Πίσω απ' τη βιτρίνα

της Λένας Τερκεσίδου

Μια κοπέλα ερωτεύεται έναν νεαρό καταδρομέα του οποίου η μονάδα επιλέγεται να σταλεί μυστικά στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής τον Ιούλιο του 1974 ώστε να βοηθήσει στην άμυνα του αεροδρομίου της Λευκωσίας. Το αεροπλάνο του όμως καταρρίπτεται και θεωρείται νεκρός. Θα προχωρήσει τη ζωή της η κοπέλα του ή θα βυθιστεί σε μόνιμο πένθος; Κι αν τελικά ο άντρας είναι ζωντανός; Πόσο εύκολο είναι να παίρνεις τη ζωή σου από την αρχή;

Στις 22 Ιουλίου 1974 οι Τούρκοι εισβάλλουν στην Κύπρο και δίνεται απόρρητη εντολή να σταλεί ελληνική στρατιωτική δύναμη στη Λευκωσία. Μια σειρά από λάθη όμως θα στοιχίσουν ακριβά σε ανθρώπινες ζωές, με αποτέλεσμα ο Θανάσης Ζαφειρίου να είναι ο μόνος επιζών από την πτώση του αεροσκάφους Noratlas που καταρρίφθηκε κατά τη διάρκεια της εισβολής λίγο πριν προσγειωθεί στη Λευκωσία. Κάποια αεροπλάνα κατάφεραν να προσγειωθούν, κάποια άλλα καταστράφηκαν από φίλια πυρά λόγω κακής συνεννόησης. Ο καταδρομέας Ζαφειρίου έπεσε από το φλεγόμενο αεροσκάφος κι έμεινε ανάπηρος, ήταν όμως ο μόνος επιζών από το δικό του αεροπλάνο και δυστυχώς μας αποχαιρέτησε τον Σεπτέμβριο του 2016. Η Λένα Τερκεσίδου τον γνώρισε από κοντά κι εμπνεύστηκε το νέο της μυθιστόρημα. Το βιβλίο μάς εισάγει απευθείας στις συνθήκες αβεβαιότητας που υπήρχαν στο Μάλεμε της Κρήτης από όσους υπηρετούσαν στην Α΄ Μοίρα Καταδρομών μετά το πραξικόπημα της χούντας κατά του Μακάριου στις 15 Ιουλίου 1974. Ο Θεόφιλος Ιωάννου, ο ήρωας που απεικονίζει τον πραγματικό Θανάση Ζαφειρίου, αμέσως μετά συμμετέχει μαζί με τους υπόλοιπους στην άκρως απόρρητη αποστολή μεταφοράς στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας και η συγγραφέας καταγράφει με συναρπαστικό τρόπο τις ετοιμασίες, τους κωδικούς, τις συνθήκες πτήσης, το μοιραίο λάθος, το χάος που επικρατούσε στον στρατό εν όψει του πολέμου με την Τουρκία, παρατηρεί με διεισδυτικότητα τα συναισθήματα παιδιών που υπηρετούσαν την πατρίδα τους κι από τη μια στιγμή στην άλλη, χωρίς σωστό σχεδιασμό και προετοιμασία, τα στέλνανε σε πραγματικές συνθήκες πολέμου! Ο Θεόφιλος ζει σ’ ένα χωριό του Λαγκαδά και δοκίμασε την τύχη του σε διάφορες δουλειές στην Αθήνα και στην Κρήτη πριν καταταγεί στα τέλη του 1973 στα ΛΟΚ και θεωρεί τιμή του αυτές τις υπηρεσίες που προσφέρει στην πατρίδα του.

