Τι είναι η Εβόρα και πώς μπορεί να τη βρει κανείς; Πώς θα βοηθήσει τον άνθρωπο η επαφή του με τη φύση και με ποιον τρόπο θ’ αλλάξει η ζωή του αν σεβαστεί το οικοσύστημα του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος; Πόσο δυνατός είναι ο έρωτας της Αριάδνης και του Αντώνη; Γιατί στέρεψε η πηγή στο χωριό, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στην υδροδότηση και τις καλλιέργειες; Γιατί αρχίζουν να εμφανίζονται λύκοι στο δάσος; Αυτά και άλλα ερωτήματα απαντώνται μέσα από μια συναρπαστική, ανατρεπτική ιστορία γεμάτη αγάπη, σεβασμό και άλλα δυνατά συναισθήματα.
Η Αριάδνη Νάστου είναι ειδικός ευζωίας, βοηθάει δηλαδή όσους αναζητούν προορισμό στη ζωή τους χρησιμοποιώντας μαζί τους τη δύναμη της φύσης και της αγάπης, και μένει κοντά στην Έδεσσα, όπου δημιούργησε την Εβόρα, έναν υπέροχο παράδεισο, για να δείξει στους ανθρώπους πώς να συνδεθούν ξανά με τη φύση. Είναι ένας χαρισματικός άνθρωπος και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες που έχει δημιουργήσει ο συγγραφέας μέχρι τώρα. Η κοσμοθεωρία της και οι αντιλήψεις της είναι φτιαγμένες από γνήσια και αληθινή αγάπη για το περιβάλλον και φτάνει η στιγμή που γνωρίζει τον έρωτα μ’ έναν άνθρωπο που θα την εμπλουτίσει, θα τη βοηθήσει να γεμίσει περισσότερη αγάπη και μαζί θα ζήσουν υπέροχες στιγμές. Σύντομα όμως τα πάντα θ’ αλλάξουν…
Το νέο μυθιστόρημα του Κώστα Κρομμύδα είναι από τα πιο καλογραμμένα του και ένα από τα αγαπημένα μου για πολλούς λόγους: εντάσσει αρμονικά τη φύση στις ζωές των ηρώων του, δεν καταφεύγει σε υπερβολές, ακρότητες ή διδακτισμούς ως προς τη συμπεριφορά που οφείλουμε να υιοθετούμε απέναντι στο περιβάλλον, παραθέτει ακριβοδίκαια τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα της αλόγιστης χρήσης των αγαθών της σημερινής μας εποχής μα πάνω απ’ όλα συγκροτεί μια απρόβλεπτη πλοκή, γεμάτη πραγματικές εκπλήξεις, αποφεύγοντας κάθε στερεότυπο, για να τονίσει την καταδεκτικότητα, τη μεγαλοψυχία και την ανθρωπιά. Όλα αυτά δίνονται μέσα από μια σειρά γεγονότων που με κράτησαν ως το λυτρωτικό, συγκινητικό τέλος, χαρίζοντάς μου συγκίνηση και αισιοδοξία ταυτόχρονα. Οι ανατροπές είναι σα ν’ ακολουθούν ένα δικό τους μονοπάτι και δεν έρχονται βεβιασμένα να οδηγήσουν το κείμενο όπως θέλει ο συγγραφέας. Σέβονται ακόμη κι αυτές τη φύση και τη θέση των καταστάσεων, υπακούνε στους άγραφους νόμους της θείας δίκης και δίνουν με τον καλύτερο τρόπο μια από τις ωραιότερες ιστορίες για τον ρόλο του ανθρώπου μέσα στο περιβάλλον σε μια εποχή που αυτό καταστρέφεται. Προσέξτε πόσο ευρηματικά δένεται με την πλοκή μια αγέλη λύκων!
Εβόρα (γιατί όχι και «ευώρα») είναι ο δροσερός καιρός και τόπος, το σκιερό μέρος, όπου ευχαριστιούνται οι αισθήσεις, ευχαριστιέται και η ψυχή, συνεκδοχικά λοιπόν ο καθένας μας ζει για να ανακαλύψει τον δικό του παράδεισο, την Εβόρα του. Το μυθιστόρημα είναι αφιερωμένο στην ευεξία της ψυχής και στην αρμονία της φύσης, την οποία στις μέρες μας αντιμετωπίζουμε λανθασμένα, γιατί δεν κατανοούμε τον τρόπο λειτουργίας της. Η κλιματική αλλαγή αρχίζει δυστυχώς να γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της εποχής μας. Η επαφή με τη φύση βοηθάει στην καλύτερη ποιότητα ζωής και σε δυνατότερο ανοσοποιητικό του ανθρώπου, αφού μειώνει το στρες, που αποτελεί τη βασική αιτία πολλών διαταραχών. Οι πυρκαγιές σε Αμαζόνιο, Αυστραλία και Σιβηρία, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά επτά εκατοστά μέσα σε είκοσι τέσσερα χρόνια και άλλες αλλαγές είναι απλώς «το κερασάκι στην τούρτα». Το νερό λιγοστεύει ή μολύνεται και ενώ εμείς το έχουμε σε αφθονία, για πολύ κόσμο είναι πολυτέλεια. Ο συγγραφέας κρατά σωστά τις ισορροπίες, δε λοιδωρεί, δεν είναι μονοδιάστατος, εκεί που υιοθετεί κάτι, αμέσως βάζει δίπλα του το αντίθετο ώστε να έχουμε σφαιρική άποψη για το περιβάλλον και για τους τρόπους που μπορούμε να βοηθήσουμε: «Πρέπει να καταλάβουμε πως άλλο πράγμα είναι η κλιματική διακύμανση και άλλο η κλιματική αλλαγή, που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα… Οφείλουμε να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε, κυρίως για τις επόμενες γενιές» (σελ. 162). Και τι όμορφος παραλληλισμός: «Ο χειμώνας σού δίνει την ευκαιρία να αναλογιστείς ποιος είσαι και πού πας ώστε την άνοιξη να ντυθείς με τα καλύτερα φύλλα και τα ομορφότερα λουλούδια που υπάρχουν. Κι ύστερα πάλι από την αρχή» (σελ. 89).
