Η αγαπημένη μου παρέα επέστρεψε με ένα ταξίδι στα Δωδεκάνησα. Για άλλη μια φορά η συναρπαστική γραφή του Κώστα Στοφόρου ταξιδεύει τους αναγνώστες από 10 ετών και πάνω στην πεταλούδα του Αιγαίου, την Αστυπάλαια, στην ιταλοκρατούμενη Ρόδο και στη βραχονησίδα Σύρνα. Τι απέγινε η ρομαντική σχέση ενός μπάρμαν και μιας πριγκίπισσας και τι ρόλο έπαιξε σε αυτό ένας Βρετανός κατάσκοπος, που κάποιες φήμες υποστηρίζουν πως ήταν διπλός πράκτορας; Πού βρίσκεται θαμμένο ένα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα; Τι συνέβη κατά τη διάρκεια του πολέμου στα Δωδεκάνησα και πώς θα βρεθούν στα ίχνη μιας συνωμοσίας τα παιδιά από το Πόρτο Ράφτη; Τι δουλειά έχει ο στενός συνεργάτης του Κουρτ Βίντελ, Τζιανκάρλο Αμέλιο, με το νησί όπου παραθερίζουν τα παιδιά και οι γονείς τους; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντώνται για όσους επιλέξουν να διαβάσουν «Το ελάφι της Ρόδου».
Ο Κώστας Στοφόρος έχει βελτιωθεί αισθητά ως προς τον τρόπο που χειρίζεται το υλικό του και ως προς τις αφηγηματικές τεχνικές που ακολουθεί, παρ’ όλο που αυτήν τη φορά, όπως αναφέρει και ο ίδιος στον επίλογο, δυσκολεύτηκε αρκετά να συγκροτήσει τα ετερόκλητα ενδιαφέροντα και συναρπαστικά στοιχεία που βρήκε σε έναν κεντρικό κορμό πλοκής. Η ιστορία διαδραματίζεται στις δεκαετίες του 1930 και του 1940 ενώ ταυτόχρονα στο σήμερα τα παιδιά της αγαπημένης μας παρέας διασκεδάζουν και κάνουν τα μπάνια τους στην Αστυπάλαια. Οι διακοπές αυτές είναι πιο απαραίτητες από κάθε άλλη φορά για να ηρεμήσουν οι μικροί και μεγάλοι πρωταγωνιστές της νέας περιπέτειας, μιας και η προηγούμενη, στην Καστοριά, τους στοίχισε πάρα πολλά και τους έφερε πολύ κοντά στον θάνατο.
Ο Γιάννης, ο Δημήτρης, η Αντιγόνη, η Κατερίνα, η Ζωή και η Ζηνοβία έχουν καταλάβει πολύ καλά πως οι κίνδυνοι που ζούνε δεν είναι κάτι αστείο και μπορεί να στοιχίσει ανθρώπινες απώλειες. Έτσι, οι γονείς Οδυσσέας και Μαρίνα και Μιχάλης (χωρίς τη Σοφία) αφήνουν το Πόρτο Ράφτη, παίρνουν τον παππού Λευτέρη και τη γιαγιά Ζωή, τη Ζηνοβία, την Κατερίνα και την Αντιγόνη και πάνε για διακοπές, με τον Μιχάλη να προσέχει μην μπλέξουν πάλι πουθενά οι μικροί ήρωες ενώ σύντομα στη συντροφιά τους θα προστεθούν ο Ιάσονας και ο Σάββας από το Λιτόχωρο. Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από την περιπέτεια στο Πόρτο Ράφτη που τους έφερε κοντά, οι χαρακτήρες έχουν μεγαλώσει, οι μισοί πάνε κατασκήνωση και οι άλλοι μισοί έχουν βιώσει γεγονότα και καταστάσεις που τους έχουν ωριμάσει. Να που όμως αρχίζει να μπαίνει κι ο έρωτας στο παιχνίδι, με την αθωότητα των πρώτων βημάτων και το άγχος των αβέβαιων συναισθημάτων.
Τα κορίτσια γνωρίζονται με τον Ρένο και τη Φραντσέσκα που ήρθαν με τους γονείς τους από την Κάτω Ιταλία. Με αριστοτεχνικό τρόπο, το παρελθόν των παιδιών δένει με το ιστορικό χτες των Δωδεκανήσων και η παρέα του Πόρτο Ράφτη αρχίζει να συνδέει τα κομμάτια ενός παζλ που ζωντανεύει την εποχή και τις συνθήκες της ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα και τα παιχνίδια που παίζονταν για τον εξιταλισμό τους από τον διοικητή τους και τον Μπενίτο Μουσολίνι. Διπλωματικά κόλπα, παιχνίδια, εξαπάτηση, αρχαιοκαπηλεία αναμιγνύονται αρμονικά με ρομαντικές ιστορίες, με σελίδες από την Εθνική Αντίσταση, με τα ελληνικά του Οτράντο και το «Bella ciao» και με μια τραγωδία που μάλλον έγινε κατά λάθος αλλά κανείς δε ζήτησε δημόσια «συγνώμη» για την ασύλληπτη αυτή καταστροφή.
