Αυτό το βιβλίο ήταν δώρο καρδιάς και κατέληξε δώρο ψυχής. Λευκό και εύθραυστο σαν την ψυχή της φίλης που μου το χάρισε. Την ευχαριστώ βαθύτατα και την ευγνωμονώ όχι γιατί μου σύστησε ένα εξαιρετικό βιβλίο αλλά γιατί σκέφτηκε να γίνω κι εγώ κοινωνός του περιεχομένου του. Να ραγίσω σαν το άσπρο κοχυλάκι που δεν πήρε η αφηγήτρια από την κόρη της τη στιγμή που έπρεπε και τώρα μένει να κοιτάει την ασπρόμαυρη, ακίνητη, παγωμένη φωτογραφική αποτύπωση της στιγμής. Γιατί η κόρη της αφηγήτριας βρέθηκε στα 17 της νεκρή και έγκυος δίπλα σε μια λίμνη. Την ώρα που τα όνειρα μάζευαν τις βαλίτσες τους και την εγκατέλειπαν, που η ελπίδα τής χάιδευε αφηρημένη τα μαλλιά και ο Θεός φορούσε μαύρα.Αυτό το κείμενο το γράφω με βουρκωμένα μάτια, γιατί ακόμη αντηχούν μέσα μου οι εκκλήσεις της αφηγήτριας για μια δεύτερη ευκαιρία, να ξαναβρεί τον εαυτό της και να χτίσει από την αρχή τη σχέση της με την κόρη της, που σαν άλλος Ίκαρος έκανε την αντίστροφη διαδρομή, την αμετάκλητη προς τα πάνω. Δεν είναι μια κραυγή βοήθειας αλλά μια παράκληση. Οικοδόμημα είναι οι σχέσεις, που το χτίζεις λιθαράκι λιθαράκι, αν δεν του δώσεις όμως τις πιο γερές βάσεις θα πέσει, όσο καλά χτισμένο κι αν είναι. Και η αφηγήτρια δεν έδωσε τις σωστές βάσεις, αντιθέτως, μπούκωνε την κόρη της με μίσος, υστερικές κραυγές, οδηγίες και εντολές. Ήταν απέναντί της, όχι δίπλα της, την έψεγε αντί να την επαινεί, της υπεδείκνυε αντί να της συστήνει. Παγιδευμένη στην ίδια της τη ζωή, στον ίδιο της, απεριποίητο εαυτό.
Αλήθεια, ποιος φταίει από την οικογένεια; Ο σιωπηλός πατέρας, που αύξαινε τις ώρες εργασίας για να μη βλέπει την απομάκρυνση της συζύγου του αλλά και για να μπορούν να τα βγάζουν πέρα οικονομικά; Η μάνα που έχει φορτωθεί όλες τις ενοχές του κόσμου για τα λάθη που έχει κάνει και για το μίσος που πότισε την κόρη της; Η γιαγιά, που κανάκευε την εγγονή και της έκανε όλα τα χατήρια, δίχως να χάνει ευκαιρία να εκθέτει και να προσβάλλει τη μάνα μπροστά στο παιδί; Τα μεγαλύτερα αδέρφια που ποτέ δε φάνηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του κειμένου, παρά μόνο όταν ήταν ήδη αργά, και πάλι απλώς για να βοηθήσουν με τις τυπικές κινήσεις της αναζήτησης; Και στο κάτω κάτω έχει νόημα να κατηγορείς και να σκορπάς ευθύνες εκ των υστέρων;
Ένα συγκλονιστικό διαμαντάκι 120 σελίδων μικρού μεγέθους που ξεκινάει απλά, λιτά, για να σε παρασύρει σε έναν κυκεώνα σκέψεων και συναισθημάτων, να αρχίσει η αφηγήτρια να ξιφουλκεί κατά του εαυτού της και με απίστευτη ένταση και καθαρότητα να απογυμνώνεται σταδιακά όλος ο ψυχικός της κόσμος και να αποδομείται η οικογένειά της. Αφήγηση-κόλαφος σε πρώτο ενικό, που εναλλάσσεται με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της κόρης. Δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι, που δεν έρχονται πλέον σε επαφή, που βάζουν εφήμερες δικαιολογίες όπως ο εγωισμός και η έλλειψη κατανόησης στη μέση, για να μην ξαναβρεθούν ποτέ παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά. Τα συναισθήματα της μάνας και οι ακραίες πράξεις της κόρης, η ανατροπή για το τι πραγματικά συνέβη τη νύχτα που η κόρη βρέθηκε νεκρή, λέξεις-μαχαίρια, προτάσεις-τσεκούρια σε ένα κρεοπωλείο οικογενειακής «ευτυχίας».
