Οι απόψεις ενός κλόουν

Χαΐνριχ Μπελ

klooun_mpel

Η Γερμανία βγαίνει από τα συντρίμμια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και μέσα σε κάποια χρόνια, καταφέρνει να ξεπεράσει την τεράστια συμφορά που προκάλεσε στον εαυτό της και στον κόσμο και αναπτύσσεται επιτυχώς προς πάσα κατεύθυνση. Αυτό είναι το πρώτο θαύμα. Το δεύτερο θαύμα είναι η ικανότητα του Χαίνριχ Μπελ να περιγράφει την προσπάθεια αυτή της Γερμανίας να σταθεί στα πόδια της. Ο Χανς Σνιρ είναι κλόουν. Διασκεδαστής ανθρώπων και εντυπώσεων. Είναι ένα απόλυτα υγιές ανθρώπινο πρότυπο. Χει στην κοινωνία αυτήν της Γερμανίας των ελλείψεων και του θρησκευικό-πολιτικού πουριτανισμού. Αυτή η κοινωνία δεν αντέχει να καταλάβει ότι κάποιος γίνεται κλόουν επειδή αυτό θέλει. «Και τι άνθρωπος είσαι τέλος πάντων;» θα τον ρωτήσουν. «Είμαι ένας κλόουν που μαζεύει στιγμές», θα απαντήσει. Οι αναμνήσεις του Χανς Σνιρ είναι όλα όσα θυμάται και σκέφτεται ενώ τηλεφωνεί από το διαμέρισμά του. Τηλεφωνεί σε όλους, ψάχνει για λεφτά, βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Η αξιοπρέπειά του είναι μακράν ισχυρότερη οικονομικών ζητημάτων. Οι δε ανάγκες του περιορίζονται στο σημείο που φθείρεται η ποιότητά του. Ο Χανς είναι ο γοητευτικότερα μελαγχολικός μυθιστορηματικός ήρωας και το αριστούργημα του Μπελ είναι το γοητευτικότερα μελαγχολικό. Με την άκρη του μυαλού μας ζηλεύουμε κάπως την αρτιότατη αντιδραστικότητα του Χανς, την κομψή αγένειά του, την επιλεκτική μνήμη των μικρών και ωραίων στιγμών.

Υ.Γ. Μια εναλλακτική παρουσίαση στο βιβλίο αυτό θα απαιτούσε οπτικοακουστικά μέσα: χειροκροτήματα και κάποια δάκρυα.

Άθως Δημουλάς

(αναδημοσίευση από το περιοδικό Καλειδοσκόπιο)