Ένα από τα πράγματα που με είλκυαν ιδιαίτερα από παιδί είναι να βρίσκω διαρκώς νέες γωνίες θέασης του κόσμου, να αναζητώ τρόπους με τους οποίους θα έκανα την καθημερινότητά μου πιο ενδιαφέρουσα, περισσότερο συναρπαστική. Είναι πολύ βαρετό να σκέφτεσαι ό,τι σκέφτονται όλοι γύρω σου, να φοράς ό,τι φορούν, να ταξιδεύεις όπου ταξιδεύουν, τις ίδιες μέρες και τις ίδιες εποχές. Πολλές φορές η ζωή σε αναγκάζει να τα κάνεις όλα αυτά ίδια κι απαράλλαχτα με όλους του άλλους (και είναι εξίσου λάθος να αυταπατάσαι πώς είσαι κάτι το εξαιρετικό σε αυτό τον πλανήτη), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πάψεις να προσπαθείς. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να είναι πληκτική και προβλέψιμη. Βέβαια, όταν είναι κανείς παιδί, με τη βοήθεια της φαντασίας, τα καταφέρνει αυτά χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Ωστόσο μεγαλώνοντας, σιγά σιγά ξεχνιέται. Αρχίζει να σκέφτεται ορθολογικά, πιο πρακτικά και με «φρόνηση», ώσπου η φαντασία πάει περίπατο. Μόνες εξαιρέσεις αποτελούν κάποιοι «ποιητές» ή μερικοί «αταίριαστοι» που τις περισσότερες φορές -αν και δεν το παραδεχόμαστε- δεν θα μπορούσαμε να τους κάνουμε παρέα ούτε για μισή ώρα. Υπάρχουν όμως κάποια βιβλία-οδηγοί που μοιάζουν να είναι γραμμένα για να μας θυμίζουν ότι κάποτε ήμασταν παιδιά ή έφηβοι, που μας τραβούν επίμονα απ? το μανίκι σαν το μικρό μας γιο ο οποίος, όταν μας βλέπει μπροστά στον υπολογιστή να κάνουμε λογαριασμούς γεμάτοι έγνοιες, μας τσιγκλάει για να φτιάξουμε σαπουνόφουσκες.
Έτσι ακριβώς αισθάνθηκα από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου «101 εμπειρίες φιλοσοφίας της καθημερινής ζωής» του Roger Pol Droit. Ο άνθρωπος μπορεί να σπούδασε φιλοσοφία αλλά φαίνεται ότι ευτυχώς δεν πήρε τον εαυτό του στα σοβαρά. Αντιθέτως έγραψε, χωρίς το αναμενόμενο ύφος για φιλόσοφο, έναν οδηγό (υπό μορφή βιβλίου συνταγών) για να βιώσει κανείς εμπειρίες φαινομενικά άχρηστες ή επικίνδυνες, π.χ. πώς μπορεί να γίνει κάποιος ρεζίλι, πώς μπορεί να «μπλέξει» ανεπανόρθωτα, πώς να αυτοτραυματιστεί με τον ήλιο ή πώς να ταπεινωθεί, πώς να κάνει ερωτική εξομολόγηση σε μια άγνωστη και γενικά πώς να αποδομήσει το πρόσωπό του είτε κατ? ιδίαν είτε ενώπιον μαρτύρων, προκειμένου να ανακαλύψει τον τρόπου που συνδέονται πανάρχαια φιλοσοφικά ερωτήματα με πραγματικές εμπειρίες. Ακόμα και για όσους δεν έχουν ως κίνητρο τη φιλοσοφική έρευνα, το βιβλίο αυτό εξακολουθεί να αποτελεί ένα συναρπαστικό και ταυτόχρονα χρησιμότατο εγχειρίδιο που μπορεί να τους διδάξει τουλάχιστον τι μπορούν να κάνουν ώστε να μην πεθάνουν από πλήξη. Ίσως ακούγεται παράδοξο, αλλά αυτός είναι ο πιθανότερος θάνατος για τους περισσότερους από εμάς. Διότι αρκεί, για να μας συμβεί κάτι τέτοιο, το να παρακολουθήσουμε τις ειδήσεις των εννέα στην τηλεόραση οποιασδήποτε χώρας ή το να διαβάσουμε μια καθημερινή εφημερίδα, είτε δημοσιεύτηκε χθες, είτε πριν εκατό χρόνια.
