Ο Χάρης ζει δίπλα στο ποτάμι και ξεχνιέται ψαρεύοντας πέστροφες όσο περιμένει την επιστροφή του πατέρα του από τον πόλεμο. Μια μέρα αρχίζουν να κατεβαίνουν διάφορα παιχνίδια μέσα σε ξύλινα κιβώτια. Ποιος τα έχασε; Τι κρύβεται λίγα μόλις μέτρα πιο πάνω και πώς θα επηρεάσει τη ζωή του Χάρη; Πώς θα μας βοηθήσει η δύναμη της θέλησης ν’ αντιμετωπίσουμε τα προβλήματά μας; Πόσο σημαντική είναι η φιλία στη ζωή μας και πόσο θετικά μας επηρεάζει; Τι ρόλο θα παίξει στα γεγονότα ο γλάρος Ιωνάθαν του συγγραφέα Ρίτσαρντ Μπαχ;
Ο Αιμίλιος Σολωμού γράφει ένα μυθιστόρημα για νεαρούς αναγνώστες σχετικά με τις επιρροές που έχει ένας πόλεμος και η απουσία του πατέρα στην ψυχολογία ενός παιδιού. Ο Χάρης δε ζει την ηλικία του, δεν παίζει, δε γελάει, δεν πάει βόλτες με τους φίλους του. Ο μπαμπάς του είναι στη μάχη κι έχουν περάσει δυο χρόνια από τότε που τους αποχαιρέτησε. Το παιδί έχει άκρατο θυμό απέναντι στους ανωτέρους που τον διατάζουν και τους κρατάνε χώρια, στην τρέλα και στο παράλογο του πολέμου, ακόμη και στον ίδιο του τον πατέρα που υποσχέθηκε να γυρίσει σύντομα αλλά πέρασαν πια τόσα χρόνια. Ο Χάρης απομονώνεται από τους συμμαθητές του, κλείνεται στον δικό του κόσμο και καταφεύγει στο ψάρεμα της πέστροφας.
Ο συγγραφέας, αποφεύγοντας συγκεκριμένο ιστορικό υπόβαθρο, μιλά γενικά για έναν πόλεμο που χώρισε την οικογένεια στα δύο. Γράφει με λυρισμό και δωρικότητα, παρ’ όλο που οι προτάσεις είναι απλές και με τη βασική συντακτική δομή. Προσέξτε πόσο εύληπτα αποδίδει τη δικαιολογία της κατάταξης στο μικρό παιδί: «Είναι κάτι που το ζητάει η πατρίδα. Και γιατί του ζητάει η πατρίδα να πάει τόσο μακριά; Αν ήταν για την πατρίδα, γιατί δε μένει εδώ, στον τόπο του; Γιατί το κακό πλησιάζει και, αν δεν πάει εκεί, μπορεί να έρθει εδώ, στην πατρίδα» (σελ. 10). Η χρήση του ενεστώτα δίνει ζωντάνια και ρεαλισμό στην αφήγηση και οι μεταφορές στολίζουν περίτεχνα τις δύσκολες στιγμές του παιδιού: «Η πετονιά που πετάει μέσα στο ποτάμι είναι το αόρατο νήμα που τον συνδέει με τον πατέρα του. Στα χέρια του κρατάει τη μια άκρη, η άλλη φτάνει μέχρι το μέτωπο του πολέμου» (σελ. 13).
«Το ποτάμι» είναι ένα τρυφερό και συγκινητικό μυθιστόρημα για παιδιά από 8 ετών και πάνω που δίνει μέσα σε λίγες σελίδες σημαντικά μηνύματα γύρω από την αξία της ειρήνης και της φιλίας, της ελπίδας και της θέλησης, και με γέμισε αισιοδοξία με το ανατρεπτικό του τέλος.
Πάνος Τουρλής