Η Αριάδνη και ο Αντώνης έχουν πολλά κοινά και η ιστορία τους μου έδειξε πόσα λάθη κάνει ο καθένας μας στην καθημερινότητά του που αποδεικνύονται σε βάθος χρόνου ολέθρια για τον πλανήτη. Η αφήγηση εναλλάσσεται από τριτοπρόσωπη σε πρωτοπρόσωπη, κάτι που χαρίζει ποικιλία και διαφορετικές οπτικές γωνίες ενώ η κατεξοχήν τοποθέτηση των ηρώων στην ύπαιθρο δίνουν αφορμή για παραστατικές περιγραφές κοιλάδων, δασών, βουνών, ρυακιών και ποταμών, γεμάτων χρώματα, αρώματα, φως και αξέχαστη ομορφιά. Φυσικά ο γλυκύτατος, κάτασπρος Βόρας, που συμπορεύεται με τους χαρακτήρες, είναι υπαρκτός και μας περιμένει στο μέρος που ενέπνευσε τον συγγραφέα καθώς και … στην τελευταία σελίδα του βιβλίου!
Μέσα από τα σύντομα και γεμάτα εικόνες κεφάλαια ξεπηδάνε ενδιαφέρουσες ιδέες και για τον άνθρωπο, για το ψυχικό δέσιμο που ενώνει δύο αγνώστους που ίσως τυχαία ( ; ) συναντιούνται, για την ευτυχία, για τη δουλειά που χρειάζεται να κάνουμε ώστε να καταφέρουμε να ισορροπήσουμε όλα τα πρέπει που μας επιβάλλουν άθελά μας κ. π. ά. Τα παρακάτω είναι μια μικρή μόνο επιλογή από τη δουλειά που έχει ρίξει ο Κώστας Κρομμύδας για να παρουσιάσει εν συντομία και εύληπτα, όχι εις βάρος των εξελίξεων και της καθαυτής δράσεως, πόσα θετικά γνωρίσματα κρύβουμε μέσα μας και πόσο πολύπλοκα όντα είμαστε: Η ύπαρξή μας είναι δώρο της φύσης αλλά επιμένουμε να το αγνοούμε. Όλοι μας μπορούμε να βγούμε από δυσβάσταχτες καταστάσεις αρκεί να φανούμε γενναίοι και να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις. Μαθαίνουμε να αγαπάμε κυρίως από τη δουλειά που κάνουμε μέσα μας, αρκεί να ξέρουμε προς τα πού να πάμε. Η ζωή μας δεν έχει άλλο νόημα εκτός από αυτό που της δίνει ο καθένας από μας. Η μοναξιά είναι λυτρωτική όταν είναι επιλογή. Αναφέρονται ακόμη και οι δύσκολες διαπροσωπικές επαφές: «Μια σχέση χρειάζεται συνεχές ενδιαφέρον για να κρατηθεί ζωντανή. Η αγάπη και η φροντίδα πάνε μαζί. Αγαπά κανείς αυτό για το οποίο κοπιάζει. Για εκείνα που μοχθεί να αποκτήσει.» (σελ. 94). Και παρακάτω: «Ο χρόνος αλλάζει το έξω μας. Το μέσα μας το αλλάζουν οι άνθρωποι που συναντάμε» (σελ. 127).
Η «Εβόρα» είναι ένα τρυφερό μυθιστόρημα που, με αφορμή τον έρωτα δύο νέων ανθρώπων, δίνει με τον καλύτερο τρόπο στον αναγνώστη να κατανοήσει και να σεβαστεί το περιβάλλον γύρω του, να μάθει πράγματα για να βελτιώσει την οικολογική του συμπεριφορά, να αγαπήσει οτιδήποτε συγκροτεί ένα οικοσύστημα και να ελαττώσει την εξάρτησή του από προϊόντα του πολιτισμού, χωρίς αρκετά από τα οποία μπορεί άνετα να ζήσει. Η καθαυτή ιστορία δεν είναι καθόλου προβλέψιμη και δείχνει πώς μπορεί να χειριστεί κάποιος όσο γίνεται καλύτερα τα δύσκολα και σκληρά εμπόδια που θα του φέρει η μοίρα στον δρόμο, αρκεί να έχει έναν βαθμό αυτογνωσίας και αρκετή δύναμη που θα τον στηρίξει για να τα ξεπεράσει. Ανατροπές και εκπλήξεις, το φυσικό περιβάλλον στις καλύτερές του περιγραφές κι ένα κείμενο χωρίς κλισέ είναι μερικά μόνο από τα θετικά γνωρίσματα του μυθιστορήματος.
Πάνος Τουρλής