Η νέα ανθολογία εγκλημάτων, ερωτικών αυτήν τη φορά, και η τρίτη κατά σειρά που κυοφορείται στο εργαστήρι δημιουργικής γραφής Tabula Rasa του Παναγιώτη Καποδίστρια, με τη φροντίδα της Αντιγόνης Πόμμερ, είναι μια ξεχωριστή πρόταση στον χώρο της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Στο βιβλίο περιέχονται 12 διηγήματα, σύντομα αλλά και εκτεταμένα, ανθρωποκεντρικά, ανατριχιαστικά, γρήγορα, που ποικίλουν ως προς τις μορφές έκφρασης και τις αφηγηματικές δομές.Σε γενικές γραμμές εντόπισα στα κείμενα και κλασικές φόρμες αφήγησης που συναντάει κανείς σε ένα συνηθισμένο whodunit αλλά και κάποιοι πειραματισμοί που θα βρουν ανταπόκριση από τον αναγνώστη που ζητάει το διαφορετικό. Έκφραση, αφήγηση, στυλ, πλοκή ποικίλουν από ιστορία σε ιστορία και δένουν αρμονικά σε ένα ενιαίο σύνολο. Μου έκανε εντύπωση που οι περισσότεροι συγγραφείς απέφυγαν το κλασικό μοτίβο επιθεωρητή και βοηθού του (υπάρχουν και τέτοιες περιπτώσεις, γραμμένες με ενάργεια και φρεσκάδα) και κατέφυγαν στην επίλυση του αινίγματος και στη χάραξη της πλοκής με άλλους τρόπους: μια καθημερινότητα, μια ψυχολογική ενδοσκόπηση, ένα σουρεαλιστικό σκηνικό κλπ., καθώς και σε διαφορετικούς χωροχρόνους (διάφορες πόλεις της Ελλάδας και όχι μόνο, στο σήμερα, στο χτες, στο αύριο!).
Ξεχώρισα τα εξής:
«Η φωτιά»: πιστή και μελετημένη αναπαράσταση εποχής (η υπόθεση εκτυλίσσεται τη δεκαετία του 1960), μου άρεσε το δέσιμο μεταξύ των δύο αδελφών και το πώς αποδόθηκε αυτό στο κείμενο. Η πλοκή ρέει, ενδιαφέρουσα η ανατροπή. Μεγάλη ένσταση: καλά, αν έχεις πιει πάρα πολύ αλκοόλ ίσως η μυρωδιά της βενζίνης που σου ρίχνουν γύρω σου να μη σε ξυπνήσει (χμ...) όμως αν είσαι παντρεμένος με μια γυναίκα που ξέρεις ότι σε σιχαίνεται γιατί τη δέρνεις δεν είναι δυνατόν να κρατάς ενοχοποιητικά για σένα έγγραφα στην ίδια σας την κρεβατοκάμαρα έτσι, χωρίς ούτε ένα λουκέτο ή μια κλειδαριά στην ντουλάπα (για το θύμα μιλάω, μη βιάζεστε να πείτε ότι κάνω spoilers).
«Ο κύβος ερρίφθη»: η αποκάλυψη του δράστη μου φάνηκε απότομη. Η πορεία των ανακρίσεων όμως ήταν αληθοφανής και καλογραμμένη. Δε μου άρεσε όμως που ο αστυνόμος και η βοηθός του επαναλάμβαναν τα ίδια υποκοριστικά μεταξύ τους συνέχεια: «αφεντικό» η μία, «Μάρα» ο άλλος, ήταν που ήταν μικρό το διήγημα, αν έχουμε και επαναλήψεις λέξεων κουράζουν.
«Έρωτας φυλακισμένος»: ένα από τα δύο καλύτερα της συλλογής. Ρεαλιστικό, με ωραία μηνύματα, ωραία πλοκή. Θέλω πολύ να διαβάσω ένα μεγάλο, χορταστικό μυθιστόρημα με τον επιθεωρητή Πέτρο Φάρο και τον βοηθό του, Παύλου, με φόντο τον Βόλο. Φρέσκο και καθαρό. Υπέροχο!
«Ματωμένος έρωτας»: Καλογραμμένο, με ωραία πλοκή, η λύση όμως θα μπορούσε να δοθεί εκτενέστερα ή παραστατικότερα, με σκηνές και διαλόγους, με ενεστώτα χρόνο εξέλιξης και όχι ως μακροσκελής κατακλείδα του διηγήματος.
«Ματωμένο γράμμα»: βρήκα το θέμα πολύ διαφορετικό από τα συνηθισμένα αστυνομικά και ψυχολογικά διηγήματα, προσπαθώ όμως να το ξεχάσω και να το σβήσω από τη μνήμη μου γιατί αρνούμαι να δεχτώ την ύπαρξη τέτοιων ανθρωπόμορφων τεράτων γύρω μου! Δυνατό και προκλητικό διήγημα, που τόλμησε και πέτυχε.
«Έρωτας εν ψυχρώ»: Συγκινητικό διήγημα για την προσπάθεια του πρωταγωνιστή να μάθει αν ο αδερφός του αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε. Με κέρδισε από την αρχή ο τρόπος αφήγησης που δίνεται σε πρώτο πρόσωπο αλλά απευθύνεται κλητικά στον νεκρό πια αδερφό. Η αποκάλυψη της αλήθειας είναι κάτι σαν ex machina όμως μου άρεσε.
«Το τέλειο έγκλημα»: το δεύτερο καλύτερο της συλλογής. Δυνατό, πλήρες και μεστό. Μια γυναίκα βρίσκεται μαχαιρωμένη και το δίδυμο Σίλας-Καραπιστόλης (παλιοί γνώριμοι από τη συλλογή του ίδιου εκδοτικού οίκου «9 εγκλήματα αναζητούν δολοφόνο») αναλαμβάνουν να εξιχνιάσουν την υπόθεση. Οι διάλογοι, η χημεία μεταξύ των πρωταγωνιστών, η λύση του μυστηρίου μου θύμισαν καλό αμερικανικό θρίλερ.
Τέλος θα κάνω ειδική μνεία στο διήγημα «Δύο φορές νεκρή», που αναμιγνύει αρμονικά την αστυνομική πλοκή με την επιστημονική φαντασία, αν και παραδέχομαι ότι δεν την ολοκλήρωσα γιατί το θέμα δεν είναι από τα αγαπημένα μου. Δεν μπορώ όμως να μην το αναφέρω ξεχωριστά ακριβώς γι’ αυτήν την πρωτοτυπία!
Κλείνοντας, θα αναφέρω πόσο στενοχωρήθηκα με την ελλιπή επιμέλεια και φροντίδα των κειμένων, μιας και τα τυπογραφικά λάθη είναι άφθονα και διάχυτα στις σελίδες.
Πάνος Τουρλής