Ρώμη, 1683. Ο μυστηριώδης θάνατος ενός Γάλλου ευγενούς θα σταθεί αφορμή ώστε οι ένοικοι του πανδοχείου του Ντοντσέλο να τεθούν σε αυστηρή καραντίνα, υπό τον φόβο μιας νέας επιδημίας πανούκλας, η οποία ήδη θέριζε στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, στην πολιορκούμενη Βιέννη, οι Τούρκοι είναι έτοιμοι να επιτεθούν και να κατεδαφίσουν τα τείχη που τους εμποδίζουν να ξεχυθούν στη χριστιανική Ευρώπη. Οι ένοικοι του πανδοχείου συνθέτουν ένα μωσαϊκό όλων των κυρίαρχων θρησκευτικών και φιλοσοφικών ρευμάτων της εποχής: ένας ισπανός ιησουίτης, ένας ναπολιτάνος αστρολόγος, ένας γιανσενιστής, ένα γιατρός-αλχημιστής, ένας μουσικός κ.ά. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο καστράτος Ατο Μελάνι, πράκτορας του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΔ΄ και κάτοχος πολλών μυστικών από τις βασιλικές αυλές του 17ου αιώνα. Με βοηθό και παραστάτη τον νάνο παραγιό του πανδοχείου, θα προσπαθήσει να διαλευκάνει τα αίτια του ξαφνικού θανάτου του Γάλλου ευγενούς και θα φέρει στο φως τη συνωμοσία που εξυφαίνεται εκείνες τις ημέρες στα υπόγεια της Αιώνιας Πόλης, και που έχει ως στόχο της τον προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, τον πάπα Ιννοκέντιο IA΄.Οι συγγραφείς χρειάστηκαν δέκα χρόνια ερευνών για να ολοκληρώσουν το ογκώδες και πυκνογραμμένο αυτό μυθιστόρημα. Ολα τα πρόσωπα, είναι ιστορικές προσωπικότητες, ορισμένες εκ των οποίων διαδραμάτισαν σημαντικούς ρόλους στην εποχή τους. Επιπλέον, έχουν όλα, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, διανυκτερεύσει στο εν λόγω πανδοχείο. Εντυπωσιακή παράθεση στοιχείων από ποικίλες πτυχές της ζωής, της τέχνης, της φιλοσοφίας και των πολιτικών ισορροπιών της εποχής.
Ενώ αρχικά η υπόθεση εκτυλίσσεται στο πανδοχείο, σύντομα ο καστράτο και ο παραγιός ανακαλύπτουν την είσοδο στις μυστικές υπόγειες στοές της πόλης που οδηγούν σε όλες τις άκρες της Ρώμης. Εκεί θα βρουν δύο άσχημους τυμβωρύχους, που θα γίνουν τα μάτια και τα αφτιά τους σε αυτήν τη μυστηριώδη υπόθεση. Ο παραγιός στέκεται στο πλευρό του καστράτου, όταν αρχίζει όμως να μαθαίνει κρυφακούοντας κάποιες σκοτεινές πτυχές του χαρακτήρα του και κυρίως ότι πρόκειται για μυστικό απεσταλμένο του Λουδοβίκου, η πίστη του κλονίζεται. Τελικά υπάρχει ένας δολοφόνος στο ξενοδοχείο κι αυτός έχει ως στόχο του τον πάπα Ιννοκέντιο. Γιατί όμως; Όντως ο πάπας ήταν φιλοχρήματος και είχε κρυφές δοσοληψίες
με εμπορικούς οίκους; Και γιατί;
Το πρώτο θύμα είναι ο ηλικιωμένος Γάλλος ευγενής ντε Μουρέ, ο οποίος στην πραγματικότητα είναι ο υπουργός Φουκέ, που το έσκασε από τη φυλακή που τον έριξε ο Λουδοβίκος, πέφτοντας στην παγίδα που έστησε με τις συκοφαντίες του ο αντίζηλος του Φουκέ, Κολμπέρ. Γιατί ήρθε στη Ρώμη ο Φουκέ; Και γιατί ο Άτο Μελάνι τον ακολούθησε κατά πόδας; Μαζί με τον Φουκέ ήρθαν στο πανδοχείο συνοδεία του ο Ντουλτσιμπένι (που έχει μυστικές επαφές με φίλο του γιατρό, τον οποίο επισκέπττεται μέσω των στοών, κι αυτός ο Ντουλτσιμπένι ψάχνει την κόρη του, καρπό μιας σχέσης του με σκλάβα, η οποία κόρη του απήχθη από άνθρωπο των Οντεσκάλκι, οικογένειας του Πάπα) και ο Ντεβιζί, συγκρατούμενος του Φουκέ, κάτοχος ενός φοβερού μυστικού: ξέρει τον σκοπό και τη μελωδία ενός \\\"ρόντο\\\" που αν παίζεται επί πολλή ώρα και με συγκεκριμένο τρόπο θεραπεύει την πανούκλα!
