Μη μου πεις το τέλος

της Μαρίας Λιάσκα - Μαυράκη

Ένα δυνατό και κοινωνικό μυθιστόρημα που θα συγκινήσει και θα αγαπηθεί. Η σύγχρονη ελληνική Ιστορία μέσα από τα μάτια των πραγματικών πρωταγωνιστών, δηλαδή των αθώων ανθρώπων. Με απαράμιλλη δεξιοτεχνία και δυνατή γραφή, η συγγραφέας μας περιγράφει με εναλλαγή αφηγητών τις δύσκολες στιγμές που έζησε η Ελλάδα τον 20ό αιώνα: από το 1936 και την απεργία των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη στην ανάρρηση του φασισμού ως ιδεολογία, στην Εθνική Αντίσταση και στον Εμφύλιο, στα δύσκολα χρόνια του ξεριζώματος της Αριστεράς από τον πολιτικό χώρο και ως τη Δικτατορία της περιόδου 1967-1974.

Η Αλεξάνδρα Μελά παίρνει στα χέρια της τα ημερολόγια του πατέρα της μετά τον θάνατό του με την ευχή και την ελπίδα του να γράψει για την ιστορία της οικογένειάς της, για τη γιαγιά της, την Άννα! Και πραγματικά, στο βιβλίο ξεδιπλώνεται η ιστορία μιας οικογένειας ευκατάστατων επιχειρηματιών που διέπρεψε στην Αλεξάνδρεια και μετακόμισε στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην Κηφισιά το 1915. Από κει και πέρα η ιστορία αυτών των ανθρώπων ταυτίζεται με την πορεία του ελληνισμού και μου δημιούργησε ποικίλα αισθήματα!

Η συγγραφέας αφηγείται την πλούσια ζωή της προγιαγιάς Μαρίας και τη δύσκολη ζωή της αριστερής τη πεποιθήσει γιαγιάς της, Άννας. Με καλογραμμένα, συνοπτικά κεφάλαια και εναλλαγές στο ποιος παίρνει τα ηνία της ιστορίας μας, χωρίς ο αναγνώστης να μπερδεύεται, έχουμε ανατροπές, αγωνία, τρισδιάστατους χαρακτήρες, βαθιά και αντικειμενική ανάλυση της πολιτικής κατάστασης, μια νοοτροπία και μια επεξήγηση γεγονότων, αίτιων και αιτιατών που προσωπικά δεν είχα συνδυάσει έτσι! Οι τρυφηλές, ευτυχισμένες στιγμές της Κηφισιάς, εναλλάσσονται με τις δύσκολες, σκληρές και απάνθρωπες στιγμές του Εμφυλίου και των εξοριών σε Άη Στράτη και Γυάρο. Έχουμε εκπλήξεις, ανθρωπιστικά μηνύματα, αγάπη προς τον αγωνιζόμενο λαό και σκληρές στιγμές σύγκρουσης του σοσιαλιστικού ιδεαλισμού με τη φτωχή και δύσκολη καθημερινότητα και το ανέφικτο της επίτευξής των στόχων του και των ιδεωδών του. Η συγγραφέας με όση αγάπη τυλίγει τους χαρακτήρες της, τόσο ανελέητη είναι με τα λάθη των ηγετών και την πορεία της Ελλάδας στον χρόνο, γράφοντας επικριτικά κοινωνιολογικά και ανθρωπιστικά σχόλια. Τρόμαξα με την κοσμοπλημμύρα των προσφύγων στον Πειραιά (που μεταξύ άλλων είχαν καταλύσει και στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών για να επιβιώσουν), έσφιξα τις γροθιές μου με την εξέλιξη των γεγονότων που οδήγησαν στην άνδο του Μεταξά, είδα με άλλο μάτι την καθημερινότητα των αριστερών αγωνιστών στα δύσκολα χρόνια του 1940 και του 1950 και έζησα έντονα την αδικία για τη δίκη και την καταδίκη του Νίκου Μπελογιάννη.

Το μυθιστόρημα κάνει έναν ωραίο κύκλο με όλες αυτές τις ιστορίες και τα περιστατικά που συγκροτούν το παζλ της οικογένειας της Αλεξάνδρας και κλείνουν πολλές τρύπες από ερωτηματικά που πλανώνταν στη ζωή της κοπέλας ως προς την οικογένειά της! Καλογραμμένο, ανατρεπτικό, μελετημένο, τρυφερό και υπόσχομαι να μη σας πω το τέλος, το οποίο άλλωστε κανείς ποτέ δεν ξέρει ποιος θα το γράψει και τι τέλος θα είναι! Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα και πραγματικά ανυπομονώ να δω την πένα της να βελτιώνεται και να εξελίσσεται!

Πάνος Τουρλής