Γράμμα από το Τόκιο

του Peter Yeldham

Μα τι υπέροχο βιβλίο! Τι ωραία μηνύματα που περνάει! Πόσο ωραία χειρίζεται την πλοκή και τις ζωές των κεντρικών χαρακτήρων του! Πολύ καλογραμμένο, γεμάτο αντιπολεμικά μηνύματα, ανατρεπτικό, πλούσιο σε εξελίξεις! Δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου! Μην τυχόν και δεν το διαβάσετε!

Ο Σαμ Ντελόν γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ιαπωνία. Η μητέρα του, η Ταμάρα, είναι Λευκορωσίδα που το έσκασε από τις σφαγές της Οκτωβριανής Επανάστασης ενώ ο πατέρας του, Ανρί Ντελόν, είναι Γάλλος επιχειρηματίας που γνώρισε στην Ιαπωνία την Ταμάρα και την παντρεύτηκε. Ο Ανρί Ντελόν καταφέρνει να δημιουργήσει μια μικρή περιουσία και μια μικρή αυλή από θαυμάστριες! Έτσι, σ\' ένα ταξίδι του στην Αυστραλία, γίνεται πατέρας ενός παιδιού, του Σαμ, τον οποίο η Ταμάρα δέχεται για δικό της όταν η μητέρα του πεθαίνει. Η θεία του Σαμ, Φλόρενς Κάρτερ, που ζει στην Αυστραλία, λατρεύει το παιδί και καταφέρνει να τον συναντήσει μόνο αρκετά χρόνια αργότερα σε μια ξαφνική επίσκεψη. Το δέσιμο του Σαμ με τη θεία του είναι σφιχτό, αν και δε γνωρίζει την αλήθεια για τη μητέρα του. Κάνουν σχέδια για τις σπουδές του αλλά ο πόλεμος τους προλαβαίνει.

Όλα αυτά γίνονται γνωστά ήδη από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου, οπότε δε σας χαλάω καμία έκπληξη. Η ιστορία επικεντρώνεται σε δύο παράλληλους κόσμους: στην Ιαπωνία και τον Σαμ και στην Αυστραλία και τη Φλόρι. Θεία και ανιψιός ζουν πολλές περιπέτειες, μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους και όλα αυτά δεν μπορούν να τα μοιραστούν με ένα απλό γράμμα λόγω της παγκόσμιας σύρραξης.

Ο Σαμ πιάνει δουλειά σε μια τράπεζα, ο διευθυντής της οποίας έχει τον τρόπο να στέλνει κρυφά χρήματα σε τράπεζες της Ελβετίας για σημαντικούς και ισχυρούς ανθρώπους της χώρας. Η Φλόρενς γνωρίζει και παντρεύεται τον Καρλ, έναν Γερμανό εβραίο που κατάλαβε έγκαιρα τις άρρωστες φιλοδοξίες του Χίτλερ και κατέφυγε στην Αυστραλία, έναν άντρα που της κλέβει και την καρδιά και τον νου. Θέλοντας να κάνει κάτι για την Αυστραλία, τη χώρα στην οποία ξαναστάθηκε στα πόδια του, μπλέκεται με την κατασκοπεία. Ο Ίτο, επικεφαλής της στρατιωτικής αστυνομίας Κεμπετάι, παρακολουθεί στενά τον Σαμ και τις παράξενες επαφές του με τη διπλωματική αλληλογραφία με την Ελβετία. Γίνονται εχθροί και δε διστάζει να τον συλλαμβάνει και να τον βασανίζει.

Και οι δύο χαρακτήρες ζουν πολλά περιστατικά, βλέπουν να ανατρέπονται πολλά σχέδια και να ξεθεμελιώνονται διάφορες νοοτροπίες τους. Ο συγγραφέας περιγράφει με όμορφο, λιτό τρόπο τις ζωές τους σε δυο χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και την αγωνία τους, μεταξύ άλλων, να καταφέρουν να επικοινωνήσουν. Ανατροπές, εκπλήξεις, απρόοοπτα και η ιστορία της Αυστραλίας και της Ιαπωνίας εκείνη την περίοδο.

Γενικά το βιβλίο είναι γεμάτο περιστατικά, σκηνές και περιγραφές που δεν κουράζουν τον αναγνώστη. Κι ενώ στην αρχή ξεκινάει ως ένα χαλαρό σχετικά βιβλίο για μια οικογενειακή ιστορία, με το ξέσπασμα του πολέμου ο συγγραφέας τέμνει βαθιά τη νοοτροπία και την ψυχολογία των Ιαπώνων και βλέπουμε τον πόλεμο με τα δικά τους μάτια: πώς αντιμετωπίζουν τους ντόπιους ξένους, πώς αρνούνται να πιστέψουν οτιδήποτε δεν έχει την υπογραφή και την έγκριση του ανώτατου άρχοντα και βασιλιά τους, Χιροχίτο, πώς επιμένουν στο γεγονός ότι οι Γιαπωνέζοι νικούν στον πόλεμο κι ας δέχονται καθημερινά χιλιάδες βομβαρδισμούς στα λιμάνια. Οι σελίδες που περιγράφεται ο πλήρης αφανισμός του Τόκιο από εμπρηστικές βόμβες τον Μάη του 1945 είναι ανατριχιαστικές. Ο συγγραφέας διαλέγει απλές, καθημερινές σκηνές να περιγράψει μόνο και μόνο για να μεγαλώσει η φρίκη μας όταν αυτή η πόλη ισοπεδωθεί.

Κι ενώ οι ιστορίες κορυφώνονται, ενώ οι Ιάπωνες αρνούνται να συνθηκολογήσουν ακόμη και μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ, περίμενα με αγωνία να δω πόσο καταλυτικός θα είναι ο ρόλος του βομβαρδισμού της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι σε αυτήν την ιστορία. Κι όμως ο συγγραφέας δεν το φώτισε άπλετα, έχοντας ήδη δώσει έμφαση στον βομβαρδισμό του Τόκιο, οπότε έτσι καταλαβαίνει ο αναγνώστης πως δεν έχει λόγο και νόημα να περιγράφουμε σωρηδόν φρικιαστικές σκηνές. Ακόμη και ο απόηχος των βομβών, οι συνέπειες από την ατομική βόμβα, όλα αυτά μπορούν να καταγραφούν έμμεσα και χωρίς ωμότητες. Πάνω απ\' όλα σημασία έχει να καταλάβουμε πόσο αδυσώπητος και ανελέητος μπορει να γίνει ο άνθρωπος, ο ίδιος άνθρωπος που πριν ρίξει τις βόμβες του πάνω σε αμάχους σκέπασε και καληνύχτισε τα δικά του παιδιά!

Συκγλονιστικά αισθήματα, εξέλιξη χαρακτήρων, αγάπη και πάνω απ\' όλα αισιοδοξία, ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο που είναι στα χέρια όλων μας να το προετοιμάσουμε. Από τα καλύτερα αντιπολεμικά μυθιστορήματα!

Πάνος Τουρλής