Κύρου, Άδωνις Α., 1923-1985, σκηνοθέτης

Βιογραφία

Καλλιτεχνική προσωπικότητα της πολιτικής διασποράς, ο Άδωνις Α. Κύρου (γνωστός στη Γαλλία ως Ado Kyrou, Αθήνα, 1923 - Παρίσι, 1985), υπήρξε παιδί γνωστής συντηρητικής οικογένειας στο χώρο του αθηναϊκού τύπου. Έφηβος μπήκε στην Αντίσταση μέσα από τις τάξεις του ΚΚΕ, και στις αρχές του 1945 διέφυγε στο Παρίσι, μετά από σοβαρό τραυματισμό (και ενώ είχε κατηγορηθεί ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Κίτσου Μαλτέζου από την ΟΚΝΕ, την 1.2.1944). Επιβίωσε σε δύσκολες συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποίησε σπουδές λογοτεχνίας και άρχισε να στέλνει δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις πολιτιστικού περιεχομένου (με ψευδώνυμο) σε ελληνικές εφημερίδες. Η σύνδεσή του με τη μεταπολεμική ομάδα των σουρεαλιστών, τον εκδότη Ερίκ Λοσφέλντ όπως και τους επαγγελματίες του σινεμά, τον οδήγησαν προς την καριέρα του κριτικού κινηματογράφου και σκηνοθέτη. Γνώστης και λάτρης του κινηματογράφου, αντικομφορμιστής, επέλεξε το Παρίσι με την οικογένειά του, μέχρι το θάνατό του, το 1985. Στην πρώτη μικρού μήκους ταινία του "Η κατατρόπωση" ("La deroute", 1957), όπου καλλιτεχνικός σύμβουλος ήταν ο Ζορζ Φρανζύ, ο Κύρου υιοθέτησε τις απόψεις του Βίκτωρος Ουγκώ για τον αρχαιολογικό χώρο του Βατερλώ, για να στιγματίσει την παράλογη εκμετάλλευση μιας πολεμικής ήττας. Το 1958, πολλές δεκαετίες πριν από το αρχιτεκτονικό έργο του ταχυδρόμου Σεβάλ γίνει μουσείο, με τη μικρού μήκους ταινία "Το ιδανικό παλάτι" ("Le palais ideal"), φέρνει το θεατή κοντά σε ένα από τα πιο εκθαμβωτικά δημιουργήματα ακατέργαστης τέχνης, σημείο αναφοράς για τους σουρεαλιστές. Με τις ταινίες μικρού μήκους "Η κόμη" ("La chevelure", 1960), "Ενας τίμιος άνθρωπος" ("Un honnete homme", 1964) και "Ο καιρός των δολοφόνων" ("Le temps des assassins",1962), αναφερόμενος στον φετιχισμό μέσα από τη λογοτεχνία του Γκυ ντε Μωπασάν, με πρωταγωνιστή τον Μισέλ Πικολί, τη λαϊκή εικονοποιία ή τη φυλετική δημαγωγία του ναζισμού, μέσα από κείμενο του συγγραφέα Βερκόρ και αρχειακό υλικό της περιόδου 1930-1945, ο Άδωνις Κύρου εντάσσεται ριζικά -όχι μόνο θεωρητικά αλλά και καλλιτεχνικά- στο κίνημα του σουρεαλισμού. Επιστρέφοντας προσωρινά στην Ελλάδα, το 1964, γυρίζει "Το μπλόκο", με πρωταγωνιστές τους Κώστα Καζάκο, Ξένια Καλογεροπούλου, Αλεξάνδρα Λαδικού, Γιάννη Φέρτη, Μάνο Κατράκη, Ζωρζ Σαρή, κ.ά., και μουσική Μίκη Θεοδωράκη, με θέμα το Μπλόκο της Κοκκινιάς στη διάρκεια της Κατοχής. Η ταινία κέρδισε τιμητική μνεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το 1965, και προβλήθηκε στην Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Καννών την επόμενη χρονιά. Στους δε συντελεστές της περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, οι μετέπειτα σκηνοθέτες Γιώργος Πανουσόπουλος και Σταύρος Τορνές. Η δεύτερη -και τελευταία- ταινία μεγάλου μήκους του γυρίστηκε στη Γαλλία με τίτλο "Ο μοναχός" ("Le Moine", 1972), με συν-σεναριογράφους τους Λουίς Μπουνιουέλ και Ζαν-Κλοντ Καριέρ και πρωταγωνιστές τον Φράνκο Νέρο και τη Ναταλί Ντελόν. Ο Άδωνις Κύρου εξέδωσε, επίσης, στα γαλλικά τα βιβλία: "Le surrealisme au cinema" (1953·1963, ελλ. έκδ. "Ο σουρεαλισμός στον κινηματογράφο", μτφρ. Ευγενία Χατζίκου, Κάλβος, 1976), "Amour-erotisme et cinema" (1957), "Manuel du parfait petit spectateur" (1959, με σκίτσα του Sine), "Un Honnete homme" (σενάριο, 1964), "L΄Age d΄or de la carte postale (1966) και "Immalie et l΄homme en noir" (σενάριο, 1971), που κυκλοφόρησαν όλα από τον εκδοτικό οίκο του Ερίκ Λοσφέλντ, Le Terrain Vague. (πηγές: Αφιέρωμα στον Άδωνι Κύρου του "Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου", το 2012, με προβολές στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, και Wikipedia)

Βιβλία του συγγραφέα