Η ιστορία της Αθήνας

του Νίκου Τσιφόρου

Δοκίμιο του Τσιφόρου, ελάχιστο ευθυμογραφικό. Και μάλιστα δεν αφορά όλη την ιστορία της Αθήνας αλλά τη σκοτεινή εποχή της Τουρκοκρατίας πριν την άφιξη του Μπαρμπαρόσα και το ρημαδιό που ακολούθησε. Εκτός από τα ιστορικά γεγονότα που αφηγείται, στο κείμενο συμπεριλαμβάνει παροιμιώδεις φράσεις που έμειναν μέχρι σήμερα, τοπωνύμια και περιοχές της πόλης, ήθη και έθιμα, δοξασίες και προλήψεις, αρχιτεκτονική, συμβίωση Τούρκων κι Ελλήνων και πολλά άλλα. Μας εξηγεί τις αιτίες που αθηναϊκά οικογενειακά ονόματα διασκορπίστηκαν σε Πελοπόννησο και Επτάνησα, οι απογοητευμένοι νέοι που πήραν τα βουνά κι άρχισαν να σχηματίζουν τη μαγιά των αρματολών και κλεφτών, διαβάζουμε για την προοδευτική Ευρώπη και για την υπανάπτυκτη Τουρκία, για τη φράγκικη και την τουρκική κατάκτηση της Αθήνας και γι΄ αυτό μείναμε τόσο πίσω πνευματικά, σε μια εποχή που η Ευρώπη γεννούσε τον Διαφωτισμό. Πολλά στοιχεία και πολλές πληροφορίες, λίίίγο κουραστικές και φυσικά ένα βιβλίο που θα αποτελέσει την αρχή περαιτέρω και πιο επιστημονικά τεκμηριωμένης έρευνας.
Το λέω αυτό γιατί μια φίλη μου που γνώριζε ένα συγκεκριμένο περιστατικό της Ιστορίας το βρήκε διαστρεβλωμένο στο βιβλίο και γι' αυτό αντιμετωπίζει το βιβλίο με επιφυλάξεις. Το αναφέρω με τη σειρά μου, όχι για να μειώσω την αξία του Τσιφόρου ή για να τονίσω ότι ο συγγραφέας έγραφε εκ του προχείρου (σε καμία περίπτωση) απλά για να δει ο μελλοντικός αναγνώστης ότι ίσως πρέπει να ψάξει κι αλλού αν θέλει να διαβάσει για τη συγκεκριμένη περίοδο της Τουρκοκρατίας στη συγκεκριμένη πόλη.
Στη σελίδα 49 γράφει: "...ο Ιουβενάλης... ήταν επαγγελματίας στρατιωτικός και πληρώθηκε για να βοηθήσει την κινδυνεύουσα πόλη. Πολέμησε γενναία αλλά όταν είδε την αδιαφορία των Βυζαντινών να τον βοηθήσουνε, έκανε τον άρρωστο και κατάφερε να φύγει στη Μυτιλήνη και να αφήσει τους πολιορκουμένους στην τύχη τους". Οι σωστές πληροφορίες λένε ότι το πρόσωπο αυτό λεγόταν Ιουστινιάνης, πληγώθηκε στην Άλωση και κατέφυγε στη Χίο όπου πέθανε (εκεί είχε και περιουσία).

Πάνος Τουρλής