Το πτώμα στη βιβλιοθήκη

της Agatha Christie

Ο συνταγματάρχης και η κυρία Μπάντρι ανακαλύπτουν ένα πτώμα στη βιβλιοθήκη τους. Ο σύζυγος καλεί την αστυνομία και η σύζυγος τη φίλη της, Μις Μαρπλ. Τι σκάνδαλο! Μια κατάξανθη νεαρή κοπέλα με βαμμένα νύχια και ντυμένη «φθηνιάρικα» να κείτεται στη βιβλιοθήκη ενός αξιοπρεπούς τζέντλεμαν και συζύγου. Οι γλώσσες παίρνουν φωτιά, το χωριό αναστατώνεται, τα κουτσομπολιά δίνουν και παίρνουν και παράλληλα με τις επίσημες έρευνες, η μις Μαρπλ πρέπει να βγάλει μια άκρη και να εντοπίσει τον δολοφόνο, τη στιγμή που εντοπίζεται και δεύτερο πτώμα!

Το έγκλημα διαπράττεται στο Γκόσιγκτον, 3 χιλιόμετρα από το χωριό της μις Μαρπλ, το Σεντ Μέρι Μιντ. Μόλις ολοκληρώνονται οι επίσημες ανακρίσεις και έρευνες, που δεν οδηγούν πουθενά, αναλαμβάνει δράση η αγαπημένη μας ηρωίδα. Η υπόθεση επικεντρώνεται γύρω από τη νεκρή χορεύτρια που θέλησε να υιοθετήσει ο εύπορος και ανάπηρος επιχειρηματίας Κόνγουεϊ Τζέφερσον. Ποιος ωφελείται από τον θάνατό της; Γιατί να θελήσει ο Τζέφερσον ν’ αποκαταστήσει μια τυχαία κοπέλα με τα μισά του και παραπάνω χρόνια; Ποια είναι η αντίδραση της οικογένειάς του; Γιατί την κάλεσε η ξαδέρφη της για μια επαγγελματική πρόταση; Ποιος είναι ο ρόλος του κορτάκια και γυναικά κινηματογραφικού αστέρα Μπέιζιλ Μπλέικ στην όλη ιστορία;

Οι ιστορίες με τη μις Μαρπλ μ’ αρέσουν πολύ γιατί αναπαριστούν πειστικότατα τη γνήσια, «χωριάτικη» αντίληψη και νοοτροπία, διαστρεβλώνουν για χάρη εντυπωσιασμού κάποια γεγονότα, βγάζουν στην επιφάνεια καλά κρυμμένα μυστικά που ίσως να έχουν, ή και όχι, σχέση με την καθαυτή ιστορία και γενικότερα η Agatha Christie δημιουργεί ένα άκρως ρεαλιστικό σκηνικό και καταπληκτικά ανορθόδοξες μεθόδους επίλυσης του μυστηρίου. Η μις Μαρπλ είναι μια πανέξυπνη γυναίκα, με άφθαστη πείρα από ανθρώπινους χαρακτήρες και πάντα μ’ ένα περίεργο ερωτηματολόγιο που θα την οδηγήσει στη λύση όσο η όλη συμπεριφορά της εμπνέει στους γύρω της την απορία, τη λύπηση ή ακόμη και την οργή για τα όσα ξεπερασμένα και πεπαλαιωμένα εκπροσωπεί. Πρόκειται για μια καλά κρυμμένη «μάσκα» όμως που ξεγελάει τους γύρω της και την αφήνει απερίσπαστη να ακολουθήσει το δικό της μονοπάτι. Έτσι κι εδώ, μετά τη σειρά των ερωτήσεων που υποβάλλουν οι επίσημες αρχές στους υπόπτους, η Μις Μαρπλ, μια καλοκάγαθη γεροντοκόρη που κερδίζει την εμπιστοσύνη του συνομιλητή της, καταφέρνει να συνδυάσει τις ετερόκλητες ενδείξεις και να οδηγηθεί στη λύση ενός δύσκολου μυστηρίου.

Μέσα από την περιπέτεια αυτή υπάρχουν αναφορές στη διαφορά των αντιλήψεων της νέας γενιάς και των μεγαλύτερων ανθρώπων, στη βρετανική συμπεριφορά, στον τρόπο που παρασύρονται κάποιες κοπέλες στην ντόλτσε βίτα, στην καθημερινότητα ενός ήρεμου και καθ’ όλα αξιοπρεπούς χωριού, ακόμη και μια έξυπνη αυτοαναφορικότητα της συγγραφέως, όταν ένα μικρό παιδί λέει γεμάτο ενθουσιασμό στον αστυνομικό διοικητή Χάρπερ: «Σας αρέσουν οι αστυνομικές ιστορίες; Εμένα πολύ. Τις έχω διαβάσει όλες, έχω και υπογεγραμμένα αντίτυπα από την Ντόροθι Σάγιερς και την Άγκαθα Κρίστι, τον Ντικσον Καρ και τον Χ. Κ. Μπέιλι» (σελ. 74). Επιπλέον, με μια σημαντική αποκάλυψη που οδηγεί επιτέλους στον ένοχο, η συγγραφέας μας δείχνει πως θέλησε ν’ ανατρέψει το κλισέ της ως τότε αστυνομικής λογοτεχνίας «πτώμα στη βιβλιοθήκη» με τον δικό της μοναδικό τρόπο! Η δράση κλιμακώνεται όσο πλησιάζουμε στο τέλος, μιας και ο τρόπος που ερευνά η μις Μαρπλ την υπόθεση είναι εντελώς ανορθόδοξος και οι ερωτήσεις της μπερδεύουν την πορεία των ερευνών που έχει κάνει ο αναγνώστης. Στο τέλος όμως έρχονται όλα στο φως με αληθοφάνεια, ρεαλισμό και ευρηματικότητα.

«Το πτώμα στη βιβλιοθήκη» κυκλοφόρησε σε Αμερική και Αγγλία το 1942 και είναι η τρίτη περιπέτεια με τη γλυκιά ηλικιωμένη πρωταγωνίστρια, με τα «Murder at the vicarage» και «The thirteen problems» να προηγούνται. Στα ελληνικά υπήρξαν πολλές εκδόσεις ώσπου κυκλοφόρησε από το Λυχνάρι με τον τίτλο «Ένα πτώμα στη βιβλιοθήκη» και σήμερα (2018) επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μεγαλύτερο σχήμα, με προλογικό σημείωμα και με νέα μετάφραση (της Χρύσας Μπανιά). Ως προς το εξώφυλλο ακολουθούν την έκδοση Harper Collins (1994) ενώ έχουν ανακοινώσει πως στόχος τους είναι να κυκλοφορήσουν στα ελληνικά όλα τα αστυνομικά έργα της Agatha Christie. Το 2017 κυκλοφόρησε και σε graphic novel, με εικονογράφηση του Olivier Dauger και διασκευή του Dominique Ziegler, το οποίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2018 από τις εκδόσεις Διόπτρα, σε μετάφραση Τατιάνας Γαλάτουλα.

Πάνος Τουρλής