Παράλληλα γνωρίζουμε τη Δάφνη, την κοπέλα του που συνάντησε ο Θεόφιλος στην Αθήνα και ξεκίνησαν μια τρυφερή και δυνατή σχέση, και τις παρέες της: τη φίλη της, τη Μαρίνα, που έχει μια προβληματική σχέση με τον Μάνθο, τον Φώντα, την πρώτη αγάπη της Δάφνης που πηγαινοέρχεται από την Αγγλία όπου σπουδάζει, την Ντιάνα που επιτέλους ήρθε στην Ελλάδα από την Αμερική τα Χριστούγεννα του 1967 για να γιορτάσει τα γενέθλιά της με τους κοινούς τους φίλους κι αυτές οι ιστορίες αντιδιαστέλλονται με τις σκοτεινές σελίδες των τουρκικών επιχειρήσεων Αττίλας Ι και ΙΙ. Πώς γνωρίστηκε η Δάφνη με τον Θεόφιλο, πόσο δύσκολη είναι η συμβίωση με την τοξική μητέρα της που ξεχώριζε τις δυο της κόρες, με τη Δάφνη να γεύεται όλες τις τιμωρίες, το ξύλο και τη λεκτική κακοποίηση από μεριάς της, ενώ κι ο πατέρας της δεχόταν πυρά από τη γυναίκα του με το παραμικρό. Σκληρές καταστάσεις δηλαδή από τις οποίες η Δάφνη ονειρεύεται να φύγει μακριά είτε ως εργαζόμενη είτε ως παντρεμένη. Παράλληλα, με ενδιαφέρουσες παρένθετες ιστορίες από το οικογενειακό παρελθόν της Δάφνης ταξιδεύουμε στον Πόντο και στη Ρωσία που μάτωνε από τον εμφύλιο του 1919, στα σκοτεινά νερά του Αιγαίου κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και σε άλλα σημεία που εμπλουτίζουν τη ροή της αφήγησης ενώ οι καβγάδες των γονιών της Δάφνης και η κτητικότητα και η παθητική ζήλεια του Μάνθου απέναντι στη Μαρίνα δίνουν αφορμή στη συγγραφέα να καταγράψει τις δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις όσων βιώνουν τέτοιες σχέσεις, να ζωντανέψει με ενάργεια τα συναισθήματα που δημιουργούνται σε αυτές τις καταστάσεις, να δώσει κάποιες καλυμμένες συμβουλές, να δείξει τις συνέπειες στην ψυχολογία των θυμάτων και πολλά άλλα.

Να όμως που η Δάφνη γνωρίζει τον Κίμωνα στο Λουτράκι κι αρχίζει να μπαίνει σε σκέψεις, κάτι η εξ αποστάσεως σχέση με τον Θεόφιλο, κάτι ο διαφορετικός σε χαρακτήρα και συμπεριφορά Κίμωνας, την αναγκάζουν να βυθιστεί σ’ έναν κυκεώνα σκέψεων και αμφιβολιών. Κι όταν στις ζωές τους μπαίνει η εισβολή στην Κύπρο τα αισθήματα μπαίνουν στην άκρη μέχρι να εντοπιστεί ο Θεόφιλος νεκρός ή ζωντανός. Από κει και πέρα το μυθιστόρημα απογειώνεται με διαρκείς ανατροπές, μοιραίες και ίσως αμετάκλητες αποφάσεις και κυρίως με μια πορεία ζωής που δείχνει δύναμη, ενάργεια, αποφασιστικότητα και αγάπη. Παράλληλα, τα ιστορικά γεγονότα παρατίθενται συνοπτικά κι επιγραμματικά, εμπλουτίζονται με αυθεντικούς τίτλους ειδήσεων και ραδιοφωνικές ομιλίες και στηλιτεύονται τα πάντα, από το φιάσκο της επιστράτευσης στην Ελλάδα, το καλά οργανωμένο τουρκικό σχέδιο που βρήκε πραγματικό χάος και ασυνεννοησία από ελληνικής πλευράς και πέτυχε, ως τον επίσημο ισχυρισμό πως πρόκειται για άσκηση και όχι για εισβολή. Είναι ένα σκληρό και τρυφερό ρομανικό μυθιστόρημα που παντρεύει ιδανικά τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα και μου σύστησε ενδιαφέροντες και ολοκληρωμένους χαρακτήρες.

Πάνος Τουρλής