Ιστορίες της θάλασσας

της Καρίνας Βέρδη (επιμ.)

Η Καρίνα Βέρδη, σε συνεργασία με τον Γιώργο Δάγλα, ετοίμασαν μια συλλογή διηγημάτων με το αγαπημένο θέμα πολλών, τη θάλασσα, συγκεντρώνοντας κείμενα σκληρά και διασκεδαστικά, πρωτότυπα και διαφορετικά, που όλα μυρίζουν αλάτι και ιώδιο. Φίλοι και γνωστοί που συνδέονται με τους δύο αυτούς ανθρώπους όχι μόνο χάρισαν τα κείμενά τους αλλά στο βιογραφικό τους επεξηγούν τη σχέση τους με τη θάλασσα, δημιουργώντας έτσι ταυτόχρονα και ένα υπερκειμενικό πεδίο με επάλληλες αναγνώσεις.

Η «Εξομολόγηση» της Πατρίτσιας Αϊβαλή πνίγει την αφηγήτρια και μας καλεί σ’ ένα πάλεμα σουρεαλισμού και πραγματικότητας, με το κύμα να εποφθαλμιά την ηρωίδα του κειμένου κι εκείνη να περνά τη σχέση της με τη θάλασσα από χίλιες συναισθηματικές αναταράξεις. Στο «Ρέκβιεμ των φύλλων» η Γεωργία Γιαννιού μπορεί να παρατηρεί τα χρώματα του αυγουστιάτικου καλοκαιριού που αρχίζει να αχνοσβήνει στο βάθος του χρόνου, δεν παύει όμως να βλέπει πως λίγο πιο πέρα από την τακτοποιημένη όλων μας ζωή, με τις γκρίνιες για πράγματα ανούσια αν τα καλοκοιτάξεις, κάποιοι πρόσφυγες δε ζουν τις εποχές των υπόλοιπων ανθρώπων. Η Έλενα Τσάλτα, που από την αρχή πρωτοτυπεί χωρίς να δίνει τίτλο στο διήγημά της, μας ταξιδεύει στη ζωή μιας γυναίκας που γέννησε δίπλα στη θάλασσα και χρόνια αργότερα στερήθηκε το παιδί της εξαιτίας της. Τι κάνει όμως στην ακρογιαλιά κάθε βράδυ; Τι προσμένει; Ποια είναι η μυστηριώδης Γαλίνα; Η Έλενα μας χαρίζει ένα συμπυκνωμένο, μεστό δισέλιδο κείμενο τρόμου και αγωνίας, με τις ελάχιστες λέξεις να δημιουργούν ένταση και αγωνία ως την τελευταία αράδα.

Η Μαρία Χασιώτη στο «Ύφαλο τέρας» ζωντανεύει την ιστορία του Empire Dace που μετέφερε Άγγλους αξιωματικούς και Ινδούς στρατιώτες προς το Μεσολόγγι για να βοηθήσει στον δαιφανόμενο εμφύλιο της Ελλάδας. Την 1η Δεκεμβρίου 1944, έξω από την πόλη, έπεσε σε νάρκη και το δυστύχημα αυτό δίνεται με εξαίρετη γραφή, ντοπιολαλιά, ανατροπές και ηθικά διλήμματα. Η Καρίνα Βέρδη μας ταξιδεύει στο «Άντεν», η Χριστίνα Θέμα μας χαρίζει «Τα κύματα του νου», ένα υπέροχο μίγμα δευτεροπρόσωπης και τριτοπρόσωπης αφήγησης, γεμάτο υπονοούμενα και κρυφές έννοιες, ο Γιώργος Κουκουλόπουλος στο «Θυμάμαι τη θάλασσα» καταγράφει τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας στο εξοχικό τους δίπλα στο κύμα και το συγκρίνει με τη σημερινή του, γεμάτη υποχρεώσεις, συμβιβασμούς, αλλαγές και μοναξιά ζωή του, που είναι και ζωή όλων μας άλλωστε, η Ιωάννα Μαστοράκη στις «Θαλασσινές διαδρομές» μάς συστήνει τη Λενιώ και την ιδιαίτερη σχέση της με το υδάτινο περιβάλλον, η Εύα Πετροπούλου-Λιανού γράφει στη «Θάλασσα» ένα ευφάνταστο παραμύθι ενηλίκων, με το οποίο δείχνει τους κινδύνους της μόλυνσης και της ρύπανσης μέσα από τα μάτια ενός δελφινιού που αγωνίζεται να σώσει τον τόπο του, ο Γρηγόρης Σακαλής στον «Θάνατο στην Εδέμ» περιγράφει κοφτά και συμπυκνωμένα τις συνθήκες ζωής των προσφύγων στους καταυλισμούς, ο Γιώργος Σιδεράκης με την «Υγρή απειλή» γράφει ένα άκρως σουρεαλιστικό κείμενο με ενδιαφέρουσες προσμίξεις ιδεών, η Φωτεινή Σουμπάση «Στον πυθμένα» τονίζει τα πλεονεκτήματα του βυθού της θάλασσας κι επιμένει πως στην επιφάνεια δεν υπάρχει κάτι ενδιαφέρον, άρα καλό είναι ν’ αγαπάμε μόνο «όσους αγκαλιάζουν, σέβονται και αγαπούν τον πυθμένα».

Διαφορετικές γραφές, ποικίλες οπτικές γωνίες, ενδιαφέροντα κείμενα συγκροτούν την καλύτερη παρέα για τις θαλασσινές μας αποδράσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η ανθολογία δεν έχει λόγο ύπαρξης και τον χειμώνα, όπου νοσταλγούμε τις διακοπές μας κι έτσι τα κείμενα που συγκέντρωσαν ο Γιώργος Δάγλας και η Καρίνα Βέρδη είναι το καλύτερο εφαλτήριο για να ξαναζήσουμε από την αρχή τις στιγμές ξενοιασιάς και ηρεμίας δίπλα στο κύμα. Η συλλογή τελεί υπό την αιγίδα του Ομίλου για την UNESCO  Πειραιώς και Νήσων και συνοδεύεται από ζωγραφιές παιδιών του Χατζηκυριάκειου Ιδρύματος, μιας και ζουν δίπλα στη θάλασσα, κάτι που ενέπνευσε την Καρίνα Βέρδη για έναν διαγωνισμό ώστε τα καλύτερα έργα τους να κοσμήσουν το βιβλίο!

Πάνος Τουρλής