Πώς να σε ξεχάσω, Σμύρνη αγαπημένη

του Γιώργου Θ. Κατραμόπουλου

Ο Γιώργος Κατραμόπουλος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1904 κι ήταν ο μικρότερος γιος μιας εξαμελούς οικογένειας χρυσοχόων. Η Καταστροφή τον βρήκε στα 17 του χρόνια. Το αυτοβιογραφικό οδοιπορικό του ξεκινάει μέσα από τις φλόγες της καταστροφής ως τη νέα πατρίδα, την Ελλάδα. Πατέρας της δημοσιογράφου Ελένης Μπίστικα και παππούς του σκηνοθέτη Αλέξη Μπίστικα, ο συγγραφέας μας περιγράφει παραστατικότατα σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1994, ΟΛΑ όσα θυμάται κι έζησε από τη Σμύρνη. Αναλυτικά τα έθιμα, οι εθιμοτυπίες, τα κεράσματα, τα καλέσματα, τα φλερτ, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι ξένες εκκλησίες, η παρουσία των Αρμεναίων, η αισιοδοξία του 1919 και ο τρόμος του 1922, η περιουσία της οικογένειάς του και άλλων επιφανών εμπόρων και χρυσοχόων που χάθηκαν οριστικά στις φλόγες της Σμύρνης. Η Σμύρνη, στενό προς στενό, επωνυμία προς επωνυμία, ξεδιπλώνεται μπροστά μας, μας καλωσορίζει στα σοκάκια της, τους ανθρώπους της, τα μπαιν μιξτ, τα γλυκά και τα φαγητά, στην καθαριότητα και την πάστρα, τη νοοτροπία, την αγάπη για τη Σμύρνη. Όλα αυτά ήταν ελληνικά και όλα αυτά χάθηκαν οριστικά τον Σεπτέμβρη του 1922. Το κείμενο συμπληρώνεται από φωτογραφίες που διέσωσε ο συγγραφέας, οπτικά τεκμήρια μιας περασμένης και σβησμένης άνετης ζωής. Ένα κείμενο που ρέει, ένα παρελθόν χαμένο οριστικά, δεν υπάρχει περίπτωση να μην δακρύσετε από την κατάφωρη αδικία που έζησε η ελληνική κοινότητα Σμύρνης τότε.

Πάνος Τουρλής