Η γιαγιά ζει στις Βρυξέλλες με τα παιδιά και τα εγγόνια της. Ένα βράδυ, που διαβάζει στην αγαπημένη της πολυθρόνα, αποφασίζει να βγει έξω στον κήπο και ν’ ανέβει μια σκάλα. Τι θα αντικρίσει στην κορυφή της; Τι είναι αυτά τα φώτα που αναβοσβήνουν; Τι κοιτούν οι γάτες στα κεραμίδια;
Η Άλκη Ζέη, που έφυγε πλήρης ημερών στις αρχές του 2020, μας εμπιστεύτηκε το στερνοπούλι της, ένα παραμύθι για μια ηλικιωμένη που κάνει μια μεγάλη βόλτα και κλείνει με τον πιο συγκινητικό τρόπο τη ζωή της. Πλήρης ημερών η ηρωίδα, όπως και η συγγραφέας, έμπλεη εμπειριών, ευτυχισμένη και περιτριγυρισμένη από παιδιά κι εγγόνια, αποφασίζει ν’ ανέβει εκείνη τη σκάλα. Με πόσο γλυκό και τρυφερό τρόπο δίνεται στα παιδιά η αίσθηση της απώλειας και του οριστικού αποχαιρετισμού! Το παραμύθι διαπραγματεύεται ένα δύσκολο θέμα και η συγγραφέας καταφέρνει με το ταλέντο της και την αγάπη της να το παρουσιάσει όσο γίνεται λιγότερο επώδυνα και αλληγορικά. Με απλό και ταυτόχρονα δυνατό λεξιλόγιο, με υπέροχες μεταφορές που θα βοηθήσουν καλύτερα την επικοινωνία των παιδιών με τους μεγαλύτερους ως προς το ζήτημα του θανάτου και με ένα τόσο γλυκό φινάλε η Άλκη Ζέη δείχνει πόσο ταλέντο χρειάζεται για να αγκαλιάσει κανείς τον ευαίσθητο ψυχικό κόσμο των παιδιών.
Η εικονογράφηση του Νικόλα Χατζησταμούλου είναι υπέροχη και τόσο ζωντανή που ένιωθα σα να έχω μπροστά μου φωτογραφίες και όχι ζωγραφιές. Η γιαγιά αποτυπώνεται ακριβώς όπως έχουμε όλοι στο μυαλό μας αυτό το αγαπημένο πρόσωπο: ροζ μαγουλάκια στρογγυλά, γυαλάκια, άσπρα χιονάτα μακριά μαλλιά πιασμένα σε κότσο, άσπρο φόρεμα και ροζ ζακέτα, φυσικά κοκέτα, με χτενάκι και στο στήθος μια καρφίτσα που παριστάνει ένα πουλί. Οι αποτυπώσεις των κινήσεων, οι οπτικές γωνίες, ο τρόπος που κάθεται και διαβάζει είναι εξαίρετα. Αγάπησα τον σκαντζόχοιρο που ξεπηδάει από τις σελίδες του βιβλίου που διαβάζει και είναι παρών σχεδόν σε κάθε εικόνα: κοιτάει τις βιτρίνες των Βρυξελλών, κάθεται πλάι της, παίζει μαζί της, ανεβαίνει κι αυτός στη σκάλα, πάντα κρατώντας ένα κόκκινο μπαλόνι, το οποίο διστακτικά στο τέλος ετοιμάζεται να το αφήσει (κι αυτό) ελεύθερο. Οι γάτες στα κεραμίδια που πρωταγωνιστούν στο φινάλε του παραμυθιού είναι ρεαλιστικότατες, χαδιάρες και γλυκύτατες. Οι λεπτομέρειες των αντικειμένων είναι σχεδόν τρισδιάστατες.
«Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς» είναι μια τρυφερή αλληγορία για τον αποχαιρετισμό κι η ολοκλήρωση ενός βραβευμένου και σημαντικού κύκλου ζωής (η γιαγιά τιμήθηκε με μια μεγάλη οικογένεια, η συγγραφέας απέκτησε επιπλέον και βραβεία). Ρεαλισμός και φαντασία, συναίσθημα και πραγματικότητα είναι μερικά από τα στοιχεία του παραμυθιού που με συγκίνησε.
Πάνος Τουρλής