Άρθουρ Έβανς: ο μάγος που ανακάλυψε την Κνωσό

της Πόπης Μαγουλά-Γαϊτάνου

Ο Σερ Άρθουρ Έβανς (1851-1941) ήταν Άγγλος αρχαιολόγος που ανέσκαψε την περιοχή της Κνωσού στην Κρήτη φέρνοντας στο φως και αναστηλώνοντας το παλάτι του βασιλιά Μίνωα. Σημαντικά ευρήματα όπως οι τοιχογραφίες, το αγαλματίδιο της θεάς με τα φίδια, πινακίδες της Γραμμικής Α΄ και Β΄ και άλλα ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια αυτών των ανασκαφών. Ποιος ήταν στην πραγματική του ζωή λοιπόν ο Σερ Έβανς; Τι ανακάλυψε και πόσο σημαντικό θεωρήθηκε αυτό για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα; Ποιες ήταν οι ιδιοτροπίες του και τα προτερήματά του; Μέσα από τα μάτια του δεκαπεντάχρονου Παναγιώτη, η κυρία Μαγουλά-Γαΐτάνου ξεδιπλώνει με όμορφο, εύληπτο και συναρπαστικό τρόπο τη ζωή του «μάγου που ανακάλυψε την Κνωσό».

Μια επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου ήταν η αφορμή για να χαρίσει ο πατέρας του Παναγιώτη στον φιλομαθή και έξυπνο γιο του ένα ταξίδι στην Κρήτη και το εφαλτήριο για να αναβιώσει η συναρπαστική ζωή του Σερ Άρθουρ Έβανς. Μικρά, σύντομα αλλά ζουμερά κεφάλαια ξεδιπλώνουν βήμα βήμα τη ζωή του αρχαιολόγου, τα στάδια των ανασκαφών από τον πρώτο επιστήμονα που εντόπισε ευρήματα στην περιοχή, τον Μίνωα Καλοκαιρινό, ως τους θησαυρούς που έφερνε στο φως η σκαπάνη. Κάποια στιγμή η συγγραφέας παρασύρθηκε θα έλεγα από την πορεία των ίδιων των γεγονότων που περιέγραφε και ο μικρός Παναγιώτης σχεδόν εξαφανίστηκε από το προσκήνιο, για να διαβάσει και να μάθει απερίσπατος λες ο μικρός αναγνώστης τι βρέθηκε στον χώρο, πώς και γιατί αναστηλώθηκαν τα κτήρια, ποια η αξία αυτής της περιπέτειας και πώς αντέδρασαν οι επιστήμονες ανά τον κόσμο αλλά και οι ντόπιοι.

Ιστορικά και πραγματολογικά στοιχεία αναμιγνύονται αρμονικά σε αυτό το σημαντικό μυθιστόρημα και με οδήγησαν πίσω στις αρχές του 20ού αιώνα στο πλάι του βραχύσωμου Έβανς αλλά και χιλιετηρίδες πιο πίσω, όταν άκμαζε ο μινωικός πολιτισμός. Πρόκειται για ένα στρωτό, τεκμηριωμένο κείμενο, γραμμένο με μια αγάπη για το παιδί και για τις πληροφορίες που θα του παράσχει, στοιχεία που είχα να αγκαλιάσω και να αγαπήσω από την εποχή των βιβλίων «Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα» της Αντιγόνης Μεταξά. Με πολύ μεγάλη μου χαρά θα διαβάσω και το βιβλίο για τον Ερρίκο Σλήμαν, που είναι και το πρώτο της σειράς με πρωταγωινστή τον μικρό Παναγιώτη.

Πάνος Τουρλής