Ήσουν μόνο ένα παιδί

της Εύας Κασιάρου

978-618-5151-26-3Η γιαγιά Αναστασία ξεδιπλώνει το σκοτεινό παρελθόν της στον εγγονό της, στον φίλο του και σε μια έφηβη κοπέλα. Υπήρξε θύμα παιδικής κακοποίησης από έμπιστο πρόσωπο της οικογένειάς της και ακόμη προσπαθεί να το ξεπεράσει. Η εμπειρία της, τα τραύματά της, το
βάρος στην ψυχή της αφήνουν τα παιδιά άφωνα και την κοπέλα να χαράξει τη δική της πορεία στη ζωή.

Η κυρία Κασιάρου αυτήν τη φορά αγγίζει ένα δύσκολο, σκληρό και ευαίσθητο θέμα: την παιδική κακοποίηση. Βάζει όλα της τα δυνατά για να αποδώσει όσο γίνεται πιο ρεαλιστικά την ψυχολογία ενός οκτάχρονου κοριτσιού που δέχεται σεξουαλική παρενόχληση, για να στήσει τον ασφυκτικό κλοιό από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει και για να περιγράψει τα πρόσωπα που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή της. Οι τύψεις, τα συναισθήματα, το άγχος, η κακή απόδοση στα μαθήματα, οι προβληματισμοί της, οι ενοχές της είναι χαρακτηριστικά που την πνίγουν από τη στιγμή που άφησε έναν άντρα να απλώσει χέρι πάνω της. Διάσπαρτα στο κείμενο είναι σημαντικά μηνύματα για τον αναγνώστη, συμβουλές που πρέπει να ακολουθήσουν όποια παιδιά είναι θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή τι να αποφεύγουν για να μην υποστούν αυτήν τη βία ποτέ, υπάρχει ακόμη και εισαγωγικό σημείωμα από τον ψυχίατρο Γιώργο Αγγελίδη για την υποστήριξη του αναγνώστη.

Η ιστορία αυτή καθαυτή παρ’ όλ’ αυτά με προβλημάτισε ως γραφή και χειρισμός της πλοκής. Το παρελθόν το ζει ο αναγνώστης πρώτα ως τριτοπρόσωπη αναδρομική αφήγηση, που αφήνει κάποια κενά και δείχνει αποστασιοποιημένη, στη συνέχεια διακόπτεται για να αφηγηθεί την ίδια ιστορία η γιαγιά Αναστασία και κλείνει με την τριτοπρόσωπη αφήγηση. Κατ’ εμέ, η ίδια η γιαγιά Αναστασία θα ήταν ιδανική αφηγήτρια ολόκληρης της ιστορίας, γιατί απαντήθηκαν απορίες μου και έσβησαν ενστάσεις που είχα διαβάζοντας την τριτοπρόσωπη αφήγηση. Ήταν πιο άμεση, πιο καίρια, επομένως δεν κατάλαβα γιατί να υπάρξουν αυτές οι ποικιλίες αφηγήσεων. Αν μιλούσε εξαρχής το θύμα σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση θα με είχε κερδίσει ως κείμενο από την πρώτη λέξη.

Έχω την αίσθηση ότι ο θύτης, ο φίλος της οικογένειας Φοίβος, δε σκιαγραφήθηκε όσο βαθιά θα έπρεπε. Βέβαια, γιατί να φωτογραφίσουμε ένα ανθρωπόμορφο τέρας, που κάνει ό,τι πιο αισχρό και απευκτέο υπάρχει ως κίνητρο και πράξη από γενέσεως κόσμου. Κι όμως, γιατί ο Φοίβος δεν έκανε το ίδιο (και ή μόνο) στο δικό του παιδί; Πώς και δεν άσκησε κάποιας μορφής βία στη σύζυγό του; Η ελλιπής γνώση μου στον χώρο της ψυχολογίας εγείρει αυτά τα ερωτηματικά, χωρίς να αμφισβητώ την έγκυρη και ενδελεχή μελέτη της συγγραφέως, που δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω!

Τέλος, το μπλεγμένο παρελθόν της υιοθετημένης Αναστασίας ίσως ήταν πολύ ως εισαγωγή στην ιστορία, δένεται ωραία όμως στην πορεία και γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι του τέλους, ολοκληρώνοντας το μυθιστόρημα με ένα αισιόδοξο και ικανοποιητικό happy end.

Το «Ήσουν μόνο ένα παιδί» είναι ένα καλό μυθιστόρημα προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας που φωτογραφίζει δυναμικά το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης και φέρνει το κακό στην πόρτα μας, δείχνοντάς μας ότι «αν ακούσεις αρκούδι στη γειτονιά θα ’ρθει και στην πόρτα σου», επομένως η εθελοτυφλία δεν είναι η λύση. Η συγγραφέας προτρέπει όλους τους γονείς να είναι σε πλήρη ετοιμότητα, να σταθούν δίπλα στο παιδί τους για ό,τι του συμβαίνει, να μην το φορτώνουν άγχη και ενοχές και να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους αν ζήσουν και οι ίδιοι μια περίπτωση σαν αυτήν της κυρίας Αναστασίας.

Πάνος Τουρλής