Έτσι λοιπόν ο καθένας έχει το ρόλο του σε αυτήν τη δαιδαλώδη και πολύπλευρη (για να μην πω πολύπλοκη) ιστορία. Απελευθέρωση της Βιέννης, θρησκευτικές διαμάχχες μεταξύ Γαλλίας και Αγίας Έδρας, κατάκτηση της Αγγλίας από τον Γουλιέλμο της Οράγγης οπότε και ο ρωμαιοκαθολικισμός παύει να έχει ισχύ στη χώρα αυτήν, απομόνωση του Λουδοβίκου ΙΔ΄ από τηην Ευρώπη, η πολιτική ισορροπία της Ευρώπης στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα σε τεντωμένο σχοινί. Και ο Πάπας Ιννοκέντιος ΙΑ΄ να κινεί σκοτεινά νήματα από καθαρά προσωπική φιλοδοξία.
Παραδέχομαι ότι το βιβλίο δεν είναι εύκολο. Είναι ένα καλό αλλά πολύπλοκο ιστορικό μυθιστόρημα (σαν το Όνομα του Ρόδου, μόνο που το Όνομα έχει πολυπεπίπεδες αναγνώσεις κι αν πηδήξεις κάποιες σελίδες ξέρεις ότι προσπέρασες κάποια παρένθετα ιστορικά, φιλοσοφικά ή οικονομικά στοιχεία), με εκτεταμένες πληροφορίες για την ιατρική, τη μαγειρική, τη φιλοσοφία, την αστρονομία, την τυπογραφία, τα πιστεύω της Εκκλησίας, τις επιπτώσεις και την έκταση της πανούκλας, όλος ο 17ος αιώνας καταγράφεται εδώ. Και σα να μη φτάναν όλα αυτά το βιβλίο εντάσσεται μέσα σε μιαν άλλη ιστορία, αυτήν του Λαυρεντίου του Άτζο, ο οποίος το 2040 (!) γράφει επιστολή στον Αλέξιο Τανάρι, γραμματέα της Επιτροπής για την Ανακήρυξη Αγίων, και του εφιστά την προσοχή να μη βιαστεί να αγιοποιήσει τον Ιννοκέντιο ΙΑ΄, γιατί συνάντησε ένα ζευγάρι (τους συγγραφείς της ιστορίας!), οι οποίοι εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς όταν του εμπιστεύτηκαν τα χειρόγραφά τους (το μυθιστόρημα που διαβάζουμε). Ο Λαυρέντιος του ζητά να διαβάσει με σκεπτικισμό την ιστορία και στο τέλος της ιστορίας του περιγράφει και την Ιστορία της Ευρώπης όπως προκύπτει μέσα από το μυθιστόρημα και ισχυροποιεί με τεκμήρια κάποιες σημαντικές εξελίξεις που αναγνωρίζονται στο μυθιστόρημα, οπότε τον αφήνει να αποφασείσει είτε να αγνοοήσει το βιβλίο και να εισηγηθεί την αγιοποίηση του Πάπα Ιννοκέντιόυ είτε να αποφασίσει ότι όλα τα γεγονότα είναι αληθινά, το βιβλίο δεν είναι μυθιστόρημα κι επομένως ο Πάπας δεν είναι Άγιος και το βιβλίο πρέπει να κυκλοφορήσει προς ισχυροποίηση των απόψεών του, να δοθεί δηλαδή το περιβόητο Τυπωθήτω! Ουφ!
Δυστυχώς το βιβλίο δεν είναι απόλυτα αυτοτελές. Έχει κυκλοφορήσει και ο 2ος τόμος, με τίτλο Το μυστικό και οι συγγραφείς έχουν γράψει άλλους δύο, με τους οποίους δίνεται η πραγματική εικόνα των γεγονότων της σχετικά σύγχρονης Ευρώπης. Στον 2ο τόμο ο Λαυρέντιος έχει εξοριστεί και ξαναστέλνει γράμμα στον Αλέξιο, αναρωτώμενος γιατί, αφού δεν έδωσε ο ίδιος στη δημοσιότητα το βιβλίο που έστειλε στον Αλέξιο, αφού δεν είχε κι άλλο αντίτυπο έτσι κι αλλιώς, άρα κάτι άλλο συμβαίνει. Δεν έχω μπει ακόμη στην κυρίως ιστορία, πρέπει να ξεμπλέξω στο μυαλό μου το 1ο βιβλίο (στην Ιταλία το 1ο βιβλίο απαγορεύτηκε κι οι συγγραφείς, οργισμένοι, αποφάσισαν να κυκλοφορήσουν τα υπόλοιπα εκτός Ιταλίας!)
Λοιπόν αν θέλετε διαβάστε το αλλά θέλει χρόνο, υπομονή και συγκέντρωση. Καλό κουράγιο (ή μάλλον καλό ταξίδι).
Πάνος Τουρλής