Ο Ράινχαρντ Χάιντριχ (7 Μαρτίου 1904 - 4 Ιουνίου 1942), με το προσωνύμιο Der Henker (ο Δήμιος) ήταν στέλεχος των SS, ο δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον Χάινριχ Χίμλερ. Ήταν ο πρωτοστάτης της Τελικής Λύσης, του σχεδίου των Ναζί για το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα. Θεωρούνταν εξαιρετικά φιλόδοξος και ψυχρός υπολογιστής χωρίς κανένα οίκτο και γι\' αυτό έφερε τα προσωνύμια \"Το ξανθό κτήνος\" (από τους ίδιους τους SS) και \"Δήμιος Χάιντριχ\". Είχε, επίσης, συζητηθεί μέχρι και η διαδοχή του Αδόλφου Χίτλερ από αυτόν.Το 1931 έγινε μέλος του Ναζιστικού κόμματος και εντάχτηκε στα SS. Εκείνη την εποχή, ο αρχηγός τους, Χίμλερ, αναζητούσε ένα νέο για να του αναθέσει τη δημιουργία και οργάνωση μιας μυστικής εσωτερικής υπηρεσίας ασφαλείας. Σε μια συνέντευξή του με τον νεαρό Ράινχαρντ εντυπωσιάστηκε από τις απαντήσεις του και του ανέθεσε τη σημαντική αυτή εργασία, τη δημιουργία της SD (Sicherheitsdienst), της υπηρεσίας ασφαλείας των SS.
Με την ανάληψη της εξουσίας από τους Ναζί το 1933, οι Χίμλερ και Χάιντριχ επέβλεπαν τις μαζικές συλλήψεις όλων όσοι ήταν αντίθετοι στο Χίτλερ και το κόμμα του. Οι συλληφθέντες έφθασαν σε τέτοιον αριθμό, ώστε η κράτησή τους σε συμβατικές φυλακές να δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα. Έτσι, ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο πυρομαχικών στο προάστιο Νταχάου (Dachau) του Μονάχου μετατράπηκε στο πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης για πολιτικούς κρατούμενους. Στην πύλη του στρατοπέδου υπήρχε η επιγραφή \"Arbeit Macht Frei\" (= Η εργασία απελευθερώνει).
Στο ξεχωριστά γραμμένο βιβλίο HHhH που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος, ο πρωτοεμφανιζόμενος Laurent Binet καταγράφει με πρωτότυπο τρόπο τη ζωή του Ράινχαρντ Χάιντριχ και τη δολοφονία του το 1942 από τους Τσέχους μαχητές της Εθνικής Αντίστασης Γιαν Κούμπις και Γιόζεφ Γκάμπτσικ. Ο τίτλος του βιβλίου είναι τα αρχικά της φράσης Himmlers Hirn heist Heydrich και σημαίνει «Ο Χάιντριχ είναι ο εγκέφαλος του Χίμλερ».
Είναι εξαιρετικά καλογραμμένο και τεκμηριωμένο, όμως δεν ξέρω αν μπορώ να το χαρακτηρίσω μυθιστόρημα. Μην περιμένετε δηλαδή τη βιογραφία του Χάιντριχ σε μυθιστορηματική εκτύλιξη, με λυρικές περιγραφές, συναισθήματα, εικόνες κλπ. Αντίθετα, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ο συγγραφέας μας εξηγεί παράλληλα με τα λεπτομερή ιστορικά στοιχεία, το πώς αναμίχτηκε στο γράψιμο της ζωής αυτής της ιστορικής προσωπικότητας, πώς αισθανόταν κάθε φορά που έπρεπε να διασταυρώσει πηγές, να επιλέξει λέξεις, να ανασυστήσει διαλόγους. Μας μεταφέρει την αγωνία του, την αμφιβολία του, τους δισταγμούς του, απογυμνώνεται ψυχικά.
Παράλληλα λοιπόν με την αγωνία του να αποδώσει καλύτερα τα γεγονότα, μας παραθέτει πλήθος διασταυρωμένων πηγών: βιβλιογραφία, έγγραφα, ντοκουμέντα, απομαγνητοφωνήσεις, κινηματογραφικές ταινίες και μυθιστορήματα που έχουν σχέση με τη ζωή του Χάιντριχ και πολλά άλλα. Δίνει ένα πάρα πολύ ωραίο ιστορικό πλαίσιο ως εισαγωγή για την εποχή και το κλίμα μέσα στα οποία θα μεγαλουργήσει ο Χάιντριχ, ασχολείται επισταμένως με τη ζωή του Γερμανούα αξιωματικού, φωτίζει αμερόληπτα όλες τις πλευρές του χαρακτήρα των Γερμανών ναζιστών αλλά και των Τσεχοσλοβάκων αγωνιστών. Οι παρατηρήσεις του συγγραφέα, η διεισδυτικότητά του στην ψυχολογία των πραταγωνιστών, η διορατική του ματιά δείχνουν άνθρωπο που καταπιάνεται σοβαρά με τη μελέτη του και έχει συναναστραφεί πολύ κόσμο ώστε να βελτιώσει αυτά τα πλεονεκτήματά του. Η σκηνή της δολοφονίας του Χάιντριχ είναι απλά συγκλονιστική.
Όλες οι ιστορικές λεπτομέρειες δίνονται εύληπτα, επιστημονικά διασταυρωμένες αλλά απλές. Ο αναγνώστης μπορεί να παρακολουθήσει χωρίς δυσκολίες την πορεία της ιστορίας, κάτι στο ποίο συμβάλλουν και τα μικρά, σύντομα και περιεκτικότατα κεφάλαια. Επομένως, το HHhH το συστήνω για όσους θέλουν να διαβάσουν Ιστορία χωρίς να κουραστούν και για όσους θέλουν να διαβάσουν ένα διαφορετικά γραμμένο ιστορικό μυθιστόρημα.
Πάνος Τουρλής