Ο Ορφέας είναι ιδρυτής της πιο διαδεδομένης μυστικιστικής θρησκείας της αρχαιότητας, του Ορφισμού, και θεμελιωτής κοσμογονικών και αστρονομικών θεωριών. Μυθικός τραγουδιστής από τη Θράκη, γητευτής έμψυχων και άψυχων, κατά την παράδοση, και παλαιότερος από τον Όμηρο, συνέδεσε το όνομά του με μια θρησκευτικο-φιλοσοφική θεραπευτική, λυτρωτικο-απελευθερωτική διδασκαλία, τον Ορφισμό, που αποτελούσε στην πραγματικότητα άθροισμα πολλών αιρέσεων.