Ο Χένρι Κόσκινεν που απολύθηκε από την ασφαλιστική εταιρεία όπου εργαζόταν ως αναλογιστής, κληρονομεί από τον αδελφό του, που πέθανε από καρδιά, την επιχείρησή του, ένα πάρκο περιπέτειας στο Ελσίνκι. Έντρομος ανακαλύπτει πως, μεν δεν έχει άλλη επιλογή, δε ο αδερφός του έχει μπλέξει με τοκογλύφους. Και τώρα τι κάνουμε;
Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι μονόχνοτος, χωρίς ενδιαφέροντα, μοναχικός, προσπαθεί να καταλάβει και ν’ αγαπήσει τον καινούργιο κόσμο που καλείται να κρατήσει ζωντανό και αποδοτικό. Δεν τον ενδιαφέρουν τα παιχνίδια, δεν αγαπάει τα παιδιά, ψάχνοντας όμως στα χαρτιά του πάρκου διαπίστωσε σοβαρά ελλείμματα κι ένα αδικαιολόγητο δάνειο. Ακόμη χειρότερα, ο αδερφός του είχε χρεωθεί σε τοκογλύφους που τώρα απαιτούν τα λεφτά τους με προσαυξημένο τόκο! Λάτρης της ισορροπίας, της εξήγησης και της μαθηματικής αρμονίας, αρχίζει να βυθίζεται σ’ έναν κόσμο δανείων, κεφαλαίου και εισπράξεων! Γνωρίζουμε σταδιακά και τους υπαλλήλους, με τις φιλοδοξίες τους, τα σχέδιά τους, τα όνειρά τους, καθώς και το πάρκο περιπέτειας αλλά και τους… κακούς της ιστορίας. Οι ευρηματικές ιδέες του Κόσκινεν είναι υποδειγματικές στον θεωρητικό τομέα, πρακτικά όμως δεν αποφέρουν αυτά που πρέπει κι έτσι ο κλοιός σφίγγει περισσότερο. Και να που εμφιλοχωρεί κι ο έρωτας! Απρόσμενα, αναπάντεχα και τόσο γλυκά! Με όμορφες συζητήσεις περί τέχνης, με αμοιβαία εμπιστοσύνη, με μια αγάπη που αναβρύζει σταγόνα σταγόνα από μέσα του απέναντι σε μια γυναίκα που τον κέρδισε, ανατρέποντας τη λογική, ήρεμη, υπολογισμένη ζωή του!
Πρόκειται για ένα διαφορετικό μυθιστόρημα, που με δισταγμό θα χαρακτήριζα μυστηρίου ή αστυνομικό, αλλά πέρασα καλά μαζί του, αν και προσπερνούσα αρκετές από τις φλυαρίες του πρωταγωνιστή και τις εκτεταμένες περιγραφές του συγγραφέα. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να γελάσω κάπου, παρ’ όλο που τα κωμικοτραγικά περιστατικά ήταν αρκετά και καταλάβαινα πόσο αστεία είναι ως εικόνα και ως πράξη. Το χιούμορ του συγγραφέα δε με άγγιξε καθόλου αλλά αυτό δε με εμπόδισε να εντοπίσω άλλα προτερήματα του κειμένου. Για παράδειγμα, παρ’ όλο που μισώ τα μαθηματικά, η τετράγωνη λογική του Χένρι και ο τρόπος που παρουσίαζε τα πράγματα από λογιστικής και υπολογιστικής άποψης και το πώς εφαρμόζονταν στην καθαυτή δράση με κέρδισαν και μου ήταν κι απολύτως κατανοητά! Μαγικό! «Ο παράγων λαγός» είναι οι προσπάθειες ενός μαθηματικού να τετραγωνίσει τον κύκλο επιχειρήσεων του νεκρού αδερφού του, με την πραγματικότητα να παίρνει το πάνω χέρι και να τον ζορίζει όλο και περισσότερο όσο οι μπράβοι ενός τοκογλύφου τον καταδιώκουν απηνώς! Και πώς μπορεί ο λαγός να γίνει παράγοντας της ιστορίας; Αυτό αφήνω τους αναγνώστες να το ανακαλύψουν.
Πάνος Τουρλής