Αυτό το βιβλίο το συνιστώ σε όσους είναι και σε όσους θέλουν να γίνουν γονείς. Οι πρώτες σελίδες, όπου καταθέτει η αφηγήτρια την ψυχή της και εκφράζει με υπέροχα, αληθινά, τρυφερά, λυρικά λόγια τη μητρότητα, τις αγωνίες, τη χαρά, την ευκαιρία να κάνεις ένα πλάσμα ευτυχισμένο, όχι αντίγραφό σου αλλά ευτυχισμένο και ασφαλές, είναι αναντικατάστατα και ουσιώδη. Εκφράζει και διατυπώνει όλες τις φοβίες, το άγχος και τις ανασφάλειες που πάντα θα έχει ένας γονιός. Και στη συνέχεια η τραγική περίπτωση της Στέλλας, που όλοι θα παραδεχτούμε κρυφά μέσα μας ότι «αυτά δε θα γίνουν ποτέ σε μας» αλλά, δε θέλω να σας τρομάξω, ίσως γίνουν και σε σας, κάτι που απεύχομαι με όλη τη δύναμη της ψυχής μου, να τονίζουν με τον πιο τραγικό τρόπο ότι πρέπει να ζεις το τώρα, τη στιγμή, να μπαίνεις εσύ στον μικρόκοσμο του παιδιού σου, απεκδυόμενος εγωισμούς, κοντόφθαλμη οπτική και μίσος, να δέχεσαι με χαρά τα τραταμέντα του κι ας είναι αυτά φόβος και ανασφάλεια, είσαι συ εκεί, να συμπληρώσεις τη συνταγή που θα σε κεράσει, να βάψετε μαζί τον τοίχο του δωματίου της δικής του ζωής και μην ξεχάσετε να βάλετε και την πόρτα της επικοινωνίας, ε!
Θέλω να γράψω τόσα κι άλλα τόσα, θέλω να βγάλω κι εγώ από μέσα μου τις ευχαριστίες μου προς τη συγγραφέα για το σοκ που μου χάρισε, όμως κινδυνεύω να καταντήσω λάλος και ανούσιος, οπότε σταματώ εδώ και τονίζω, με όση ένταση μπορεί να διαπεράσει ο γραπτός λόγος μια άψυχη οθόνη, να αγοράσετε αυτό το βιβλίο και να βυθιστείτε στις σελίδες του, χαϊδεύοντας ταυτόχρονα αυτήν τη ρυθμική ανασούλα που θα κοιμάται στα πόδια σας. Μη διστάσετε να βουρκώσετε από χαρά για την ευλογία αυτή.
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Αντί να έρθω εγώ, ερχόσουν εσύ. Κι αυτό, κλεισμένη ακόμη στον θυμωμένο μπερδεμένο κόσμο μου δεν το είδα, γιατί αυτή τη γυναίκα που έψαχνες την έψαχνα κι εγώ. Έχασα την ευκαιρία να σε κερδίσω. Να με αλλάξω, να σε σώσω. Να σώσω εμάς» (σελ. 57).
«Είχα προσπαθήσει λάθος. Μα είχα προσπαθήσει σκληρά!» (σελ. 116).
Πάνος Τουρλής