Το μικρό σκουλήκι, ο Ναπολέων, μεγαλώνει με φιλοδοξίες και σχέδια να γίνει ο βασιλιάς του χωραφιού όπου γεννήθηκε και ζει. Εκμεταλλεύεται τις γεωργικές δουλειές του Ιουνίου για να πείσει τα σκουλήκια, τις μέλισσες και τα μυρμήγκια να τον ακολουθήσουν κι έτσι καταφέρνει να ιδρύσει το δικό του κράτος, με νόμους, φυλακές και μεγαλεπήβολη καθημερινότητα. Τι θα συμβεί όμως αργότερα; Πόσο καιρό θα μείνει όρθιο αυτό το κράτος; Τι άλλα σχέδια έχει το σκουλήκι;
Το κείμενο με προβλημάτισε έντονα ως προς το περιεχόμενό του, μιας και δεν μπορώ να το εντάξω χωρίς δεύτερες σκέψεις σε συγκεκριμένη κατηγορία και ηλικία. Δεν είναι καθόλου κακό, αντίθετα ο συγγραφέας καταφέρνει να τοποθετήσει σημαντικές πολιτικές και ψυχολογικές έννοιες σ’ ένα «ασήμαντο» χωράφι γεμάτο έντομα και να δημιουργήσει μια συναρπαστική ιστορία ως προς την άνοδο και την πτώση ενός σχεδόν δικτατορικού κράτους, που ίδρυσε ένα πλάσμα που είχε μόνο κενές φιλοδοξίες και έντονο εγωισμό, χωρίς να διαβλέπει στο κοινό καλό ή στη γενική ευημερία αυτού που ήθελε να δημιουργήσει. Έτσι λοιπόν το συστήνω: για παιδιά από 4 ετών και πάνω ως συναρπαστική ιστορία με πολλούς χαρακτήρες κι ενδιαφέρουσες σύνθετες λέξεις, για παιδιά από 6 ετών και πάνω ως μια ωραία αλληγορία πολιτικής αγωγής και για μεγαλύτερα παιδιά επειδή θα τα βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα πώς η μεγαλομανία και ο αρχοντοχωριατισμός κάποιου μπορεί να φέρει επιφανειακή ευτυχία σ’ ένα οργανωμένο σύνολο.
Ως ενήλικας δε γίνεται να μη δω πίσω από τις γραμμές την άνοδο ιστορικών προσώπων που τους δόθηκε εξουσία και τη σμπαράλιασαν, κρίσιμων γεγονότων όπως οι φυλακίσεις και οι εκτοπισμοί, ακόμη και οι συμμαχίες μεταξύ των μελισσών και των μυρμηγκιών με τα σκουλήκια μου θυμίζουν καταστάσεις που έχουν σημαδέψει τη συλλογική μνήμη. Φυσικά και πρέπει να αντιμετωπίζει ο αναγνώστης «οικεία κακά» ώστε να θυμάται και να μην πράττει τα ίδια λάθη, ας μην ξεχνάμε πως πάντα η Ιστορία διδάσκει, αρκεί να έχουμε μυαλά και μάτια ανοιχτά. Έτσι κι εδώ, το σκουλήκι ο Ναπολέων είναι η αφορμή να ξεδιπλωθεί μια ιστορία απολυταρχισμού και προπαγάνδας που κάποια στιγμή θα βρει την τιμωρία της από αναπάντεχες αιτίες.
Η εικονογράφηση της Κατερίνας Βερούτσου παίζει πολύ με τα γήινα χρώματα ενός χωραφιού και δίνει βάση στο καφέ, το γκρι και το μπεζ. Κινείται στα όρια του σουρεαλισμού, αποδίδοντας έτσι την ιστορία με εντελώς πρωτότυπες απεικονίσεις και γεμίζοντας τις σελίδες με όλα τα πλάσματα που καλεί κοντά του ο Ναπολέων, στήνοντας έτσι ένα λεπτομερές σύμπαν που θα τραβήξει τη ματιά των παιδιών.
«Το μικρό σκουλήκι, ο Ναπολέων» είναι μια πυκνογραμμένη ιστορία, με κλιμακούμενη πλοκή και κάποιους γλωσσοδέτες, που ζωντανεύει ιστορικές στιγμές του παρελθόντος μας με αλληγορικό και προσεγμένο τρόπο, δείχνοντας στους μικρούς αναγνώστες τα μειονεκτήματα του απολυταρχισμού και της έλλειψης ενδιαφέροντος για το γενικό καλό.
Πάνος Τουρλής