Έφηβα ατίθασα παιδιά τότε, που παίζανε σε μια ποδοσφαιρική ομάδα και όταν σφύριξε η σφυρίχτρα της ζωής διαλύθηκαν σαν το όνειρο σε λαμπερό ξημέρωμα. Έξι φίλοι από την ενδεκάδα θα ξαναβρεθούν χρόνια αργότερα, με αφορμή την τελευταία επιθυμία του φίλου τους, Σταμάτη, που πέθανε από καρκίνο, να παίξουν εις μνήμην του έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Πώς θα είναι οι ζωές τους τόσον καιρό μετά το ξύπνημα της ενήλικης ζωής τους; Τι δυσκολίες ζουν στην καθημερινότητά τους με τις γυναίκες που επέλεξαν και με τα παιδιά που μεγάλωσαν; Πόσο σημαντικός θα είναι αυτός ο αγώνας για την προσωπικότητά τους, τις φιλοδοξίες τους, τη ζωή τους;Ας μιλήσουμε για τις ανθρώπινες σχέσεις. Όχι γύρω από ένα τραπέζι αλλά γύρω από ένα γκαζόν. Ας κοιτάξουμε την αλήθεια κατάματα και ας παραδεχτούμε τα λάθη μας. Να μην επισημάνουμε τα λάθη του άλλου αλλά να εντοπίσουμε τα δικά μας, αυτά που αποφεύγουμε να χαϊδέψουμε κι ας είναι μες στα πόδια μας. Γιατί φταίνε και οι δύο; Σε ποιον βαθμό πήρε ο ένας το λάθος του άλλου και το γιγάντωσε; Κατά πόσο αξίζει ένα βαρύ κατηγορώ στην ίδια τη ζωή και στη ρουτίνα, που σαν αυτοκόλλητες φίλες κάνουν τα δικά τους σχέδια στις πλάτες των ανυποψίαστων ανθρώπων; Η αγαπημένη συγγραφέας κυρία Πένυ Παπαδάκη είναι εδώ να καταθέσει τη δική της, διαφορετική και έμπειρη ματιά πάνω στο αιώνιο πρόβλημα των ανθρώπινων σχέσεων. Μετουσιώνει τις δικές της εμπειρίες ζωής σε μια αληθινή, ουσιαστική αφήγηση, γεμάτη ευαισθησία και οξυδέρκεια.
Ο Μιχάλης, που ζει έναν τελματωμένο γάμο με τη Νίτσα, ο Δημήτρης, που η ζωή του είναι το χατήρι της μάνας του ενώ η γυναίκα του, Άρτεμη, αγωνίζεται να ξεχωρίσει τις επιθυμίες της από τα πρέπει του νεογέννητου μωρού τους, ο άνεργος Κώστας με τη μανικιουρίστα Βάσω που έχει στρωμένο πελατολόγιο και φέρνει λεφτά στο σπίτι, κάτι που δε χάνει ευκαιρία να το χτυπάει στον άντρα της που τον κατάντησε κι αυτή κι οι κόρες της δουλικό, ο Θέμης που παντρεύτηκε την Αλίκη μόνο και μόνο για να τον βρει χρόνια μετά λίγο για τα όνειρα και τις φιλοδοξίες της και ο Φαίδωνας που διάλεξε να γίνει πατέρας με την ελαφρόμυαλη Ρέα, μια γυναίκα που τους διέλυσε λόγω των προσωπικών της επιθυμιών αλλά τα βρήκε σκούρα με την επόμενη επιλογή της ενώ χρόνια αργότερα η κόρη τους, Φωτεινή, θα ζήσει ένα σκληρό μάθημα από τον ίδιο της τον πατέρα είναι τα παιδιά που διάλεξε η συγγραφέας να φωτίσει.
