Ο ντετέκτιβ Ντάριο Γκρούμο ζει στο Μπάρι, έχει ελάχιστους πελάτες, τον λες και εξαθλιωμένο. Ζει στην άκρη της ζωής, ακριβώς όπως οι πόρνες του λιμανιού. Ώσπου οι ουρανοί ανοίγουν και του έρχονται δύο υποθέσεις... από το πουθενά! Μήπως όμως θα ήταν καλύτερα οι ουρανοί να σφύριζαν κλέφτικα; Δύο διαφορετικές υποθέσεις που από ένα σημείο και μετά αρχίζουν να συγκλίνουν! Μπάρι, Νάπολη, Βεγγάζη είναι οι τόποι όπου εκτυλίσσεται αυτό το υπέροχο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Εξαιρετικά καλογραμμένο, λεπτομερές ως προς τον τόπο και τις πόλεις που περιγράφει, γρήγορο αλλά όχι βιαστικό, με χιλιάδες κοινωνικές προεκτάσεις και μηνύματα. Η γραφή είναι πολύ καλή, με ένα σωρό διαφορετικές παρομοιώσεις, αμεσότητα και ρεαλισμό. Πίστεψα πραγματικά ότι ταξίδευα κι εγώ με τον Ντάριο στη Λιβύη και την Ιταλία, ένιωθα κι εγώ την υπομονή του ενός πελάτη μου να εξαντλείται, κινδύνευσα κι εγώ από το ξύλο που τρώει ο πρωταγωνιστής. Σπιρτόζικο, διαφορετικά δοσμένο από τα συνήθη του είδους, το αγάπησα! Αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον ήταν που αντί να μας παρέχει ο συγγραφέας ένα ένα στοιχείο για τη λύση του μυστηρίου, μας πλησιάζει σε αυτό για να μας απομακρύνει αμέσως και να μας πάει αλλού. Μου έσπασε τα νεύρα, γιατί άργησα να καταλάβω για ποιο πράγμα συζητάμε, όμως αυτή ακριβώς ήταν και η μαγεία του!
Για ποιο να πρωτογράψω; Για τη διαφθορά, το χρήμα που κινεί τα πάντα, τη δύσκολη ζωή στη Λιβύη αμέσως μετά τον Καντάφι, ή για τα παιδιά που ακροβατούν ανέμσα στην εφηβεία και την ενηλικίωση μέχρι να τα εκμεταλλευτεί κάποιος για τους δικούς του σκοπούς και εμφυσώντας τους τον σάπιο αέρα του εθνικισμού τα παρασύρει σε δύσβατες ατραπούς, ωθώντας τα στη μαζική «αυτοκτονία» (τρόπος του λέγειν), σαν άλλα λέμινγκς; (τα λέμινγκς είναι τρωκτικά που κάποια στιγμή στη ζωή τους ακολουθούν μια ανεξήγητη βιολογική παρόρμηση και αυτοκτονούν ομαδικά).
Το ερωτικό κομμάτι του βιβλίου ήταν παραδόξως αρκετά ρομαντικό, χωρίς να καταφεύγει σε σαχλές, επαναλαμβανόμενες λέξεις και σκηνές. Ένας σκληρός, απογοητευμένος από τη ζωή, σχεδόν άνεργος και κυνικός ντετέκτιβ ερωτεύεται μα γυναίκα, απόλυτα, δοτικά, ρομαντικά. Ευτυχώς αυτό το κομμάτι έχει αίσιο τέλος αλλά είναι εξίσου καλοδοσμένο, με ερωτικές σκηνές που αγνόησα και ένα δέσιμο πρωτόγνωρο και δυνατό, που με συγκίνησε. Το γεγονός λοιπόν ότι έχουμε μια πρωτότυπα γραμμένη αστυνομική υπόθεση, με πιστολίδια, καταδιώξεις, ξύλο, ανθρώπους της νύχτας και του λαθρεμπορίου, κι από την άλλη ο συγγραφέας μας ραίνει με τριαντάφυλλα δείχνει απόλυτο έλεγχο της πλοκής και γνώση της δυνατότητας ότι θα τα φέρει εις πέρας χωρίς να μπατάρει το κείμενο είτε από τη μια είτε από την άλλη μεριά.
Ένα υπέροχο, καλογραμμένο και διαφορετικό δείγμα αστυνομικής λογοτεχνίας.
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Αν και το στομάχι μου πρέπει να έμοιαζε με αποτύπωμα τσίχλας πάνω στην άσφαλτο, με τα χνάρια από τα λάστιχα του αυτοκινήτου να της έχουν δώσει το οριστικό της σχήμα, ένας καφές και ένα τσιγάρο νομίζω θα έκαναν την κατάσταση πιο υποφερτή» (σελ. 80).
«Αν ξέρεις πως κάτι θα πεθάνει, κοιτάς να το σκοτώσεις πριν την ώρα του. Πριν σου δώσει πράγματα που θα σε λυγίσουν με το θάνατό του» (σελ. 144).
Πάνος Τουρλής