Ο Τόπος των ΠΙστών

της Tana French

Ο Φρανκ Μακέι, μυστικός αστυνομικός, επιστρέφει μετά από είκοσι και παραπάνω χρόνια στον Τόπο των Πιστών, μια στενόχωρη, τυφλή πάροδο, χωμένη στην περιοχή Λίμπερτις του Δουβλίνου. Έχει ουσιαστικά εγκαταλείψει την οικογένειά του, δεν έχει κρατήσει επαφές μαζί τους, παρά μόνο με τη μία αδελφή του, την Τζάκι, και τώρα αναγκάζεται να επιστρέψει, γιατί ανακαλύφθηκε μια φθαρμένη, μουχλιασμένη βαλίτσα, η βαλίτσα της Ρόζι, στον Αριθμό 16, το μυστικό μέρος της Ρόζι και του Φρανκ στην εφηβεία τους. Η Ρόζι και ο Φρανκ είχαν αποφασίσει να το σκάσουν κρυφά από τις τυρρανικές, ανίκανες οικογένειές τους και να ζήσουν τον έρωτά τους στο Λονδίνο. Μόνο που η Ρόζι δε φάνηκε ποτέ στο ραντεβού τους της φυγής. Και γενικώς δεν ξαναφάνηκε ποτέ. Ο Φρανκ, πατέρας της Χόλι, και διαζευγμένος με την Ολίβια, αναγκάζεται να γυρίσει και να αντιμετωπίσει επιτέλους το παρελθόν του με την ελπίδα να ανακαλύψει τι πραγματικά συνέβη εκείνο το βράδυ.

Ας μου επιτραπεί να τονίσω ότι με αφορμή τον αστυνομικό ιστό που τυλίγει το μυθιστόρημα, η συγγραφέας ξετυλίγει με μαεστρία όλες τις κοινωνικές και οικονομικές πτυχές της ζωής στο Δουβλίνο της δεκεατίας του 1980 και του σήμερα. Κατ’ εμέ, υπάρχει ένας φόνος, μιας και η Ρόζι ανακαλύπτεται νεκρή, υπάρχει μια συνωμοσία που ο Φρανκ προσπαθεί να εξιχνιάσει με αντισυμβατικά μέσα, μιας και δεν είναι του Ανθρωποκτονιών για να είναι παρών στις έρευνες και να βρίσκει τις πααντήσεις που θέλει και την ανατρεπτική αποκάλυψη του δράστη όμως that’ s it. Στις περίπου 600 σελίδες του κειμένου πρωταγωνιστούν περιστατικά καθημερινής οικογενειακής συμπεριφοράς, καταγράφονται ενδελεχώς όλα τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα των συμπεριφορών και των πέντε παιδιών της οικογένειας Μακέι αλλά και των φιλενάδων της Ρόζι και της οικογένειας της Ρόζι. Αρκετά λεπτομερείς και παραστατικές σκηνές, μεγάλοι και εκτεταμένοι διάλογοι που δίνουν αληθοφάνεια και προσδίδουν εξαιρετική τρισδιάστατη απεικόνιση της ιστορίας, βαθιά μελέτη της εποχής και του τόπου, των συνηθειών, της νοοτροπίας, της κουλτούρας των κατοίκων του Δουβλίνου, σαφής διαχωρισμός ατών και εργατών κλπ. Στοιχεία που κατ’ εμέ συγκροτούν ένα κοινωνικό και όχι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα.

