Το κιβώτιο

του Άρη Αλεξάνδρου

Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 1949, όπου μια ομάδα από παρασημοφορημένους και επίλεκτους άνδρες του λαϊκού στρατού αναλαμβάνει την αποστολή να μεταφέρει ένα κιβώτιο από την πόλη Ν στην πόλη Κ. Η επίτευξη του στόχου θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την έκβαση του πολέμου. Κανείς δεν γνωρίζει το περιεχόμενο του κιβωτίου ούτε και τη διαδρομή που θα ακολουθήσουν. Το αρχηγείο τους υποδεικνύει κάθε μέρα το δρομολόγιο της επομένης. Καμιά καθυστέρηση δεν γίνεται ανεκτή και όποιος τραυματίζεται ή βραδυπορεί θα αυτοκτονεί παίρνοντας κυάνιο. Η επιχείρηση θα κρατήσει δύο μήνες. Ο μόνος που θα επιζήσει στο τέλος θα είναι ο αφηγητής, που θα παραδώσει το κιβώτιο και θα διαπιστωθεί ότι είναι άδειο. Τον συλλαμβάνουν και τον φυλακίζουν. Χρησιμοποιεί λευκές αλλά σφραγισμένες κόλλες χαρτί που του δίνονται για να εξιστορήσει τι ακριβώς συνέβη και να αποδείξει την αθωότητά του.

Ομολογώ ότι με κούρασε κι άρχισα στο τέλος να πηδώ χωρία (όχι σελίδες, γιατί κάπου θα υπήρχε ένα μικρό \"και\" που θα άλλαζε τα πάντα και δεν ήθελα να το χάσω). Φιδογυριστός τρόπος εξιστόρησης, διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε την ίδια ιστορία, σε κάθε κεφάλαιο όμως προστίθεται κι ένας νέος κόκκος σαν ένας πίνακας που ζωγραφίζεται σιγά σιγά μπροστά στα μάτια μας. Ξέροντας ότι γράφτηκε το 1975 κι από έναν άνθρωπο αναγνωρισμένο στο χώρο της λογοτεχνίας το αντιμετώπισα με διαφορετικό τρόπο: γράφει διαφορετικά, γράφει παλαιότερα, γράφει άνθρωπος γνωστός και καταξιωμένος, οπότε δεν μπορώ να πω ότι είναι για πέταμα ή ότι είναι αριστούργημα. Έπιασα στα χέρια μου ένα βιβλίο για το συγγραφέα του οποίου έχουν γραφτεί πολλά και το διάβασα με προσοχή, κάποιες φορές ξανά και ξανά, για να μπω στη σκέψη του λογοτέχνη. Σε γενικές γραμμές έμεινα ευχαριστημένος από την πρωτοτυπία της πλοκής, από το απλό και ρέον γράψιμο, από την ανθρώπινη αγωνία μπροστά σε έναν απρόσωπο ανακριτή, από το ρημαδιασμένο το γιατί που γίναν τόσοι σκοτωμοί για ένα κιβώτιο αδειανό, για μια Ελένη. Το συνιστώ μόνο σε όσους θέλουν να διαβάσουν κάτι άλλο από την ας πούμε \"κλασική\" ή τη \"μοντέρνα\" ελληνική λογοτεχνία και θέλουν να αφοσιωθούν στο διάβασμα ενός βιβλίου με περισυλλογή.

Πάνος Τουρλής