Πρέπει να σου αρέσει ο Μαχφούζ για να διαβάσεις αυτό το βιβλίο. Κι εμένα ο συγγραφέας μου αρέσει. Το βιβλίο δεν είναι ακριβώς μυθιστόρημα αν και έχει όλα τα συστατικά στοιχεία. Το αντιμετώπισα σαν παραβολή, σαν μύθο. Ο Γκεμπελάουι, στυγνός και δυνάστης, διώχνει δυο από τα παιδιά του, αρνούμενος να τα συγχωρήσει. Τα παιδιά του κάνουν οικογένεια και χτίζεται σιγά σιγά μια γειτονιά γύρω από το πολυτελές σπίτι του Γκεμπελάουι, με όλα τα χαρακτηριστικά μιας μικροκοινωνίας. Όλοι θεωρούν τους εαυτούς τους απογόνους του Γκεμπελάουι αλλά οι πιο αντρειωμένοι σκορπο΄πυν τον φόβο και τον τρόμο κραδαίνοντας ρόπαλα ενώ ο πιο καπάτσος γίνεται διαχειριστής και τους χρησιμοποιεί ως όπλο για να μη χάσει τα πλεονεκτήματα της θέσης του. Περνούν γενιές και γενιές με το μότο ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, πάντα κάποιος Μεσσίας θα έρθει και θα βοηθήσει τους υποδουλωμένους να εξεγερθούν ζητώντας είτε δικαιοσύνη είτε μερίδιο της περιουσίας είτε ισότητα κλπ. 5 Μεσσίες, πέντε κύκλοι, που δυστυχώς επαναλαμβάνονται σε πολλά σημεία και κάποια στιγμή κουράζτηκα και βαρέθηκα. Αυτό που μου έμεινε είναι οι στιγμές δράσης που αποδίδονται με μαεστρία και πραγματικά ένιωσα ένταση και στρες για την επιτυχή ή όχι έκβαση των εκάστοτε σχεδίων του εκάστοτε Μεσσία (ειδικά η δολοφονία στο πρώτο μέρος). Καλό βιβλίο, με παραβολικά στοιχεία κι ένα διαχρονικό μήνυμα ως προς το φθόνο, τον πλούτο και τις συνέπειές του και ως προς την ανθρώπινη μίοίρα.
Πάνος Τουρλής