Πέντε άντρες λοιπόν, πέντε άνθρωποι που ζουν με τη γυναίκα πλάι πλάι: ερωμένη, σύζυγος, πεθερά, μητέρα. Πιστοί και υπάκουοι, υπερβολικά ήρεμοι και πειθήνιοι, σκύβουν το κεφάλι και δίνουν τόπο στην οργή. Όχι για πολύ όμως. Σύντομα κάτι θα ανάψει το φιτίλι στις ζωές τους και θα φέρει τα πάνω κάτω. Για καλό; Για κακό; Ποιος ξέρει! Η κυρία Παπαδάκη έχει διαλέξει πολύ καλούς και διαφορετικούς χαρακτήρες και γύρω τους ξεδιπλώνει με τη γλαφυρή και ρεαλιστική γραφή της πάμπολλες πτυχές της σύγχρονης κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας. Ρεαλιστικοί διάλογοι, πειστικές καταστάσεις, τρισδιάστατοι πρωταγωνιστές και ένα έξυπνο εύρημα που θα τους φέρει αντιμέτωπους με τη ζωή τους.
Ο σκοπός της συγγραφέως δεν είναι να νουθετήσει αλλά να καταγράψει, γι’ αυτό και δεν παίρνει ξεκάθαρα θέση για όσα συμβαίνουν στην παρέα των αντρών και στους γύρω τους. Έχει αγκαλιάσει με την ίδια στοργή όλα της τα δημιουργήματα και τα κατευθύνει προς ένα καλύτερο αύριο, αρκεί από μόνοι τους να βρουν το κλειδί της ευτυχίας και να πάρουν οι ίδιοι τις ζωές στα χέρια τους, χωρίς να τους κατευθύνει η πένα της. Υμνείται η φιλία, τονίζεται η σημασία της αγάπης και όλα αυτά με αφορμή ένα παιχνίδι, γιατί ως γνωστόν οι άντρες από ένα σημείο και μετά δε μεγαλώνουν, απλώς ψηλώνουν, όπως αναφέρει και η κυρία Παπαδάκη.
Πριν τελειώσω το βιβλίο, βιάστηκα να σκεφτώ ότι οι γυναίκες που επελέγησαν είναι ίδιες και μονοδιάστατες. Κακές, στριφνές, βαρετές, μίζερες, επομένως αναρωτιόμουν γιατί να έχουν όλοι οι άντρες το ίδιο ριζικό και να μην υπάρχει κάποιος που, αν όχι ευτύχησε, τουλάχιστον δεν απέτυχε! Το φινάλε του βιβλίου όμως με αποζημίωσε και μου έδειξε πως εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ένα μισογυνικό κείμενο αλλά με ένα τρυφερό, φίλανδρο μυθιστόρημα που περιστρέφεται ες αεί γύρω από τους ίδιους άξονες: τη γυναίκα και την μπάλα. Χάρηκα που κάποιοι από την παρέα βρήκαν τον δρόμο τους, πραγματοποίησαν το όνειρό τους και είδαν τη ζωή να χαμογελάει. Αυτό έδωσε πληρότητα στο κείμενο και με βοήθησε να αγαπήσω κι άλλο τη συγγραφέα, η οποία μάλιστα πέταξε στην τελευταία σελίδα έναν τρομερό άσο, αφήνοντάς με άφωνο!
Από την άλλη, πιστεύω πως αν οι ζωές των αντρών του μυθιστορήματος πλέκονταν η μία με την άλλη και με πρωθύστερη αφήγηση, σταματώντας σε κρίσιμα σημεία για να πρχωρήσουμε με τον επόμενο χαρακτήρα, ίσως δινόταν μια καλύτερη οπτική και το κείμενο φαινόταν πιο εμπλουτισμένο και πολυδιάστατο. Με την παράλληλη εξιστόρηση των ζωών των ανδρών, ήταν σα να διάβαζα κάτι σαν διηγήματα και περίμενα να εμφανιστεί ο συνδετικός κρίκος για να αλλάξει η ρότα της αφήγησης. Υπέροχη, στρωτή γραφή, όπως προείπα, απλώς ίσως μια αλληλεπικάλυψη έδινε νέα διάσταση στην πλοκή.
Τελικά υπάρχουν αντίπαλοι στην αγάπη; Υπάρχουν νικητές και νικημένοι σε αυτό το αέναο παιχνίδι; Και η γυναίκα είναι ο διαιτητής, ο προπονητής ή ο απλός θεατής; Η κυρία Πένυ Παπαδάκη καταθέτει τη δική της ματιά σε ένα διαφορετικό, απολαυστικό μυθιστόρημα.
Πάνος Τουρλής