους.
Η Αιμιλία είναι ένα σοβαρό, μυαλωμένο κορίτσι με γλυκές απορίες όπως: «Η μαμά μού είχε υποσχεθεί πως θα πηγαίναμε μαζί ταξίδι στην Αγγλία, όταν θα έπαιρνα το πτυχίο της γλώσσας. Αναρωτιόμουν αν ίσχυε η πρόταση τώρα που μπήκαν ανάμεσα και το Brexit και το χαμόγελο σαν θαμπωμένο τζάμι» (σελ. 33). Κάποια στιγμή όμως θυμώνει: «Είπαμε, είμαι μικρή αλλά δεν είμαι και ο Μάνος να καταπίνω τα ψέματα σαν λουκούμια» (σελ. 37). Τη συγχωρούμε που ζηλεύει: «Όσοι ζουν στον Ξένοιαστο Πλανήτη, όπως ο αδελφός μου, ποτέ δεν βιάζονται» (σελ. 24). Πόσο όμορφοι οι διάλογοι μεταξύ τους όταν εξομολογούνται ο ένας στον άλλον τον φόβο τους σε περίπτωση που δε γυρίσουν οι γονείς ή τι θα κάνουν αν μείνουν μόνοι οι δυο τους κλπ. και πόσο τρυφερά αναπολούν «ένα μαμαδίστικο κέικ»! Συγκινήθηκα επίσης όταν η Αιμιλία παραδέχτηκε: «Το βράδυ μια παράξενη λύπη με τύλιξε σαν μαλακή κουβέρτα. Μπορεί να έφταιγε που μεγάλωνα» (σελ. 37). Και φυσικά έβαλα τα κλάματα όταν ήρθε η αναμενόμενη τροπή στην πλοκή, πιάνοντας τον εαυτό μου να διαβάζει ξανά και ξανά τα ωραιότερα λόγια που έχει γράψει μητέρα σε παιδί. Και να που η συγγραφέας την αμέσως επόμενη στιγμή καταφέρνει να με γεμίσει δύναμη και αισιοδοξία (μήπως αυτή είναι η δική της «σούπερ δύναμη», όπως βαφτίζουν κάποιες μαγικές ικανότητες των ανθρώπων γύρω τους τα δυο παιδιά; ) με ένα αξέχαστο πάρτι γενεθλίων. Η δυνατή αυτή ιστορία ζωντανεύει υποδειγματικά χάρη στην πολύχρωμη και παραστατική εικονογράφηση της Σάντρας Ελευθερίου. Αποτυπώνει μικρές και μεγάλες στιγμές των ζωών των δύο παιδιών κυρίως με πολλά και διαφορετικά χρώματα, μας ξεναγεί στο σχολείο, στο πάρκο, στο σπίτι, απεικονίζει με ρεαλισμό και φαντασία τον ψυχοσυναισθηματικό τους κόσμο και επικεντρώνεται σε απρόσμενες λεπτομέρειες. Μικρές και ολοσέλιδες εικόνες πυροδοτούν τη φαντασία των μικρών αναγνωστών και αποτυπώνουν ιδανικά το σύμπαν που ζωντανεύει με την εκπληκτική γραφή της η Λίνα Μουσιώνη.
«Γρίφος ο μπαμπάς. Γρίφος η μαμά. Γρίφος και ο γρίφος». Πόσες δυσκολίες έχουν να αντιμετωπίσουν ο Μάνος και η Αιμιλία όταν φεύγουν οι γονείς τους ξαφνικά για ένα επαγγελματικό ταξίδι! Πώς θα συμβιώσουν με τη θεία Ειρήνη που θα τους προσέχει; Πώς θα λύσουν τα αινίγματα που άφησε πίσω η μαμά εν είδει θησαυρού ώστε, κατά παράκλησή της, να της ετοιμάσουν ένα πάρτι γενεθλίων; Τι σημαίνει να λειτουργείς ομαδικά και πόσο δύσκολοι είναι οι αποχωρισμοί, είτε προσωρινοί είτε όχι; Ποια είναι η «σούπερ δύναμη» που έχει ο καθένας μας; Πώς μπορείς να βρίσκεσαι πάντα κοντά σε όποιον αγαπάς; Αυτές και άλλες ερωτήσεις απαντώνται στο συναρπαστικό αυτό κείμενο που θα βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν τα οφέλη του ομαδικού πνεύματος, θα ακονίσει το μυαλό τους για να βρουν τις απαντήσεις και θα τους δείξει με τον καλύτερο τρόπο πώς να αντιμετωπίζουν τις δύσκολες περιστάσεις που οι γονείς τους θέλουν να τα προστατέψουν από αυτές.
Πάνος Τουρλής