Η Γουάν Φεν είναι σύζυγος ενός επιφανούς προσώπου στην Κίνα του 17ου αιώνα, η Βασιλεία Γερανίου είναι μια σημαντική αριχτέκτων στην Πάτρα της μεταπολίτευσης και η Τζόντι Βίνεη πουλάει λουλούδια για να επιβιώσει στο Λονδίνο του 19ου αιώνα. Τι κοινό έχουν αυτές οι τρεις γυναίκες και πώς συνδέονται μεταξύ τους; Μπορούμε να ξεφύγουμε από το παρελθόν ή αυτό που θεωρούμε αυτοβουλία κινείται από αόρατους μηχανισμούς και είναι κομμάτι της προδιαγεγραμμένης μας πορείας; Πώς εξοφλούνται οι παλαιοί λογαριασμοί;
Η Δήμητρα Παπαναστασοπούλου επέστρεψε μ’ ένα πυκνογραμμένο και πλούσιο σε συναισθήματα μυθιστόρημα που καταγράφει τις ζωές τριών διαφορετικών γυναικών που δρουν σε περασμένες εποχές και μακρινούς τόπους μα και στο σήμερα. Η κάθε μία έχει περίπλοκη ζωή, γεμάτη από ενδιαφέροντες χαρακτήρες που απαρτίζουν το κοντινό περιβάλλον της. Έρωτες και πάθη, προδοσίες και εκδίκηση, σασπένς και εκπλήξεις μου τράβηξαν το ενδιαφέρον ως την τελευταία σελίδα ενώ η περιδιάβαση από το σήμερα στο μακρινό και στο κοντινό χτες δε με μπέρδεψε ούτε με κούρασε καθόλου, αντίθετα, εφόσον σταμάταγε το κάθε κεφάλαιο σε κρίσιμο σημείο ήθελα να μάθω τι έγινε παρακάτω ξανά και ξανά.
Η Γουάν Φεν ζει στη Ναντζίνγκ ως σύζυγος του κυβερνήτη της επαρχίας Κάι Φανγκουί και είναι η πρώτη κυρία της τοπικής κοινωνίας. Παρ’ όλ’ αυτά, παντρεύτηκε χωρίς τη θέλησή της, έχοντας μεγαλώσει ως κόρη κτηματία και εμπόρου. Αυτός ο πειθαναγκασμός τη μετέτρεψε σε σκληρή και αδίστακτη γυναίκα. Έχει πολιτική αντίληψη και διπλωματία, ανακατεύεται σε όλα, σπάει τα καλούπια του καθωσπρεπισμού και τελικά αποφασίζει να κάνει τη ζωή της, επιφυλάσσοντας τη χειρότερη έκπληξη στον άντρα της. Οι περιπέτειές της την οδηγούν ως την Απαγορευμένη Πόλη στο Πεκίνο (Μπεϊτζίνγκ), σ’ ένα σκηνικό γεμάτο απειλές και εχθρούς εξωτερικούς (του κράτους) αλλά και εσωτερικούς. Είμαστε στα 1642 με 1681, μια κρίσιμη για την ιστορία της Κίνας εποχή, όπου υπάρχουν αυστηροί κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, ο λόγος του πατέρα και έπειτα του συζύγου είναι νόμος, οι γυναίκες υφίστανται φριχτά βασανιστήρια και ακρωτηριασμούς σε πολύ μικρή ηλικία για ν’ αποκτήσουν τα πόδια τους το σχήμα του λωτού (δείγμα κομψότητας και ομορφιάς) και ταυτόχρονα είναι η περίοδος όπου έχουμε αθρόα άφιξη λευκών από την άλλη άκρη του κόσμου και αντίστοιχα επιρροές του πολιτισμού και της θρησκείας της Κίνας ενώ οι Μαντσού απειλούν την Κίνα από τα βόρεια, έτοιμοι να καταλύσουν τη δυναστεία των Μινγκ.
