Στο πίσω κάθισμα

της Ευτυχίας Γιαννάκη

Ο αστυνόμος Χάρης Κόκκινος καλείται να διαλευκάνει τη δολοφονία ενός διάσημου, λίγο διαφορετικού στη σκηνοθετική ματιά, ανθρώπου που βρέθηκε νεκρός στο καμαρίνι του θεάτρου του. Μέσα από αυτήν την ιστορία ξεδιπλώνονται οι σκοτεινές γωνίες της Αθήνας και οι καταθλιπτικοί χαρακτήρες που κατοικούν σε αυτήν την πόλη.

Το μυθιστόρημα είναι μια καλή προσπάθεια της συγγραφέως να γράψει αστυνομικής υφής κείμενο, το γεγονός όμως ότι η ιστορία ξεδιπλώνεται από ανάκριση σε ανάκριση, οπότε το εκάστοτε στοιχείο που θα οδηγήσει παρακάτω την ιστορία προκύπτει είτε μέσα από τις κατάλληλες ερωτήσεις είτε μέσα από προσωπικές έρευνες του αστυνόμου, δεν κατάφερε να μου εξάψει ένοτνα το ενδιαφέρον. Δεν υπάρχουν ανατροπές και εκπλήξεις, μιας και ο σκελετός του βιβλίου είναι ο εξής: δολοφονία, ανακρίσεις, εμφάνιση σημαντικών προσώπων, κάποια στιγμή κάποιος λυγίζει και λέει κάποια πράγματα παραπάνω, ο ένοχος αρχίζει να αχνοφαίνεται ώσπου στο τέλος να αποδοθεί η πλήρης ταυτότητα και να επεξηγηθούν επαρκώς τα κίνητρα του εγκλήματος. Αν θα συλληφθεί ή πώς θα ολοκληρωθεί το μυθιστόρημα, αυτό το αφήνω στον αναγνώστη να το ανακαλύψει μόνος του.

Ο αστυνόμος Χάρης Κόκκινος δε με κέρδισε καθόλου. Μου φάνηκε σχεδόν ανεδαφικός και σαθρός. Είναι ένας άντρας σαρανταπεντάρης, αφοσιωμένος στη δουλειά του, με αποτέλεσμα να αγνοήσει την οικογένειά του. Η γυναίκα του του έχει δώσει διαζύγιο εδώ και πάρα πολλά χρόνια ενώ ο ίδιος δεν έχει προσπαθήσει ούτε μία φορά να δει τον γιο του, που πλέον είναι 20 ετών παλικάρι. Την ώρα που ξεκινάει η ιστορία του βιβλίου, ο γιος του αστυνόμου συλλαμβάνεται για αποπλάνηση ανηλίκου, μιας και συνήψε σχέση με 17χρονο φοιτητή, χωρίς να γνωρίζει την ηλικία του. Η αποκάλυψη ότι είναι ομοφυλόφιλος και ταυτόχρονα ότι συνελήφθη γκρεμίζει τον κόσμο της μητέρας του και κλονίζει ελάχιστα του πατέρα του. Ο Κόκκινος ουσιαστικά γυρίζει την πλάτη του στο ίδιο του το παιδί, ειδικά τώρα που τον χρειάζεται, κι ας ξέρει πόσο δύσκολα περνάνε στη φυλακή όποιοι είναι συγγενείς αστυνομικών και αφοσιώνεται ψυχή τε και σώματι στην υπόθεσή του. Αυτό θα ήταν αποδεκτό, εφόσον στο τέλος του βιβλίου ο Κόκκινος έπαιρνε το μάθημά του και άλλαζε γνώμη, όμως η μεταστροφή του δεν είναι απότοκη ριζικών αλλαγών ή εξελίξεων και καθόλου πλήρης. Δε με έπεισε καθόλου η κοσμοθεωρία του: «Όχι, ο Χάρης δεν θα το έπαιρνε πάνω του αυτή τη φορά. Δεν ήθελε να κάνει οτιδήποτε για αυτήν την υπόθεση. Δεν θα του φόρτωναν έναν ακόμη αδύναμο που απαιτούσε να αλλάξει τον κόσμο για χάρη του, ακόμη κι αν αυτός ο αδύναμος ήταν ο γιος του» (σελ. 213).

Οι υπόλοιποι ήρωες του βιβλίου αντικατοπτρίζουν γνωστούς, οικείους ανθρώπους της καθημερινότητας μιας πόλης που γκριζάρει κάθε μέρα και πιο πολύ. Η δράση εκτυλίσσεται στη Δραπετσώνα, στην Κυψέλη, στην Πλάκα και αλλού. Κρυψίνοες γριές, αδίστακτοι δημοσιογράφοι που κάνουν τον φίλο, δυναμικές γυναίκες που νοιάζονται να λύσουν σωστά την υπόθεση, ανώτεροι που επιπλήττουν για την κωλυσιεργία, παράλυτες πρώην υπηρέτριες που τις βιάζουν τα αφεντικά τους, νοητικά καθυστερημένα παιδιά που προτιμούν να τα φυλακίσουν στους τέσσερις τοίχους παρά να τα βοηθήσουν από ιατρικής και φαρμακευτικής άποψης. Και όλα αυτά δοσμένα με μια «μαύρη», κατηφή περιγραφή, με «απαισιόδοξες» (που εμένα μου άρεσαν, γιατί λατρεύω αυτό το στυλ σε ένα βιβλίο) και διαχρονικές παρατηρήσεις. Η σχέση του Κόκκινου με τη γυναίκα του αποδομείται σε μία και μόνο φράση: «Πέρα από τη βιασύνη τους να γίνουν γονείς, δεν υπήρχε κάποιο άλλο κοινό σημείο αναφοράς» (σελ. 91). Ούτε η Αθήνα μένει αλώβητη: «Μια καθημερινότητα γεμάτη μικρές επιτυχίες για κάποιον που προφταίνει ανοιχτούς τους δρόμους πριν από μια πορεία, που αποφεύγει τις ακαθαρσίες ενός σκύλου στο πεζόδρόμιο, που βρίσκει να παρκάρει στο κέντρο» (σελ. 117).

Το βιβλίο «Στο πίσω κάθισμα» είναι ένα καλό κείμενο από περιγραφικής άποψης, με ενδελεχείς παρατηρήσεις πάνω στην ανθρώπινη φύση και τον κοινωνικό ιστό μιας πόλης, δεν έχει όμως ένταση και ανατροπές που χρειάζεται ένα αστυνομικό μυθιστόρημα για να το αγαπήσω λίγο παραπάνω. Ίσως επειδή είναι το 1ο της τριλογίας, όπως ανακοίνωσε η συγγραφέας, στα επόμενα να υπάρξουν τα στοιχεία που δε βρήκα εδώ.

Πάνος Τουρλής