Αντεπίθεση του μαρξισμού

του Ανδρέα Σκαμπαρδώνη

Πρόκειται για το τρίτο και τελευταίο (έως τώρα, ας ελπίσουμε) βιβλίο του Ανδρέα Σκαμπαρδώνη. Επί της ουσίας, το βιβλίο αυτό κινείται στους άξονες των τριών συστατικών στοιχείων του Μαρξισμού: τον επιστημονικό σοσιαλισμό, την πολιτική οικονομία και την φιλοσοφία. Πρόκειται για μία ευρύτατη πολεμική μη μαρξιστικών και αντιμαρξιστικών αντιλήψεων.
Φυσικά, σε τίποτα δεν υπολείπεται ο θετικός χαρακτήρας του έργου τούτου. Ο συγγραφέας γνωρίζει πως ένα έργο πολεμικής που στερείται της θετικής του πλευράς, μένει ανάπηρο. Υπό την έννοια αυτή, έχουμε μια ολοκληρωμένη μαρξιστική πολεμική πολλών μη μαρξιστικών και αντιμαρξιστικών αντιλήψεων. Έχει αξία να παρατηρήσουμε πως ο Ανδρέας Σκαμπαρδώνης συμπεριλαμβάνει στην μελέτη του κριτικές προσώπων και ζητημάτων για τα οποία ακόμα και οι πιο ενημερωμένοι αναγνώστες παραδέχονται ημιμάθεια και με ιδιαίτερη απόλαυση τα διαβάζουν εδώ. Επιπλέον, έχουμε ένα έργο πραγματικά σύγχρονο για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, παρουσιάζει την ορθή μαρξιστική μεθοδολογία ερμηνείας των καπιταλιστικών οικονομικών κρίσεων. Δεύτερον, ο συγγραφέας προσφέρει με οξυδέρκεια την ρεαλιστική προοπτική του πολιτικού αγώνα σήμερα, χαράζει αδρά τις γενικές γραμμές μιας σύγχρονης προλεταριακής πολιτικής για την Ελλάδα (και όσων χωρών οι πολιτικο-οικονομικές συνθήκες ομοιάζουν με της Ελλάδας). Ο συγγραφέας είναι βαθύτατα επίκαιρος.

Το βιβλίο κλείνει με ένα ξεχωριστό και άκρως απολαυστικό κεφάλαιο σχετικά με τον πολιτισμό, στο οποίο δίνει έναν ορισμό του τελευταίου και καυτηριάζει το σχετικό «άρωμα» της εποχής μας και, ας το πούμε έτσι, χτυπάει κατακέφαλα τους υπεύθυνους.
Όπως τα άλλα δύο βιβλία του, έτσι και αυτό έχει αφομοιώσει την βιβλιογραφία του η οποία είναι κι εδώ εκτενέστατη, προσφέροντας ένα κείμενο γραμμένο με επιστημονική ευσυνειδησία. Ο Ανδρέας Σκαμπαρδώνης γράφει σε άπταιστα ελληνικά, με γλώσσα υπέροχη (όπως σε όλα του τα κείμενα) που υπηρετεί την ηδονή της ανάγνωσης: πέραν της θεματολογίας του, αξίζει να θεωρηθεί το πιο καλογραμμένο βιβλίο της εποχής μας.
Έχοντας διαβάσει όλα τα βιβλία του, μπορούμε να πούμε ότι η υψηλή αισθητική των κειμένων και η επιβλητική δύναμη του ύφους τους, όχι μόνο φανερώνονται και στον πλέον φιλολογικά αστοιχείωτο -έστω κι από ένστιχτο- αλλά είναι και σφιχτά δεμένα με το περιεχόμενο. Ο συγγραφέας γνωρίζει καλά και εφαρμόζει θαρραλέα και αποτελεσματικά τον εξής κανόνα: την εντιμότητα που οφείλει να διαπνέει την επιστημονική έρευνα, συνοδεύει, αναγκαία, η δικαιοσύνη της επιστημονικής κρίσης. Αυτό το σύνολο, λοιπόν, μπορεί να μορφώνει και να διαπαιδαγωγεί.

Έπειτα από την ανάγνωση των βιβλίων του, αισθάνεται κανείς ότι ο Ανδρέας Σκαμπαρδώνης έρχεται από πολύ μακριά και με το έργο του πηγαίνει πολύ μακριά. Είμαστε βέβαιοι πως το έργο του θα βρίσκεται ισχυρό μέσα στις διεργασίες εκείνες που θα αναζωογονήσουν το κομμουνιστικό κίνημα του τόπου μας και θα το φτιάξουν τέτοιο που θα σαρώσει κάθε σκοτεινή δύναμη που το κρατά παράλυτο και που όλως τραγικώς τείνει να αγκαλιάσει το μέλλον ολάκερο.
Προσδοκούμε το επόμενο βιβλίο του...

Γιάννης Αλυσανδράτος