Η δωδεκάχρονη Τζόντι Βίνεη ζει στο Λονδίνο με την πολυμελή οικογένειά της και πουλά λουλούδια για να ζήσει. Την ημέρα του θανάτου του στρατιωτικού και πολιτικού Άρθουρ Γουέλσλι, Δούκα του Ουέλλιγκτον, παρακολουθεί την κηδεία του, θαυμάζει τη μεγαλοπρέπεια της τελετής και καταγράφει στο μυαλό της τα πάντα. Ένα απρόσμενο γεγονός θα αλλάξει τη ζωή της και θα τη φέρει αντιμέτωπη με τον σκληρό νόμο της επιβίωσης που κυριαρχεί στους δρόμους. Μια σημαντική γνωριμία θα στρέψει αλλού τη μοίρα της και θα μεταμορφωθεί από άσημο κοριτσόπουλο σε περιζήτητη κοπέλα. Είμαστε στα 1852 με 1860 και περπατάμε σε μια πόλη με χωμάτινους δρόμους, καρβουνόσκονη, αφόρητη υγρασία κι έναν Τάμεση να υπερχειλίζει σε μεγάλες νεροποντές. Από τα χαμόσπιτα στα μέγαρα της Μπελγκρέιβια ο δρόμος είναι μακρύς και η Τζόντι θα τον διασχίσει βήμα προς βήμα, πληρώνοντας κάθε μέρα τα λάθη και τον αυθορμητισμό της.
Τέλος, η Βασιλεία Γερανίου είναι μια απόμακρη αρχιτέκτονας που ζει στην Πάτρα το 1984, ερχόμενη από μια ερωτική περιπέτεια στη Νέα Υόρκη που την καταρράκωσε και την πλήγωσε ανεπανόρθωτα. Ο παππούς της, Βασίλης Δούκας, είναι διακεκριμένος νομικός, απόγονος μιας σημαντικής οικογένειας και την υποστηρίζει στη δουλειά της. Η Βασιλεία έχει μια πολύ καλή φίλη και ένα εργασιακό περιβάλλον που τη γεμίζει και την ικανοποιεί. Όταν συναντά τον Βασίλη Καλέτα τα πάντα αλλάζουν κι αρχίζει μια ιστορία γεμάτη από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που υπάρχουν και στις δύο πρώτες αφηγήσεις. Μόνο που εδώ υπάρχει ένα μυστικό καλά κρυμμένο που συνδέει αναπάντεχα τις τρεις γυναίκες και η Βασιλεία πρέπει όχι μόνο να το βρει αλλά και να ψάξει βαθιά μέσα της για να κατανοήσει τον ρόλο της στη ζωή και να διατηρήσει αυτά που με τόσο κόπο απέκτησε.
Γυναίκες που γίνονται υποχείρια άλλων, που παρασύρονται από τη μοίρα χωρίς να προλάβουν να την αρπάξουν στα χέρια τους, που αναζητούν τις προσωπικές τους ταυτότητες, που καιροφυλακτούν για να πάρουν την εκδίκησή τους, αυτές είναι οι πρωταγωνίστριες του νέου μυθιστορήματος της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου. Οι ιστορίες τους είναι γεμάτες σασπένς και έξυπνες ανατροπές και παρουσιάζουν με ρεαλισμό και ενάργεια τη δύναμη που αποκτούν οι πρωταγωνίστριες χάρη στο κοφτερό μυαλό τους, εκμεταλλευόμενες τις περιστάσεις, τις συνθήκες και τους άντρες που γνωρίζουν! Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με πυκνή δράση που, παρά τα πολλά τυπογραφικά λάθη, το παρακολούθησα ως το τέλος χωρίς να χαθώ στιγμή, γεμάτος αγωνία για τον τρόπο με τον οποίο θα ενώσει τις ιστορίες η συγγραφέας. Επίσης, δε γίνεται να μην αναφερθώ στην αισθητική του βιβλίου, όπου τμήματα γνωστών πινάκων ζωγραφικής (Edward Hopper, Pablo Picasso, Gustav Klimt, ακόμη και Γιάννης Τσαρούχης) στολίζουν το κείμενο με ολοσέλιδες απεικονίσεις ενώ το βαθύ μπλε του εξωφύλλου καλωσορίζει τον αναγνώστη σ’ ένα καλαίσθητο δισέλιδο στην αρχή και τον αποχαιρετά στο τέλος του εντύπου. Πώς ξεπληρώνεται το κάρμα; Πόσες ζωές πρέπει να ζήσει κάποιος για να ξοφληθούν «παλαιοί λογαριασμοί»; Η απάντηση βρίσκεται στο πυκνογραμμένο αυτό μυθιστόρημα.
Πάνος Τουρλής