Αλεξάνδρεια: γητειές, μάγια και μπαχάρια

της Δήμητρας Ιωάννου

Ραλλού και Ισιδώρα, η Κόρη του Δράκου και η Κόρη του Κύκνου. Οι οικογένειές τους έχουν θανάσιμη έχθρα η μία για την άλλη κι αυτό το μίσος διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά ώσπου να επέλθει ο οριστικός αφανισμός της μιας από τις δύο. Η Ραλλού, με τη βοήθεια της ηλικιωμένης Μάνας που την πήρε υπό την προστασία της, αναλαμβάνει μιαν αποστολή με στόχο την πλούσια κληρονόμο Ισιδώρα Κοσμίδη. Γητειές, μάγια και μπαχάρια θα μπλέξουν στις ζωές των δύο γυναικών και θα τις συντροφέψουν ως τη μοιραία αναμέτρηση. Θα επικρατήσει το καλό ή το κακό; Πόσο πλανεύτρα μπορεί να γίνει μια πόλη σαν την Αλεξάνδρεια; Πόσο εύκολο είναι να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας και πόσο επικίνδυνο είναι αν πιστέψουμε στα μάγια;

Η Δήμητρα Ιωάννου επιστρέφει μ’ ένα απόλυτα ρομαντικό μυθιστόρημα, ποτισμένο από τα γοητευτικά χαρακτηριστικά της Ανατολής που μπορεί κανείς να βρει στην Αλεξάνδρεια ακόμη και σήμερα. Με το γνώριμο και τόσο αγαπημένο στυλ γραφής, με πλούσιο λεξιλόγιο και προσεκτικά επιλεγμένες παρομοιώσεις και μεταφορές («Η νύχτα βουτούσε τα πινέλα της στο σκούρο μπλε και έσβηνε ζηλότυπα από τον ουρανό τις τελευταίες κόκκινες και μαβιές πινελιές του δειλινού», σελ. 53), καθώς και με αραβικές λέξεις και εκφράσεις που εμπλουτίζουν τους διαλόγους, ζωντανεύει μια ιστορία εκδίκησης, πάθους και πλάνης ανάμεσα σε δύο γυναίκες. Η Ραλλού, Κόρη του Δράκου, μιας παλιάς φατρίας που αγαπάει το σκοτάδι, από μικρή γνώρισε την Ομ ελ Λελ που θα γίνει Μάνα της και θα τη μυήσει στις σκοτεινές και μυστηριώδεις επικλήσεις του Κακού. Ένας καινούργιος κόσμος την καλωσόρισε, γεμάτος θαυματουργά φυτά, σπάνια υλικά, μυστικούς ψαλμούς και κρυφές συνταγές για ξόρκια και μαγγανείες, όλα από το βιβλίο με τον αστερισμό του Δράκοντα στο εξώφυλλο. Το αθώο κοριτσάκι μεταμορφώθηκε σε αδυσώπητη νεαρή γυναίκα με άγριο βλέμμα και βάναυση ψυχή, κυρία της σκοτεινής πλευράς της πόλης, ικανή να μαγεύει και να εκμαυλίζει ανθρώπους και καταστάσεις. Μεγαλώνει μέσα στη φτώχεια και την ανέχεια και καταστρώνει πολύ προσεκτικά την εκδίκησή της. Στον αντίποδα, έχουμε την Ισιδώρα, κόρη του μεγαλοβαμβακά Βύρωνα Κοσμίδη, μια κοπέλα που ο πατέρας της την προσέχει με αυστηρό τρόπο μετά τον θάνατο της μητέρας της. Κόρη του Κύκνου, μεγαλώνει στα πλούτη, τη χλιδή και τις ανέσεις. Η Ραλλού καταφέρνει να τρυπώσει στη ζωή της και να την κάνει να εξαρτάται από κείνη, ποιος είναι όμως ο πραγματικός στόχος της; Η Ισιδώρα, χάρη στη φίλη της, αποκτά έναν νέο, καθόλου συνεσταλμένο χαρακτήρα κι αρχίζει, παρά τις απαγορεύσεις του πατέρα της, να έρχεται σ’ επαφή με αριστοκρατικούς κύκλους, να δημιουργεί επιτέλους φιλίες και να δοκιμάζει τον έρωτα.