«Βέβαια, αυτές οι εμπειρίες βασίζονται σε ορισμένες υποθέσεις και πεποιθήσεις. Υποδεικνύουν κυρίως την πιθανότητα να «είμαι» πάντα ένας άλλος, να είναι ο κόσμος μια αυταπάτη, ο χρόνος μια απάτη, η ομιλία ένα εύθραυστο κάλυμμα πάνω στο άρρητο, η ευγένεια ένα μορατόριουμ στη σκληρότητα, η απόλαυση μια ηθική και η τρυφερότητα ο μόνος ορίζοντας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου.
Ένα μικρό απόσπασμα από το κεφάλαιο «Πλέκοντας το εγκώμιο του Αϊ-Βασίλη», ίσως να είναι πειστικότερο για τη σπουδαιότητα του βιβλίου από οποιαδήποτε παρουσίαση:
Πλέκοντας το εγκώμιο του Αϊ-Βασίλη
Διάρκεια: 10 λεπτά
Υλικά: ακροατήριο
Αποτέλεσμα: αναζωογονητικό
Το να πάψει κανείς να πιστεύει στον Αϊ-Βασίλη θεωρείται σημάδι ωριμότητας. Τέλειωσε ο καιρός που ήσαστε εύπιστοι, που αφηνόσαστε να σας εξαπατούν?
? Είστε άραγε τόσο βέβαιος; Είναι άραγε τόσο απλό; Πιστεύετε ότι μόνο εσείς έχετε κερδίσει εδώ; Περισσότερη αυτονομία, περισσότερη λογική ίσως. Αλλά είστε λιγότερο ονειροπόλος, απαλλαγμένος από πολλές ελπίδες και με στενότερους ορίζοντες.
Ο Αϊ-Βασίλης επιστρέφει πάντα μέσα από μορφές λιγότερο καλοσυνάτων ανθρώπων, τάχα βελτιωμένης έκδοσης, με λιγότερο αφελή εμφάνιση. Συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε. Αλλά αυτή τη φορά στο όνομα της επιστήμης ή της επανάστασης ή της επιτυχίας. Ονειρευόμαστε λοιπόν πιστεύοντας ότι δεν ονειρευόμαστε πια. Καλύτερα ίσως ήταν με τον ανθρωπάκο στα κόκκινα και το έλκηθρο με τους ταράνδους.
Κάντε λοιπόν το πείραμα να πλέξετε το εγκώμιό του δημοσίως. Μπροστά σε φίλους ή σε ανθρώπους που δεν σας γνωρίζουν? Θυμίστε τους ότι ο Αϊ-Βασίλης είναι ένας ευεργέτης της ανθρωπότητας? Προσθέστε εδώ κάποιο πάθος, πολλή ορμή και πειθώ. Το αντικείμενο αυτής της εμπειρίας δεν είναι να επηρεάσετε όποιον σας ακούει. Αρκεί να παρατηρήσετε ότι οι αντιδράσεις σ? αυτό το εγκώμιο για τον Αϊ-Βασίλη μοιράζονται αναπόφευκτα σε δυο στρατόπεδα. Οι μεν σηκώνουν τους ώμους τους, σας βρίσκουν ανόητο? και οι άλλοι μισοί? δεσμεύονται να καθαρίσουν το τζάκι τους. Δεν έχουν χαθεί τα πάντα.