Ο νέος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών διορίζει ως Υπουργό Εξωτερικών τη φανατική προεκλογική του αντίπαλο Έλεν Άνταμς, εκπλήσσοντας τους πάντες. Ταυτόχρονα, γίνονται τρομοκρατικές επιθέσεις σε πόλεις της Ευρώπης, μια διπλωματική υπάλληλος από το Ιράν δέχεται στο κινητό της ένα κωδικοποιημένο μήνυμα, το Πακιστάν αρχίζει να αυξάνει επικίνδυνα τον αριθμό των πυρηνικών κεφαλών του σε μια περίοδο που η περιοχή παραμένει επικίνδυνα ασταθής πολιτικά, με το Αφγανιστάν και το Ιράν να ρίχνονται σε μάχη με τον χρόνο για την απόκτηση τέτοιου εξοπλισμού κι όλα αυτά οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στο χείλος ενός μεγάλου πολέμου. Θα καταφέρει η νεοδιορισθείσα και άπειρη Υπουργός Εξωτερικών να βρει την άκρη ενός λαβύρινθου που απειλεί με θανάσιμο κίνδυνο τον κόσμο μα κυρίως την ισχυρή πατρίδα της, την Αμερική; Κι αν τα πυρηνικά, τα βιολογικά, τα παραδοσιακά όπλα σε μια αποσταθεροποιημένη χώρα πέσουν στα χέρια εγκληματιών και τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Αλ Κάιντα; Μήπως πίσω απ’ όλα αυτά κρύβεται ταυτόχρονα και κάποιος που θέλει πάση θυσία την εξουσία;
Το μυθιστόρημα είναι μια συναρπαστική περιπέτεια γεμάτη ανατροπές και εκπλήξεις, διπλωματικούς χειρισμούς και διπλούς κατασκόπους, παιχνίδια εξουσίας και λυκοφιλίες, με κάθε σελίδα να μας βάζει όλο και πιο βαθιά σ’ ένα καλά μπλεγμένο κουβάρι, όπου κανείς δεν είναι αυτό που φαίνεται κι όπου πίσω από κάθε κεφάλι που κόβεται φυτρώνουν περισσότερα. Η Louise Penny και η Hillary Rodham Clinton έγιναν σταδιακά φίλες χάρη σε διάφορες αφορμές που τους έφεραν κοντά. Την άνοιξη του 2020 σκέφτηκαν να γράψουν ένα πολιτικό θρίλερ, επηρεασμένες από την ασταθή θέση του κόσμου γύρω τους και από κάποια δυσάρεστα προσωπικά βιώματα, που κάποια εξ αυτών αντικαθρεφτίζονται στο μυθιστόρημα. Η Hillary Clinton μάλιστα είχε ως πρόσφατο παράδειγμα την επιτυχία του συζύγου της, Bill, που έγραψε δύο αντίστοιχα βιβλία με τον James Patterson, το δυνατό και γρήγορο «Ο Πρόεδρος αγνοείται» και το, αμετάφραστο ακόμη στα ελληνικά, «The President’s daughter». Η Hillary Clinton μάλιστα υποστηρίζει: «…η ιστορία που διηγείται είναι απόλυτα επίκαιρη. Από μας εξαρτάται αν το σενάριο θα παραμείνει στη σφαίρα του μυθιστορήματος» (σελ. 539).
Το μυθιστόρημα έχει κλιμακωτή πλοκή που κορυφώνεται όλο και περισσότερο σε κάθε σελίδα, έχει λίγους βασικούς χαρακτήρες, κάτι που βοηθάει στις ανατροπές, στις υποψίες και στα διπλά παιχνίδια ενώ με τον διαμοιρασμό των ηρώων σε διαφορετικές ομάδες και σε διαφορετικούς χώρους δράσης αυξάνονται η αγωνία και το σασπένς. Οι προβολείς πέφτουν κυρίως πάνω στην Έλεν Άνταμς και τον Πρόεδρο Ντάγκλας Γουίλιαμς που τη διόρισε. Η Έλεν είναι τυπική Αμερικανίδα («Πόσο αγαπούσε αυτή τη χώρα. Αυτό τον μεγαλόπρεπο, τραυματισμένο φάρο», σελ. 15), πολιτικός με φιλοδοξίες και όνειρα, παρέδωσε με χαρά στην κόρη της, Κάθριν, την αυτοκρατορία διεθνών μέσων ενημέρωσης που έχτισε και διηύθυνε για μεγάλο διάστημα. Φαίνεται συγκρατημένη, ευγενική, γεμάτη αυτοπεποίθηση και εκπροσωπεί το ισχυρότερο κράτος του κόσμου, στα παρασκήνια όμως δείχνει κουρασμένη, ατημέλητη, εξαντλημένη, μεγαλύτερη σε ηλικία. Το ενδιαφέρον στη σχέση μεταξύ Προέδρου και υπουργού είναι το γεγονός πως οι ισορροπίες δε σταματούν να αλλάζουν, διαπιστώνοντας έτσι πως πέφτουν και οι δύο θύματα είτε του εγωισμού τους (όπως ο Πρόεδρος που σύντομα βλέπει πως το πιόνι του κινείται με αυτοβουλία) είτε των φιλοδοξιών τους (όπως η Έλεν που διαπιστώνει σύντομα πόσο πιο άσχημο παιχνίδι απ’ ό,τι φαινόταν αρχικά είναι η επιλογή της ως Υπουργού). Από κεφάλαιο σε κεφάλαιο τσαλακώνονται, αδειάζουν, ξεφουσκώνουν ή ατσαλώνονται ανάλογα τις περιστάσεις και οδηγούνται σ’ ένα τέλος εκτίμησης και αμοιβαίου θαυμασμού.
