Μπελγκρέιβια

του Julian Fellowes

Μπελγκρέιβια είναι η ακριβότερη συνοικία του Λονδίνου, ακόμη και σήμερα. Τον 19ο αιώνα συνυπήρχε η αριστοκρατία με τους ανερχόμενους αστούς. Ένα μυστικό έρχεται να τινάξει στον αέρα κάθε ευπρεπισμό, είκοσι πέντε χρόνια μετά τον μεγάλο χορό που είχε δώσει η Δούκισσα του Ρίτσμοντ το 1815, μία μέρα πριν την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ και τον φόβο της Ευρώπης απέναντι στον αυτοκράτορα που απέκτησε ξανά εξουσία, έστω και για «εκατό ημέρες». Τι συνέβη λοιπόν εκείνο το βράδυ και πώς θα επηρεάσουν τα απόνερα των συνεπειών το σημερινό status quo των κατοίκων της Μπελγκρέιβια; Πόσο ριζικά θα αλλάξουν οι νοοτροπίες, ο χαρακτήρας, οι αντιλήψεις, το θέμα συζήτησης στα κοσμικά σαλόνια; Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, γεμάτο πλούτο, savoire vivre και μια καλογραμμένη, άρτια σχεδιασμένη ιστορία.

Το κείμενο είναι λεπτοδουλεμένο σα φίνο εργόχειρο και ξεδιπλώνεται αρμονικά σα βενετσιάνικη δαντέλα. Μελετημένο βαθιά και άψογα καταστρωμένο, με καλωσόρισε στους κύκλους της αριστοκρατίας του Λονδίνου του 19ου αιώνα και μου έδειξε σχεδόν τα πάντα από τη ζωή τους. Οι Άγγλοι περνούσαν τον καιρό τους μεταξύ κυνηγιού, clubs, φιλανθρωπιών, τσαγιού, κοσμικών εκδηλώσεων και κάποιοι δεν έπαυαν είτε να έχουν φιλοδοξίες είτε αγωνία για να εξασφαλίσουν αυτήν την άνετη, τρυφηλή ζωή. Ίσως οι χαρακτήρες φανούν προσηλωμένοι στο χρήμα και τη χλιδή, χωρίς μυαλό και προσωπικότητα κι όμως, ακριβώς ο τρόπος που χειρίστηκε ο καθένας το μυστικό δείχνει πως και μυαλό είχαν (σατανικό μερικοί) και διορατικότητα. Το μυθιστόρημα είναι ένας αγώνας τένις, που ο κάθε γύρος (ανατροπών ή αποκαλύψεων) ανάγκαζε τους παίχτες να αλλάξουν τη στρατηγιή τους. Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που ανέλυσε το σκεπτικό του ο συγγραφέας, μιας και ακόμη και κάποιιες παρεξηγήσεις χτίσανε στέρεα την εξέλιξη της πλοκής προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Οι χαρακτήρες είναι ολοζώντανοι, με έντονη προσωπικότητα, αρκετοί από αυτούς αλλάζουν απόψεις, στάση ζωής ή αντιλήψεις μέχρι να τελειώσει το μυθιστόρημα και κάποιοι άλλοι έρχονται αντιμέτωποι με τον κακό τους εαυτό. Μου έκανε εντύπωση πως στην ουσία ένας είναι ο πρωταγωνιστής, όμως ο ίδιος δε συμμετέχει σε πολλά κεφάλαια, αντίθετα, η εμφάνισή του, η ύπαρξή του, είναι το αντικείμενο όλο του βιβλίου και ο «βασιλιάς» γύρω από τον οποίο στήνεται όλη αυτή η παρτίδα σκακιού! Είναι σαν τον ήλιο δηλαδή, που όλα γυρίζουν γύρω από αυτόν και καίγονται, ανάλογα με το πόσο τον πλησιάζουν. Το φινάλε αναμενόμενο και ολοκληρωμένο, χωρίς ψεύτικες ηθοπλασίες και επιφανειακά διδάγματα. Η έλλειψη ερωτικών σκηνών και εκτεταμένων εσωτερικών σκέψεων ή διαλόγων βοηθάνε ώστε το μυθιστόρημα να είναι πλεγμένο σφιχτά και ο αναγνώστης να παρακολουθήσει απερίσπαστος, με λίγη παραπάνω προσοχή, μιας και έχουμε λίγα πρόσωπα που συνδέονται όμως με δεσμούς συγγενικούς που θέλουν κι αυτοί τη μελέτη τους, την πορεία του βιβλίου. ΟΚ, ίσως περιγράφει λίγο παραπάνω το εσωτερικό των σπιτιών και κάποιες συνήθειες, έτσι όμως χτίστηκε μια υποβλητική και ρεαλιστική ατμόσφαιρα.

Εξαιρετική η μελέτη της κοινωνικής κάστας που δέσποζε στην Μπελγκρέιβια. Το πρωτόκολλο και οι τρόποι καλής συμπεριφοράς σε πρώτο πλάνο,  άρτια αποδεδομένη η συναναστροφή μεταξύ αριστοκρατίας και αστικής τάξης, για να μην αναφερθώ στους υπηρέτες, οι οποίοι επίσης ως κόσμος δίνονται εξίσου σωστά. Χωρίς ο συγγραφέας να δείχνει πως προτιμά τα πάνω ή τα κάτω πατώματα ενός αρχοντικού, δείχνει με μαεστρία τον τρόπο που ζουν οι υπηρέτες ως δούλοι των αφεντάδων τους, κάποιοι όμως έχουν λίγες παραπάνω φιλοδοξίες κι ίσως αυτό να μην τους βγει σε καλό.

Η «Μπελγκρέιβια» είναι ένα σαγηνευτικό, ατμοσφαιρικό ιστορικό μυθιστόρημα, με όλο τον πλούτο, τη χλιδή και τους απαγορευμένους έρωτες που θα περίμενε κανείς, έχει εξαιρετική δομή και καταγράφει αμερόληπτα και διεισδυτικά τον κοινωνικό ιστό μιας εποχής και μιας περιοχής-ορόσημο για την Αγγλία του 19ου αιώνα. Η εξέλιξη και ο χειρισμός της πλοκής είναι πανέξυπνα και σωστά σχεδιασμένα ώστε να ακολουθήσουν μια κλιμακωτή πορεία, γεμάτη εκπλήξεις και αλλαγές που θα ικανοποιήσουν κάθε αναγνώστη, αρκεί να αγνοήσει κάποια λάθη στην επιμέλεια και τη μετάφραση του βιβλίου.

Πάνος Τουρλής