«Ο Τόπος των Πιστών» είναι αργό στην εξέλιξη του φόνου αλλά διαμαντάκι για κοινωνιολογική μελέτη και για όσους αγαπούν να ξέρουν τα πάντα γύρω από τους χαρακτήρες του κειμένου που έχουν στα χέρια τους, όχι από κουτσομπολίστικη διάθεση αλλά από ανθρωπιστική. Τη μάνα Μακέι, αυστηρή, τυπολάτρισσα, με αχαρακτήριστη συμπεριφορά, θα την είχα σκοτώσει. Τον μέθυσο, συνήθως άνεργο πατέρα θα τον είχα πετάξει έξω. Τα αδέρφια του Φρανκ Μακέι τα λυπήθκα όλα, ένα προς ένα. Για να μη μιλήσω για το πώς κατάντησαν οι φίλες της Ρόζι με τα χρόνια. Μου άρεσε τρομερά η χημεία μεταξύ των αδελφών και η σταδιακή αποκάλυψη κάποιων μυστικών που έπρεπε να παραμείνουνν κρυμμένα, γιατί αυτά ατσάλωσαν τους δεσμούς, αποτέλεσαν εμπόδιο για να ανθίσει πραγματική αγάπη ανάμεσά τους και οδήγησαν τα πράγματα σε απρόβλεπτες εξελίξεις. Ο αναγνώστης, με υπομονή και πείσμα, αν αφιερώσει τον χρόνο του στο βιβλίο, θα δει να αλλάζουν οι σχέσεις μεταξύ των πρωταγωνιστών, θα γουρλώσει τα μάτια πάμπολλες φορές από τα περιστατικά σωματικής και λεκτικής βίας, θα νιώσει λες και είναι πραγματικά μέσα στο σπίτι των Μακέι, λες και περπατάει στον Τόπο των Πιστών και νιώθει την ίδια αγωνία και αδιαφορία, θα πίνει Γκίνες, θα βλέπει σαχλοπρογράμματα στην τηλεόραση, θα ξοδεύει τα εφήμερα μεροκάματα σε μεθύσια για να ξεχάσει ότι αύριο θα ξυπνήσει άνεργος κλπ.

Έχοντας κάνει μάλιστα η συγγραφέας πατέρα τον Φρανκ Μακέι καταφέρνει να κινηθεί αριστοτεχνικά στο δίπολο των οικογενειακών σχέσεων: από τη μια η διαλυμένη οικογένεια που δημιούργησαν οι γονείς του Φρανκ και από την άλλη η κατεστραμμένη δική του που δημιούργησε ο ίδιος. Ο τρόπος που παρουσιάζεται η Χόλι ως κόρη και ως άνθρωπος, οι προσπάθειες της Ολίβια να ξεπεράσει τον Φρανκ χωρίς να πληγώνει την κόρη της, οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ των πρώην δείχνουν χοντρικά τα πράγματα να έχουν βελτιωθεί στις ενδοοικογενειακές σχέσεις του Δουβλίνου, δεν παύει όμως από την άλλη να υφίσταται το αδιόρθωτο, ψυχολογικά βίαιο παρελθόν. Ο Φρανκ αγωνίζεται και παλεύει για να καθησυχάζει τους φόβους του παιδιού του, τις τύψεις του για όσα δεν μπορεί να πραγματοποιήσει κι ας τα έχει υποσχεθεί, να επαινέσει την παρατηρητικότητα και τη φιλομάθεια της κόρης του κλπ. Εκεί που εγώ θα παρατούσα αυτό το παιδί, που έχει τη δική του ψυχολογία και μικρόκοσμο και αντιλήψεις, ο Φρανκ, με πείσμα και πειθώ ασχολείται μαζί της, απαντά στις ερωτήσεις της, καθησυχάζει τους φόβους της και ανεβαίνει στα μάτια μου ως πατέρας.

Ο Τόπος των Πιστών είναι ένα συγκλονιστικό κοινωνικό δοκίμιο με αστυνομική επίστρωση για αναγνώστες που θέλουν να εντρυφήσουν βαθιά σε ένα μυθιστόρημα και είναι το τρίτο της σειράς Dublin Murder Squad αλλά αυτοτελές κατ’ εμέ, αν και ο ξερόλας, σπαστικός Καταπληκτικός Κέννεντι πρωταγωνιστεί στο επόμενο μυθιστόρημα της σειράς ενώ η Χόλι Μακέι με τον πατέρα της θα επανεμφανιστούν στο μεθεπόμενο, που κυκλοφορεί ήδη στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με τίτλο «Ο Τόπος των Μυστικών».

Πάνος Τουρλής