Οι προσωπάρχες Τσαρλς Μπόιντον και Μπάρμπαρα Στένχαουζερ, η σύμβουλος της Έλεν και καλύτερή της φίλη Μπέτσι Τζέιμεσον, η διπλωματική υπάλληλος στο Γραφείο Υποθέσεων Νότιας και Κεντρικής Ασίας στο Υπουργείο Εξωτερικών Αναχίτα Ντάχιρ, η δόκτωρ Νασρίν Μπουχάρι, ο επικίνδυνος Μπασίρ Σαχ, ο δημοσιογράφος του Reuters Γκιλ Μπαχάρ, η Κάθριν Άνταμς, ο στρατηγός Μπερτ Γουάιτχεντ και άλλοι κινούνται δίπλα στο πρωταγωνιστικό ντουέτο εμπλουτίζοντας την πλοκή και οδηγώντας τον αναγνώστη σ’ ένα αέναο κυνήγι γάτας και ποντικιού ως προς τα κίνητρά τους, τον πραγματικό τους ρόλο στην ιστορία, τα αληθινά τους συναισθήματα, τα αίτια των πράξεών τους κ. ά. Δεν υπάρχει ιδιαίτερη εμβάθυνση σε ψυχογραφήματα ούτε κάποια λογοτεχνικότητα κι έτσι αφέθηκα να παρασυρθώ από την ταχύτητα των εξελίξεων και τις απανωτές αποκαλύψεις που με οδήγησαν χωρίς ανάσα στο τέλος. Τα κεφάλαια μάλιστα είναι ευσύνοπτα, χωρίς απότομα φινάλε που να αφήνουν κάτι στη μέση σε κρίσιμο σημείο, έχουν τον χώρο τους και τη θέση τους και λείπουν οι μακροσκελείς ανούσιοι διάλογοι, οι περιττές επαναλήψεις, οι κοφτές προτάσεις, κάτι που δείχνει σεβασμό στον αναγνώστη και έλλειψη βιασύνης.
Ένα τέτοιο μυθιστόρημα περιπέτειας και κατασκοπείας δε θα μπορούσε να μην είναι γεμάτο κλισέ, ειδικά από τη στιγμή που το γράφουν μια σημαντική συγγραφέας και μια ισχυρή πολιτικός. Φυσικά και η Αμερική προβάλλεται ως ισχυρή χώρα, φυσικά και αχνοφαίνεται ως αντίπαλον δέος η Ρωσία (δε θα αποκαλύψω τον ρόλο της), φυσικά και τονίζονται με σαφήνεια και τεκμηριωμένα τα γεωστρατηγικά και κοινωνικοπολιτικά παιχνίδια της Μέσης Ανατολής που με γέμισαν δέος ως προς τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται μεταξύ ανθρώπων που βιάζονται ποιος θα εξοπλιστεί περισσότερο, χωρίς να δίνει σημασία από ποιον και με τι συνέπειες, όλα αυτά όμως είναι και τα εχέγγυα για το αίσθημα της ικανοποίησης που άντλησα ολοκληρώνοντας την ανάγνωση. Σαφέστατες αιχμές υπάρχουν για τον Ντόναλντ Τρ…εεεε… Έρικ Νταν, που κατέστρεψε τα πάντα με τη θητεία του, παραδίδοντας μια γραφειοκρατία που την αποτελούσαν οι άνθρωποι που την είχαν σακατέψει, οι ανίκανοι δηλαδή της προηγούμενης κυβέρνησης. Αλώβητος δε βγαίνει ούτε ο Ρώσος Πρόεδρος (μυθιστορηματικά Μαξίμ Ιβάνωφ): «Ένας αδίστακτος τύραννος, εκπαιδευμένος σε μεθόδους καταπίεσης που ήταν συνάμα δόλιες και σκληρές… υπολόγιζε τα πάντα, με μια ψυχρότητα που θα έκανε ακόμα και τη Σιβηρία να ανατριχιάσει» (σελ. 458).
Όταν κυβερνάς με όπλο τον φόβο, δε δημιουργείς αφοσίωση αλλά εχθρούς σε αναμονή. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα διαρκείς αλλαγές σε διακρατικές σχέσεις και μια υποφώσκουσα ένταση για κάθε παραστράτημα στην ευαίσθητη διπλωματική κονίστρα. Μυστικές υπηρεσίες, Κογκρέσο, Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Λευκός Οίκος, Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών, Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας είναι βαρύγδουπες λέξεις που τραβούν την προσοχή ενώ ταυτόχρονα δράση και περιπέτεια σε Πακιστάν, Ομάν, Ιράν, Ρωσία, Κεμπέκ και στην καρδιά της Ουάσιγκτον αυξάνουν το σασπένς. Η Hillary Rodham Clinton και η Louise Penny έγραψαν ένα δυνατό μυθιστόρημα για το σημείο στο οποίο ίσως φέρουν η ματαιοδοξία και η απληστία των ισχυρών τον κόσμο των αθώων και των αμάχων και χειρίζονται με μαεστρία και ευρηματικότητα μια πλοκή γεμάτη προδοσίες, διλήμματα, διπλές ταυτότητες, μυστικούς πράκτορες, διπλωματικά παιχνίδια και ανατροπές. Το κείμενο ρέει αβίαστα, τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και τίποτα δε μένει σταθερό σε θέση, απόψεις και χαρακτήρα σε μια κούρσα με έπαθλο την κυριαρχία του κόσμου για όποιον αδιαφορεί για τις συνέπειες.
Πάνος Τουρλής