Η φαντασία του συγγραφέα μπλέκει το ναυάγιο του Φιούμε, που στοίχισε τη ζωή σε 214 ανθρώπους, με ένα φανταστικό γλυπτό ενός σημαντικού καλλιτέχνη της αρχαιότητας, τον έρωτα του Τάσου Χαραλάμπη από τη Σύμη και της πριγκίπισσας του Ιράκ Αζζά με την ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης Πασιθέας Ζουρούδη-Σαλίγγαρου! Σε αυτό το μυθιστόρημα υπάρχει έντονη διαδραστικότητα με τα γεγονότα που συνέβησαν στον «Κώδικα της Λέρου» και στη «Σπηλιά του Δράκοντα» και ο αστυνόμος Παπαγεωργίου παίζει τον δικό του ρόλο. Χωριά και περιοχές σε Ρόδο, Σύμη και Αστυπάλαια χτίζουν ένα υπέροχο και ρεαλιστικό σκηνικό, μέσα στο οποίο δρουν, παίζουν, κινδυνεύουν τα μέλη της παρέας που με ταξιδεύει κάθε φορά και σε άλλο σημείο της Ελλάδας. Ο συγγραφέας παραθέτει πάμπολλες εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες και διάφορα ιστορικά στοιχεία, που τα μπλέκει μεταξύ τους αρμονικά, χωρίς πλατειασμούς, ωθώντας τους μικρούς αναγνώστες να ψάξουν περαιτέρω και δημιουργώντας ένα μυθιστόρημα ανυπολόγιστης εγκυκλοπαιδικής αξίας και υψηλής συναισθηματικής έντασης. Χιλιάδες ερωτηματικά, κλιμακούμενη αγωνία, ξενάγηση σε ακτές, σοκάκια, παραλίες, με πολλά ιστορικά στοιχεία που δύσκολα θα βρουν οι μικροί αναγνώστες στα σχολικά βιβλία.
Τα διαρκή πρωθύστερα και το πλήθος των χαρακτήρων δε με μπέρδεψαν καθόλου, αντίθετα δημιούργησαν την απαραίτητη ένταση και σασπένς που χρειάζεται ένα καλοδουλεμένο μυθιστόρημα για να κρατήσει τον αναγνώστη ως το τέλος. Πρόκειται για μια υπέροχη ανατρεπτική, καλογραμμένη περιπέτεια για παιδιά και εφήβους που με συντρόφεψε ευχάριστα και με έκανε κι αυτή, όπως και όλες οι προηγούμενες της σειράς, να χάσω αρκετές στάσεις λεωφορείου μέχρι να το τελειώσω. Ο συγγραφέας ξέρει να γράφει και να εξισορροπεί τα εγκυκλοπαιδικά στοιχεία με το σασπένς και για πρώτη φορά σε βιβλίο του παραθέτει αυθεντικά αποσπάσματα από εφημερίδες της εποχής ή μεταγενέστερα αφιερώματα. Θα τονίσω για πολλοστή φορά ότι το ανυπέρβλητο ταλέντο του είναι ένα κράμα της εγκυκλοπαιδικότητας της Αντιγόνης Μεταξά, της φροντίδας της Πηνελόπης Δέλτα και της αγωνίας στα βιβλία της Enid Blyton.
Ο Ολυμπιονίκης Κλεομήδης, ο φιλέλληνας Γάλλος πλοίαρχος Ιπολίτ Μπισόν, η αντιστασιακή Πασιθέα Ζουρούδη-Σαλίγγαρου με το «Ραδιοφωνικόν Δελτίον» της, το Φιούμε, τα πετρέλαια της Μοσούλης, το φαγητό της Αστυφαγίας, η αρχιτεκτονική της Αστυπάλαιας, ένα ορειχάλκινο ελάφι και χιλιάδες άλλες λεπτομέρειες συγκροτούν άλλο ένα ανατρεπτικό μυθιστόρημα. Πότε περιγράφοντας σκηνικά από το παρελθόν που ενώνονται μεταξύ τους με εφευρετική αληθοφάνεια και πότε καταγράφοντας ρεαλιστικά, σαν κινηματογραφικές σεκάνς, τις περιπέτειες που ζουν οι μικροί μας ήρωες, το βιβλίο αποτελεί μία από τις καλύτερες περιπέτειες που έχω διαβάσει ως τώρα και είναι ένα αρμονικό σύνολο πληροφοριών, διασκέδασης και αγωνίας.
Πάνος Τουρλής