Δίπλα στις δύο πρωταγωνίστριες υπάρχουν πολλοί ενδιαφέροντες χαρακτήρες, που ο καθένας έχει τον δικό του ρόλο στην ιστορία: ο αυστηρός πατέρας Βίκτωρ Κοσμίδης που ξαναπαντρεύεται κι επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια με το δεύτερο παιδί του, ο ομοφυλόφιλος Ουόλτερ Στρόουμπριτζ, γόνος εμπόρου σίτου και βαμβακιού με κύρος στην Αγγλία, που εστάλη στην Αλεξάνδρεια για να κάνει την έκφυλη, κατά τον πατέρα του, ζωή του μακριά από την επιχείρηση, ο Ιταλός αρχιτέκτων Φαμπρίτσιο Αλεγκρέτι, ο Αιγύπτιος Αλμπιρέο, μέλος της φατρίας του Κύκνου, που, με τη βοήθεια της μητέρας του, αποκαλύπτει πολλά χρήσιμα πράγματα στην Ισιδώρα για τη ζωή της και για τον ρόλο της στον κόσμο και πάρα πολλοί άλλοι. Η ιστορία ξεκινάει το 1948 από την Αλεξάνδρεια, μια πόλη με δύο πρόσωπα, όπου ανακατεύεται η λάμψη με τη σήψη σ’ ένα ιδιότυπο χαρμάνι. Καρτιέ Γκρεκ, Καρμούς, Αλ Γκόμροκ, Μαχμουντία, γνωστά και άσημα τοπόσημα της πόλης και της ευρύτερης περιοχής αποτελούν ένα άκρως ατμοσφαιρικό φόντο γεμάτο μυρωδιές και μυστικές συνταγές. Η ιστορία όμως δε μένει εκεί, αφού η Αθήνα και η Καλιφόρνια υποδέχονται εξίσου θερμά τους ήρωες του βιβλίου στις ανατρεπτικές τους περιπέτειες.

Ένα μυθιστόρημα με τέτοιο περιεχόμενο και με κεντρική ιδέα τον αγώνα εξολόθρευσης ανάμεσα σε δύο γυναίκες και συνεκδοχικά ανάμεσα σε δύο φατρίες θα μπορούσε κάλλιστα να πέσει στις εξής παγίδες και να γίνει εύπεπτο και χωρίς αξιώσεις: οι δύο γυναίκες να κονταροχτυπηθούν για έναν άντρα και τα μαντζούνια να παίζουν κυρίαρχο ρόλο σε κάθε εξέλιξη. Η έμπειρη όμως Δήμητρα Ιωάννου γύρισε την πλάτη της σε αυτές τις ευκολίες και προτίμησε να χαράξει το δικό της μονοπάτι: μετά τη μεγάλη ανατροπή, να καταγράψει ξεχωριστές και παράλληλες πορείες των δύο γυναικών, γεμάτες ενδιαφέροντα περιστατικά που σφυρηλατούν τον χαρακτήρα τους και μέσω των οποίων βιώνουν καταστάσεις που τις αλλάζουν ή τις πεισμώνουν. Η Ισιδώρα ζει μια σειρά από αναπάντεχες εκπλήξεις που της δείχνουν το άλλο πρόσωπο της ζωής και πρέπει να στηριχτεί στις δικές της δυνάμεις και ικανότητες για να επιβιώσει, όπως και η Ραλλού, μόνο που η τελευταία τελικά βρίσκεται παγιδευμένη στο ίδιο της το παιχνίδι, με αποτέλεσμα να προβεί σε μια σειρά ενεργειών που θα ξαναμοιράσουν την τράπουλα των εξελίξεων. Υπάρχει έρωτας και άδολη αγάπη, υπάρχει μίσος και απελπισία, όλα όμως μετρημένα και σωστά σ’ ένα μυθιστόρημα που ξέρει να κρατάει τις αποστάσεις μα πάνω απ’ όλα να σέβεται τον αναγνώστη. Η συγγραφέας φυσικά είναι υπέρ της ελεύθερης βούλησης και αφήνει τα μαγικά ξόρκια απλώς ως το αλατοπίπερο στη μυθιστορία της, γιατί στην πραγματικότητα: «Πάντα πρέπει να σεβόμαστε τις επιθυμίες των άλλων και όχι να τους αποπροσανατολίζουμε ή να τις παραβιάζουμε για να κάνουν κάτι που στην πραγματικότητα δεν θέλουν» (σελ. 235).

Το νέο μυθιστόρημα της Δήμητρας Ιωάννου με ταξίδεψε με τα μεθυστικά του αρώματα στη μαγευτική και συναρπαστική Αλεξάνδρεια, όπου όλα μπορούν να συμβούν. Είναι μια ιστορία αντιπαλότητας ανάμεσα σε δύο γυναίκες, εκ των οποίων η μία εποφθαλμιά τη θέση της άλλης κι αυτό φέρνει απανωτές ανατροπές κι ένα συναρπαστικό παιχνίδι ρόλων πλαισιωμένο από εξίσου ενδιαφέροντες και πολυποίκιλους χαρακτήρες που υποκύπτουν ή αντιστέκονται στα θέλγητρα από τα ξόρκια και τις μαγγανείες και συγκροτούν μια άκρως ενδιαφέρουσα και διαφορετική πλοκή γεμάτη εκπλήξεις, σωστές αλληλεπιδράσεις και προσεγμένη γραφή.

Πάνος Τουρλής