Ένα μυθιστόρημα-κόλαφος για την καταναλωτική κοινωνία, τις φιλοδοξίες των γονέων που δε διστάζουν να εκμεταλλευτούν τις αθώες ψυχές των παιδιών τους ώστε να ζήσουν μια πιο «διάσημη» ζωή, για τα παιδιά που τα παραμερίζουν οι γονείς όταν εντοπίζουν ένα καλύτερης ποιότητας αδελφάκι, για τις μοναχικές ψυχές που μεγαλώνουν χωρίς πρότυπα και στήριξη και αγωνίζονται να τα καταφέρουν παρ' όλ' αυτά. 812 σελίδες, ένα μικρό βαράκι στα χέρια μου (μη διανοηθείτε να το διαβάσετε πριν κοιμηθείτε, θα πιαστείτε) κι επιτέλους το τελείωσα. Σίγουρα θα μπορούσε να είχε παραλειφθεί τουλάχιστον το μισό βιβλίο και το αποτέλεσμα να παρέμενε αξιοπρεπές, όμως παραδόξως δεν μπορούσα να πηδήξω σελίδες. Ήταν τόση η διορατικότητα της συγγραφέως, η παρατηρητικότητά της, η οξυδέρκειά της, ο χειρισμός της πλοκής, τα χιλιάδες σχόλια που πέρναγαν υποδόρια πίσω από τις γραμμές που δεν μπορούσα να σταματήσω να διαβάζω. Ομολογώ ότι τις τελευταίες σελίδες, επειδή πέρασε μια ολόκληρη εβδομάδα από τότε που το ξεκίνησα και τα προς ανάγνωσην βιβλία άνετα συγκροτούν πορεία διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα, τις προσπέρασα, μετανιώνοντας για αυτήν τη βδελυγμία αλλά έπρεπε να το τελειώσω!Το 1997, η εξάχρονη Μπλις Ράμπαϊκ βρίσκεται νεκρή στο υπόγειο του σπιτιού της στο Φερ Χιλς του Νιου Τζέρσεϊ. Αστέρι στο παιδικό πατινάζ, διάσημο πρόσωπο στα περιοδικά, τις εφημερίδες και την τηλεόραση, ικανότατα και παθιασμένα μανατζαρισμένη από τη μητέρα της, Μπέτσι Ράμπαϊκ. Ο θάνατός της παίρνει μεγάλες διαστάσεις και συγκλονίζει την αμερικανική κοινωνία. Δέκα χρόνια μετά, ο αδερφός της, Σκάιλερ, αποφασίζει να γράψει το χρονικό της οικογένειάς του και της δολοφονίας της αδερφής του. Δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα με ανακρίσεις, ανατροπές και τα τοιαύτα αλλά ένα ρεαλιστικό κοινωνικό μυθιστόρημα που χώνει το μαχαίρι βαθιά στο κόκαλο της τακτοποιημένης, μεσοαστικής οικογενειακής ζωής της σύγχρονης Αμερικής.
Η Μπέτσι Ράμπαϊκ, πρώην αστέρι του παιδικού πατινάζ, στο οποίο όμως δεν άφησε και πολλά ίχνη γιατί σύντομα το εγκατέλειψε, ανακαλύπτει με χαρά ότι η κόρη της, Μπλις, έχει πάρει το ταλέντο της. Ρίχνεται με τα μούτρα λοιπόν να την κάνει παγκοσμίως γνωστή, αγνοώντας τα παιδικά θέλω, τις πραγματικές ανάγκες και ό,τι ουσιαστικά λαχταρά η κόρη της να ζήσει. Γεμίζει το πρόγραμμά της με προπονήσεις, προπονήσεις και κόντρα προπονήσεις, ταξίδια, πρωταθλητισμό, βιταμίνες, στεροειδή, τα πάντα. Γίνεται το πάθος της, αναπνέει μέσα από τις επιτυχίες της κόρης της, αδιαφορώντας για τον γιο της και αγνοώντας τον σύζυγό της.
Ο Μπιξ Ράμπαϊκ, επιτυχημένο διευθύνον στέλεχος σε πολυεθνική εταιρεία ερευνών και επιστημονικών τεχνολογιών, αγωνίζεται να βρει και στον γιο του να κάνει κάτι χρήσιμο, στρεσάροντάς τον επικίνδυνα και μειώνοντας την αυτοεκτίμησή του στο κατακόρυφο. Ως αποτέλεσμα, ο γιος του τραυματίζεται σοβαρά σε ασκήσεις ενόργανης γυμναστικής και μια χωλότητα συνοδεύει τα βήματά του, ύστερα από σειρά εγχειρήσεων. Απογοητευμένος και αποθαρρυμένος από τη συμπεριφορά της γυναίκας του απέναντι στα παιδιά τους αλλά και τρομερά φιλόδοξος, ο Μπιξ αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στη δουλειά του, ταξιδεύει όλο τον κόσμο για επαγγελματικούς λόγους και στρέφει την πλάτη του στα παιδιά του.
Μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα μεγαλώνει ο Σκάιλερ, ένα παιδί που δεν του δίνουν σημασία, ένας δορυφόρος της Μπλις, ένα πλάσμα που απλώς καλύπτει μια καρέκλα στο τραπέζι, που παραπαίει ανάμεσα στο μίσος για την αδερφή του που τραβά πάντα την προσοχή και στο μίσος για τους γονείς του που τους κατάντησαν έτσι. Η προσωπικότητά του είναι από τις πιο ολοκληρωμένες που έχω συναντήσει και από τις πιο τραγικές. Το κείμενό του είναι γεμάτο σολοικισμούς και λανθασμένες εκφράσεις, απότοκα του λεξιλογίου των ίδιων των γονιών του, δυο ανθρώπων που συναναστρέφονται χάρη στη διάσημη κόρη τους την αφρόκρεμα του προαστίου όπου ζουν και γίνονται μελη ιδιωτικών και πανάκριβων λεσχών!
Όλα αυτά καταστρέφονται την ημέρα που η Μπλις βρίσκεται νεκρή. Τι έχει αλλάξει μέσα σε αυτά τα δέκα χρόνια από τον θάνατό της; Τι απέγιναν ο πατέρας, η μάνα και ο αδερφός της στη ζωή τους; Ορθοπόδησαν; Συνέχισαν σα να μη συνέβη τίποτα; Σε ποιον έλειψε πργματικά η Μπέτσι; Ο παιδεραστής που συνελήφθη και ομολόγησε ότι σκότωσε το κορίτσι ήταν ο πραγματικός δολοφόνος ή ένας αποδιοπομπαίος τράγος;
Ένα πλούσιο, σκληρό, αληθοφανέστατο κείμενο που παρέχει πολλές (υπερβολικά πολλές) λεπτομέρειες για τη ζωή στα προάστια του Φερ Χιλς, για τον πρωταθλητισμό, για τον τρόπο ζωής στα ιδιωτικά σχολεία των πλουσίων, για τα ψυχολογικά προβλήματα που συναντούν τα εγκατελειμμένα παιδιά από τους αγρόν αγοράζοντας γονείς τους, για τα χάπια που αλλάζουν χέρια σα να είναι καραμέλες, για τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ απομυζούν την καθημερινότητα όσων θέλουν να τραβήξουν την προσοχή, για τη δημόσια εικόνα που δε συνάδει πάντα με την ιδιωτική κι ένα σωρό άλλες πληροφορίες, παρατηρήσεις, σχολιασμοί, υποδείξεις, στηλιτεύσεις. Η μετάφραση του Αύγουστου Κορτώ πολύ προσεκτική και στέκεται επαρκώς στο ύψος και τις απαιτήσεις του πρωτότυπου κειμένου, με φανταχτερές αλλά και καθημερινές λέξεις, με άψογη χρήση του ύφους και του πνεύματος που διακατέχει τη συγγραφέα, βοηθάει αρκετά τον αναγνώστη να κατανοήσει τη νοοτροπία και το περιεχόμενο του κειμένου.
Το βιβλίο βασίζεται στην πραγματική ιστορία του ανήλικου μοντέλου καλλιστείων και φωτογραφίσεων Τζων Μπένετ Ράμσεϋ, που βρέθηκε δολοφονημένη στο Κολοράντο το 1996 και η υπόθεσή της παραμένει ως σήμερα ανεξιχνίαστη (περισσότερα ΕΔΩ).
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Τι χρονιά κι εκείνη! Τι ευτυχισμένα, τρελά χρόνια! Και δεν ήταν και πολλά χρόνια, διότι ο κύκλος που άνοιξε με τις Νηπιακές Παγοδρομίες 1994 έμελλε να κλείσει τέλη Γενάρη 1997, ως εκ τούτου μιλάμε για θραύσμα ζωής, κι αυτό μετά βίας, κι ωστόσο με τον τρόπο του πρόκειται για ζωή ολόκληρη, τυπικά αμερικάνικη: ασημαντότητα, διασημότητα, θάνατος. Τα χρόνια εκείνα, καθώς το άστρο της Μπλις Ράμπαϊκ ανέβαινε ολοένα, στην άνοδό της έμελλε να παρασυρθούν και οι γονείς της, που ακολούθησαν την κόρη τους με την ίδαι βιασύνη που το σκουπιδιάρικο κααπίνει δυο φύλλα χαρτί...Μέχρι κι ο Σκάιλερ είχε γίνει περιζήτητος καλεσμένος των συμμαθητών του, ή, έστω, των μανάδων τους..Δημοφιλής! Έχει και τίποτε άλλο σημασία στην Αμερική;» (σελ. 234).
«Που, όσο μελαγχολική κι αν είναι η Γιορτή των Ευχαριστιών, τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά είναι χίλιες φορές χειρότερα και κρατάνε και πολύ περισσότερο, προσφέροντας αφθονία αφορμών για χαπάκωμα, ψυχική κατάρρευση, αυτοκτονία και επεισόδια δημόσιου πανικού μετά οπλοχρησίας» (σελ. 397).
Πάνος Τουρλής