Απλό και καλογραμμένο. Η ιστορία μιας γυναίκας που ζει σε ένα χωριό της Μακεδονίας πάνω στο Γράμμμο και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου το σκάει με τους συγχωριανούς της στα ελληνοαλβανικά σύνορα για να γλυτώσουν από τις αιματηρές μάχες.
Μετά η Αλβανία τους αφήνει εκέι στο ύπαιθρο ώσπου τελικά επεμβαίνουν άλλες δυνάμεις και τους φυγαδέυουν από δω κι από κει. Η οικογένεια της Νεραντζούλας διαλύεται: πολιτικοί πρόσφυγες σε χώρες του παραπετάσματος (στο χωριό Νίκος Μπελογιάννης, Βουκουρέστι, Τασκένδη) ξεκινούν από την αρχή σε χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού με τα καλά και τα κακά του συστήματος. Μετά από χρόνια γίνεται δεκτό το αίτημά της να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Νέα μετακόμιση, νέα αγωνία, νέα αντιμετώπιση. Το χωριό ερημωμένο, καταφεύγει στην Αθήνα. Επιτέλους μαθαίνει νέα των παιδιών της. Μόνο με το πιο μακρινό δεν καταφέρνει να συναντηθεί γιατί κατέφυγε στην Αμερική. Χωρίς να κατηγορεί κανέναν, χωρίς να θυμώνει με κανέναν, η Νεραντζούλα δέχεται στωικά τις περιπέτειες, τα βάσανα, τους διωγμούς και τον επαναπατρισμό. Συγκινητικές σκηνές αποχωρισμού και \"καλή πατρίδα σύντροφε\", λαογραφικά στοιχεία των Δροσοπηγών όπου ζούσε η Νεραντζούλα, ήθη κι έθιμα των πολιτικών προσφύγων, πλήρης περιγραφή του τρόπου ζωής και της γραφειοκρατίας των χωρών, ανάγλυφη η καθημερινότητα στους ξένους τόπους, άφθονες λεπτομέρειες και σε αρκετά σημεία το δάκρυ παίζει κρυφτό με τα μάτια. Μια αφήγηση που σε τίποτα δεν κουράζει, παιδιά κι εγγόνια, διωγμοί και ξεριζωμός, ελπίδες, αγωνίες, ταξίδια και τόσα μα τόσα άλλα πράγματα που δεν τη λύγισαν ποτέ. Κι ευτυχισμένη γιαγιά στην Κρήτη πια ζει τις τελευταίες της μέρες.
Η συγγραφέας καταπιάνεται με απίστευτες ιστορίες κάθε φορά και καταφέρνει να τις κάνει δικές της και δικές μας χωρίς να κουράσει και κυρίως χωρίς να εκβιάσει το δάκρυ. Το βιβλίο Σε όποια γλώσσα κι αν το πεις ακόμη το θυμάμαι! Μπράβο της. Ανυπομονώ για τα επόμενα!
Πάνος Τουρλής